Эроннинг ички ишлаб чиқариш салоҳиятлари - 2-фасл (еттинчи дастур: муаззам раҳбар ишлаб чиқариш масаласига алоҳида урғу беришининг сабаблари)
Инқилоб муаззам раҳбари 1401 йил шиорини "ишлаб чиқариш, билимга асосланиш, иш ўринлари ташкил этиш" деб номлади. Шу муносабат билан йил шиори асосида дастурлар тайёрланиб, сизларга тақдим этилади. Аввалги дастурларда Эроннинг ишлаб чиқариш қувватлари ҳақида баҳс юритилган эди. Ушбу туркумнинг давоми бўлган учта кўрсатувда муаззам раҳбар ишлаб чиқариш масаласига алоҳида урғу беришининг сабаблари ҳақида сўз юритамиз.
Айтиш мумкинки, йилларни кўрсатишнинг энг муҳим мақсади иш йили давомида давлат фаолиятининг устувор йўналишларини белгилаш ва йўналтиришдир. Йиллар номинациясида яққол кўриниб турибдики, йил шиорини танлашда энг муҳим масала кўриб чиқилади. Ҳижрий 1370-йилларнинг сўнгги икки йили ва 1380-йилларда асосий шиорлар диний, маданий ва ижтимоий тусга эга бўлган бўлса, 1390-йилларда фақат 1394-йилда иқтисодий бўлмаган масалалар йил шиори сифатида танланди. 1480-йилларнинг ўрталаридан бошлаб Эрон иқтисодиётига нисбатан кучайган ташқи босимлар 1890-йилларнинг дастлабки икки йилида халқ ҳаётига ўз таъсирини кўрсатди ва бу Ислом Инқилоби муаззам Раҳбарини иқтисодий масалаларни асосий эътибор сифатида йил шиорига танлашига сабаб бўлди. Чунки улар душманлар Ислом Жумҳуриятининг ҳарбий йўл билан ағдарилишидан ҳафсаласи пир бўлиб, халқ билан тузум ўртасида ихтилоф яратиш учун асосий эътиборни иқтисодий масалаларга қаратиб, халққа босим ўтказган, деган хулосага келган эдилар. Шунга кўра, муаззам раҳбар ҳукуматлар фаолиятининг биринчи устувор йўналишини иқтисодиёт секторига қўйдилар.
Шамсий 1397-йил 1 фарвардин куни Разавий зиёратгоҳида зиёратчилар ва қўшнилар йиғилишида олий раҳнамо йил шиоридан кўзланган мақсадлар ҳақида шундай дедилар: “Йил шиори икки мақсадда тақдим этилган: бири давлат ва ҳукумат амалдорларининг ижро сиёсати ва ҳаракатларини йўналтириш, иккинчиси жамоатчилик фикрига эътибор қаратиш." Яъни, ўзининг хулқ-атвор намуналарида мамлакат расмийлари ва қарор қабул қилувчилардан ташқари, жамоатчилик фикри ҳам йил шиорини ҳисобга олиши керак. Яъни, йил шиори миллий ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлашга қаратилган бўлса, давлат сиёсатини ишлаб чиқиш маҳаллий ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлаш билан уйғун бўлиши ва жамоатчилик фикри миллий ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлаш натижаларидан хабардор бўлиб, маҳаллий ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлаш сари қадам ташлаши зарур.
Муаззам раҳбар танлаган иқтисодий шиорлар бир қанча ўзига хос хусусиятларга эга.
Биринчидан; Бу шиорлар табиатан қўллаб-қувватловчидир. Муаззам раҳбар мамлакатимизнинг ички имкониятларини яхши билишини ҳисобга олиб, маҳаллий ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлашга ишонади. Бу қўллаб-қувватлаш ҳам ёпиқ тармоқларни жонлантириши, ҳам мавжуд тармоқларни мустаҳкамлаши, ҳам янгиларини яратиши мумкин. Иқтисодиётнинг турли тармоқларида эътибордан четда қолган имкониятларни ҳисобга олган ҳолда, қўллаб-қувватловчи ёндашув жуда муҳимдир.
Иккинчидан; Бу шиорлар қарама-қаршилик характерига эга ва ташқи босимларга, айниқса, зулмкор санкцияларга қарши туриш ва уларни зарарсизлантириш учун ишлатилади. Мамлакат учун, айниқса, сўнгги ўн йилликдаги асосий муаммолардан бири, Қўшма Штатлар томонидан қайта-қайта жорий қилинган санкциялар бўлди. Гарчи санкцияларни бекор қилиш бўйича музокаралар доимо олиб борилган бўлса-да, муаззам раҳбар санкцияларни зарарсизлантириш кераклигини таъкидлайди. Яъни, иқтисодиётни диверсификация қилиш сиёсатини шундай амалга ошириш керакки, иқтисодиётни барқарорлаштириш орқали душман бир тармоққа санкция қўйиб, иқтисодиётга таъсир ўтказа олмасин. Бу Ислом Инқилоби муаззам раҳбари иқтисодий шиорларининг муҳим мақсадларидан биридир.
