Pars Today

 Халқаро Қуддус куни Эрон Ислом инқилоби (1979й) кейин тайинланган, Рамазон ойининг охирги жума куни ва Фаластин халқини қўллаб-қувватлаш мақсадида ўтказиладиган глобал тадбирдир.

Имом Ҳумайний (р.а.) ҳижрий 1399 йил 13 рамазон куни (1979 йил 16-август) Эрон ва жаҳон мусулмонларига йўллаган мурожаатида Рамазон ойининг охирги жума кунини Фаластин халқини қўллаб-қувватлаш учун муқаддас кун деб атади ва  Сионистик режимнинг зўравон ҳукуматининг қўлини қисқартиришни учундунё мусулмонлари ва исломий ҳукуматлардан бирлашиш сўради.

Имом Ҳумайний (розияллоҳу анҳу) Қуддус кунини нафақат Фаластин куни, балки ислом куни ва ислом ҳукмронлиги куни деб ҳисоблаб, уни  дунё бўйлаб барча мусулмонларнинг умумий сафарбарлиги учун дебочаси сифатида киритдилар.

Бутунжаҳон Қуддус куни Имом Ҳумайнийнинг Ислом олами бирлигини яратиш ташаббуси меросидир. Шу куни Фаластин масаласи араблар даражасидаги феномендан чиқиб, инсоний ва исломий масалага айланди. Халқаро Қудс куни мусулмон халқларга ўз дунёси ва ерларини ҳимоя қилишда кучли намуна бўлиш йўлидаги муҳим қадамдир.

Муборак Рамазон ойининг охирги жума куни Эрон Ислом Республикаси асосчиси Имом Ҳумайний (р.а.) томонидан халқаро Қудс куни деб эьлон қилинишидан олдин, фаластинликлар томонидан Ер куни ёки БМТ томонидан Фаластин халқи билан бирдамлик куни каби бошқа рамзий кунлар номи берилган эди. Бироқ, Бутунжаҳон Қудс куни аввалги рамзий кунлардан турли ўлчамларда жиддий фарқларга эга ва шунинг учун ҳам унинг учун турли функцияларни кўриб чиқиш мумкин.

Ер куни асосан фаластинликларнинг бирдамлигини сақлашга ва уларни Сионистик режимнинг Ғарбий соҳил ва Қуддус шарқидаги ерларни 1948 йилда маълум бўлган Исроил номли босиб олинган ерларга босқичма-босқич қўшиб олишда ўрмалаб бораётган босқинчилик стратегиясига қарши туришга ундашга қаратилган. Унинг асосий аудиторияси сионистик режимнинг ишғол стратегияси хатарида бўлган Ғарбий Соҳил ва Қуддуснинг шарқида яшовчи фаластинликлар ҳисобланади ва шу йўл билан сионистик режим чекланган Фаластин давлатини ташкил этиш учун ҳеч қандай ер қолдирмоқчи эмас.

БМТ Бош Ассамблеянинг Фаластиннинг бўлиниши тўғрисидаги 181-резолюциясини тасдиқлаш йўли билан Фаластиннинг ишғол қилинишидаги тарихий ролини яшириш мақсадида ва ёки Фаластинни босиб олишдаги айбининг бир қисмини қоплаш учун  БМТ 29-ноябрни Фаластин халқи билан халқаро бирдамлик куни деб атади.

Аммо Бутунжаҳон Қудс куни бир нечта мақсадлар ва бутунлай бошқа вазифалар билан номланди.

Биринчидан, Фаластин, айниқса Қудс ва Масжид-и Ақсо мусулмонларнинг биринчи қибласи сифатида мусулмонлар бирлиги ва ҳамжиҳатлигини мустаҳкамловчи маскан ва диққат марказига айланиши керак. Бу шуни англатадики, мусулмонларнинг Фаластинни ишғол қилишига замин яратган кўп азоблари улар ўртасида бирдамлик ва ҳамжиҳатлик йўқлигидан келиб чиқади.

Иккинчидан, агар олдинги рамзий кунларда энг катта масъулият Ғарбий Соҳил ичидаги ёки чет элдаги фаластинликлар олдидаги ҳукуматлар ва халқаро ташкилотлар олдида бўлган бўлса, уларнинг асосий аъзолари одатда ҳукуматлар эди. Аммо Бутунжаҳон Қуддус кунида бутун дунё бўйлаб мусулмонларга мурожаат қилинади ва шунинг учун уларнинг тарихий роли ва масъулияти таъкидланади. Шу нуқтаи назардан қараганда, биринчидан, мусулмонлар сони жиҳатидан энг катта вазнни ташкил этиб, дунё аҳолисининг икки миллиардга яқин аҳолисини ташкил этиши, иккинчидан, ислом ва араб давлатлари ҳукуматларидан фарқли ўлароқ, улар Сионистик мафия ва Ғарб ҳукуматларининг бевосита босими остида эмаслар ва  улар Фаластинликларнинг ҳуқуқларини таъминлаш учун уларга босим ўтказиш учун намойишлар ўтказиш ёки Сионистик режим тарафдорларининг товарларини сотиб олишни бойкот қилиш каби ўз ихтиёридаги воситалардан фойдаланишлари мумкин.

Учинчидан, Рамазон ва Аллоҳнинг байрами ойида ўтказиладиган Жаҳон Қуддус Кунининг диний ва эьтиқодий юки бор ва уни эътиборсиз қолдириб бўлмайди. Байт ал-Муқаддас Фаластиндаги энг муҳим шаҳар бўлиб, бу тарихий шаҳарда мусулмонларнинг биринчи қибласи бўлган Ал-Ақсо масжидининг мавжудлиги ислом нуқтаи назаридан жуда муҳимдир.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) Мадинага ҳижрат қилган пайтдан бошлаб ҳижрий иккинчи йилга қадар Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг намозларидаги қиблалари Қуддус эди ва ҳижратдан олдин эса, Пайғамбаримиз (с.а.в.) Маккадалик даврларида 13 йил давомида Қуддусга юзланиб намоз ўқир эдилар. Шунинг учун бу шаҳар биринчи қибла, Баладул-Амин ва Ҳарами Амин деб номланади.

Бу масалаларнинг барчаси Бутунжаҳон Қудс кунини бир кунда умумлаштириш мумкин бўлган рамзий кун сифатида эмас, балки мусулмонларнинг масъулият туйғусини қўллаб-қувватловчи ва кучайтирувчи, Фаластин озодлиги ва ҳақиқий эгаларини беришни ишониб топширишни ваъда қилувчи интеллектуал ва амалий мактаб ва ғояга айлантирди. Бу мунозарада фаластинликлар ёлғиз эмас, балки мусулмонлар томонидан қўллаб-қувватланади ва улар ўзларининг диний ва инсоний бурч ва масъулиятларини бажариш учун ўз ҳукуматларидан рухсат олишлари шарт эмас. Бундан келиб чиққан ҳолда, халқаро Қудс куни мусулмонлар орасида ўзининг ҳақиқий ўрнини топгани сари фаластинликларнинг ҳақ-ҳуқуқларини рўёбга чиқариш ва уларнинг ерларини қайтариб олишга умидлар кучайди.

Ҳар йили босиб олинган ҳудудларда янги ўзгаришлар рўй бериши билан халқаро Қудс куни янгича мазмун ва унинг қайта туғилиши ва кўпайишига хизмат қилувчи янгича аҳамият ва хусусиятларга эга бўлмоқда.

Фаластиндаги янги воқеалардан бири муқовимат марказининг Ғазодан Ғарбий Соҳилга кўчирилиши бўлиб, бу ўз-ўзига ишонган бўлса-да, янги йўлини давом эттириш учун мусулмонларнинг ёрдамига муҳтож бўлган янги муқовимат гуруҳлари пайдо бўлиши билан боғлиқ.

Сионистларнинг қалбига қўрқув солган ана шундай қаршилик ва муқовимат гуруҳларидан бири Арин ал-Асвад ёки Бишеҳ Широндир. Ушбу гуруҳ жангчилари ўзларининг мавжудлигини биринчи марта 2021-йил 9 декабрда эълон қилишди. Арин ал-Асвад номи Ғарбий Соҳилдаги бир неча анти-сионистик операциялардан сўнг машҳур бўлди, аммо душман Сионист хавфсизлик хизматлари бир неча бор бу гуруҳ аъзоларига муваффақиятли террор уюштира олмади. Сионист режим “Арин ал-Асвад” гуруҳи қўмондонлари ва аъзоларини террор қилиш учун кенг кўламли операцияларни амалга оширди. Лекин бу суиқасдлар Фаластин қаршилик гуруҳларини тобора кучайиб боришига сабаб бўлди.

Яна бир пайдо бўлган қаршилик гуруҳи - Женин баталёни. Бу гуруҳ ўз фаолиятини 2021-йил май ойида Ғазодаги Сайф ал-Қудс жангидан сўнг ал-Қудс бўлинмалари қўмондонларидан бири Жамил ал-Амурий бошчилигида оз сонли одамлар билан бошлаган. Женин баталёни ўз мавжудлигини эълон қилган биринчи кунданоқ Сионистик режим босқинчи кучлари билан қарама-қаршилик ва тўғридан-тўғри тўқнашувни кун тартибига қўйди ва сионистларнинг Ғарбий соҳилдаги ҳужумига қайта-қайта дуч келди. Бу баталённинг энг муҳим операцияларидан бири Сионистик режим аскарларини асирга олиш мақсадида амалга оширилган Ҳомеш операцияси эди.

Осло авлоди деб ҳам аташ мумкин бўлган янги гуруҳлар Ғарбий Соҳилнинг турли шаҳарлари ва минтақаларида бирин-кетин пайдо бўлди ва бу сионистларнинг саросимага тушишига сабаб бўлади, чунки улар ҳар куни ўз зирҳли қўшинларини  Ғарбий Соҳилнинг бир бурчагига кўчиришга мажбур бўлишади.