Учинчидан; Бу шиорлар ривожланиш характерига эга. Ислом инқилоби муаззам раҳбари мамлакат тараққиёти ва равнақи йўлини иқтисодиётнинг ички имкониятларидан келиб чиқиб кўриб чиқадилар. Гарчи киши барча мамлакатлар билан иқтисодий ҳамкорликни таъкидласалар ҳам, у киши бошқа мамлакатлар билан иқтисодий ҳамкорлик ички заифлик ва танқислик нуқтаи назаридан амалга оширилмаса, конструктив бўлади, деб ҳисоблайдилар, аммо биз иқтидор билан иқтисодий ҳамкорлик қилишимиз мумкин, шунда биз фақат импорт қилувчилар эмас балки экспорт қилувчилар бўламиз.
Тўртинчидан; Оятуллоҳ Хоманаийнинг йил шиорлари у кишининг бу масалаларга чуқур ишончидан келиб чиқади. Масалан, ишлаб чиқариш равнақи ҳақида гапирадиган бўлсак, улар бу масаланинг муҳимлигига чин юракдан ишонадилар, илмга асосланган иқтисодиёт ва ишлаб чиқариш ҳақида гапирадиган бўлсак, бу ҳам илм-фаннинг муҳимлигига ишончдан келиб чиқади.
Гап шундаки, Ислом инқилоби муаззам раҳбари мамлакатнинг ҳокимият тузилмасидаги иқтисодий муаммолар ва ҳукумат ва халқ муаммоларидан ҳаммадан кўра кўпроқ хабардордир. У киши буни мамлакат тараққиётининг энг муҳим ва асосий муаммоси деб билади, албатта, душман ҳам бундан фойдаланишга ҳаракат қилмоқда. Шунга кўра, сўнгги йилларда ҳукуматлар эътиборини мавжуд иқтисодий муаммоларни бартараф этишга қаратиш мақсадида йил шиорининг асосий эътибори иқтисодий масалаларга қаратилди. Муаззам раҳбар томонидан йиллар номзодини кўриб чиқиш унинг иқтисодиётга ва унинг тамал тошига, яъни ишлаб чиқариш тоифасига умумий қарашини кўрсатади. 1390-йил Наврўз ва унинг “Иқтисодий жиҳод” деб номланишидан буён миллий ишлаб чиқариш, иқтисодий достон, иқтисод ва маданият, қаршилик иқтисодиёти, Эрон товарларини қўллаб қувватлаш, маҳаллий ишлаб чиқариш, ишлаб чиқариш ва ишлаб чиқаришдаги сакраш, қўллаб-қувватлаш ва де-обструкция каби иқтисодга оид мавзулар йилнинг калит сўзига айланди.
Бу сўнгги ўн йилликда инқилоб муаззам раҳбарининг йил бошидаги маърузасида иқтисодий масалалар билан бир қаторда ишлаб чиқариш масаласи ҳам асосий эътиборга айланганини кўрсатади, бу эса унинг муҳим масалага трендга йўналтирилган нуқтаи назаридан далолат беради. Муаззам Раҳбарнинг тафаккур тизимида иқтисод масаласига макро ва трендга йўналтирилган ҳолда қараш керак. Кўриниб турибдики, жамият эҳтиёжлари ва ўтган йиллардаги дастлабки қадамлар, уларни ниҳоясига етказиш борасидаги саъй-ҳаракатлар ҳам бу таъкидда ўз самарасини берди. Албатта, шуни таъкидлаш керакки, инқилобнинг иккинчи босқичида қатъий қадамлар қўйиш учун динамик иқтисодиёт керак, бу эса ушбу омилни мустаҳкамлаш кучли Ишлаб чиқаришга боғлиқ; Шунингдек, ишлаб чиқаришни кучайтириш ҳокимиятнинг янги воситаларидан бири сифатида иқтисодий қудратни ошириш учун замин яратади ва ички қувватлардан оптимал фойдаланиш имконини беради. Дарҳақиқат, ишлаб чиқариш мамлакат иқтисодий ривожланишининг асоси бўлиб, “сифатли маҳаллий ишлаб чиқариш”га эътибор ягона маҳсулот иқтисодиётидан ўтишга ва мамлакат иқтисодиётини диверсификация қилишга олиб келиши мумкин ҳамда санкциялар ва душман босимининг иқтисодий таъсирларини зарарсизлантириш йўлларидан биридир. Дарҳақиқат, маҳаллий ишлаб чиқариш қаршилик иқтисодиёти стратегиясининг асосий устунларидан биридир. Инқилобнинг олий раҳнамоси шундай дейди: “Кучли иқтисодиёт, кучли ишлаб чиқариш, ишончли ва ўзига ишонган ҳолда биз танлашимиз, олға қадам ташлашимиз, ҳаракат қилишимиз, миллий валютани қимматли қилишимиз, халқнинг харид қобилиятини ошириш мумкин; Кучли иқтисодсиз эса бизда на қадр-қиммат, на хавфсизлик бўлади. Мана шу иқтисодиётнинг аҳамияти."
Бу дастур якунида барчангиз азизлар кейинги дастургача буюк Оллоҳга топшираман. Хайр. Саломат бўлинг.