Қаршиликнинг янги авлоди сионистик режимнинг барча ҳукуматлари халқаро қонунлар ва мезонларга асосланган ва ҳатто Осло келишуви доирасидаги мажбуриятларини атайлаб бузганликларига гувоҳ бўлди, жумладан: аҳоли пунктларини ривожлантириш, Қуддусни яҳудийлаштириш, ерларни мусодара қилиш, вайрон қилиш, уйларнинг ўғирланиши, сув манбаларининг ўғирланиши, фаластинликларнинг депортацияси ва кексалар, аёллар ва болаларнинг ўлдирилиши. Бундай хатти-ҳаракатлар бу авлодни Сионистик режим жамияти билан бирга яшашнинг иложи йўқлигига ва улар билан бирга бўлиш апартеид хатти-ҳаракатлари билан ирқчи тизим соясида яшашни англатишига тўлиқ ишонч ҳосил қилди.

Шунингдек, янги авлод сионистик жамият мустақил Фаластин давлати билан тинчлик ва ҳамжиҳатликда яшаш учун уни барпо этилишига қарши эканлигини ва тинч йўл билан тинчликка эришишдан манфаатдор бўлмаган Исроил ҳукуматларига дуч келаётганини аниқлади. Бунга қўшимча равишда, бу авлод ҳақиқий экзистенсиал таҳдидни ҳис қилади ва ҳар қандай вақтда, айниқса, Бен Ғафир ва Смотрих каби одамлар бўлган Нетаняхунинг ҳозирги ҳукумати тузилгандан сўнг, ўзини Фаластин заминидан сиқиб чиқариш ва ҳайдаб чиқариш хавфи остида деб билади.  Бундай вазиятда Осло келишуви соясида туғилган ёшларнинг Фаластин халқи ҳуқуқларига эришишнинг ягона йўли қуролли кураш деган хулосага келиши табиий. Ушбу параметр минимал, айниқса ўз тақдирини ўзи белгилаш ҳуқуқини таъминлайди.

Бошқа томондан, қаршиликнинг янги авлоди турли гуруҳлар ўртасидаги ўсиб бораётган тафовутларни ҳам тушунади ва вақт ўтиши билан бу тафовутларнинг чуқурлиги қандай ошганини ва бу бўшлиқ нафақат Фаластин миллий ҳаракати учун, балки бу миллатнинг тақдири учун ҳам катта хавфга айлангани ва  Фаластин халқи ва унинг келажаги салбий оқибатларга олиб келишини билади. Шунинг учун бу авлод фракциявий тафаккурни рад этиб, душман бир эканлигини, барча қуролларни фақат сионист душманга қаратиш кераклигини англаб етди.

Шунингдек, қаршиликнинг янги авлоди сионистик режим билан муносабатларни нормаллаштириш шиорини айтараётган баъзи араб давлатларининг позицияси ўзгаришини ҳисобга олиб, Фаластиннинг озодлиги фақат унинг ўзига хос имкониятларига таяниш орқали амалга ошиши мумкинлигини аниқ англаб етди.

Бошқа томондан, Сионистик режимнинг Нетаняху бошчилигидаги тарихидаги энг экстремал ва жанговар ҳукумат ҳокимиятга келгани фаластинликлар учун жуда таҳдид солиши мумкин. Аммо бошқа томондан бу ҳукуматнинг ташкил топиши билан бу режимга ичкаридан жиддий чақирув ва таҳдид билан дуч келган босиб олинган Фаластинда ички ихтилофлар ва бўлинишлар мисли кўрилмаган даражада кучайди ва кенгайди.

Нетаняхунинг янги ҳукумати тузилганидан бери вақт ўтиши билан бир-бирига қарама-қарши бўлган сиёсий кучларнинг ички тузумлари ошкора бўлиб, айни пайтда улар кенг кўринишга эга бўлди. Бир томондан, Вазирлар Маҳкамасининг коалицион ҳукумати коалиция ичидаги келишувларни бирин-кетин амалга оширмоқда, чунки бу келишувларнинг амалга оширилишида ўзининг тирик қолишини кўради. Лекин айни пайтда бу келишувларнинг коалиция доирасида амалга оширилиши мухолифат гуруҳларнинг реакцияси ва ғазабини қўзғатиб, уларни Нетаняху ҳукуматига қарши туриш учун ўзаро бирлашишига мажбур қилмоқда. Шу боис, ҳар икки томон ҳам ўзларини ортга йўл кўрмайдиган, орқаларидаги кўприкларнинг вайрон бўлганини кўрадиган ҳолатда ҳис қиладилар. Бундай муҳитда Жаҳон Қудс кунини нишонлаш ва мусулмонларнинг кўплиги айни пайтда Фаластин халқи ва янги қаршилик гуруҳларига янги руҳ бағишлайди. Шу билан бирга, сионистик режим ва Нетаняху коалицион ҳукуматининг титроқ танасига яна бир катта зарба беради.

• Фаластин, ислом умматининг бирламчи масаласи (3)