Pars Today

Москва ва Теҳрон ҳукуматлари раҳбарларининнг Евроосиё Иттифоқи ва Эрон Ислом Жумҳурияти ўртасида ҳудуд яратиш борасида саъй-ҳаракатлари ўз самарасини бермоқда.

Бу хусусда Россия Бош вазири ўринбосари, Алексей Орчок ҳам  Евроосиё Иттифоқи Эрон билан шартнома тузишга жуда яқин деб айтди.

Россия Бош вазири ўринбосари Алексей Орчук Санкт-Петербург халқаро иқтисодий форуми (SPIEF) доирасида ТААСС ахборот агентлигига берган интервьюсида, башоратларга асосан Эрон Ислом Республикаси Ервоосиё иқтисодий иттифоқи ўртасида эркин савдо ҳудуди тўғрисидаги битим  2023-йил охиригача имзоланади деб қўшимча қилди.

Россия ҳукуматининг ушбу юқори мартабали мудлозими ўз сўзларида, бу масала Евроосиё ҳукумтлар кенгашида муҳокама қилинган. Аъзо давлалар раҳбарлари эса буни қўллаб-қувватлади. Шу сабабдан биз муваффақиятга эришмоқдамиз ва шартномани имзолашиши мумкин деб таъкидлади.

Эслатиб ўтамиз Евроосиё иқтисодий Иттифоқи аъзолари Россия. Қозоғистон. Арманистон, Белорус ва Қирғизистон республикаларидан иборат. Эрон ва Евроосиё иқтисодий иттифоқи ўртасида  2018-йилнинг 17-май куни Қозоғистон пойтахтига иолк бор эркин савдо ҳудудни ташкил этиш бўйича вақтинчалик келишув имзоланган эди.

Бу келишув  2019 йил декабрь ойидан бошланиб амалга оширилмоқда. Ҳозирда ушбу келишувни эркин савддо шартномаисга айлантиришга ҳаракта қилмоқда.

Россия ва Эрон эркин савдо битими Теҳрон ва Москва ўртасида имзоланиши керак бўлган шартнома бўлиб, Эрон ва Россия ўртасидаги ииқтисодий ва савдо алоқаларни яхшилайди.

Агар бу мақсадга эришилса Евроосиё Иқтисодий Итиофинингг барча давлатлари ўзаро ҳамкорлик учун Эрон ва Евроосиё эркин савдо зоннасидан фойдаланиши мумкин.

Бундан олдин бу ҳақда Владимир Путин Москва ҳукумати Теҳроннинг Евроосиё иқтисодий иттифовига қўшилишини истайди деб айтганди.

Эълон қилинган сўнгги статистик маълумотларга биноан, 2019-йилда Эрон ва Евроосиё Иттиофи ўртасидаги садо ҳажми икки миллиард  400 миллион долларни ташкил этган бўлса, 2021-йилга бориб бу кўрсаткич 5 миллиард долларга ошган.

Бу давр ичида икки томоннинг ўзаро товар айирбошлаш қийматининг 4 миллиард доллари қишлоқ хўжалиги маҳсулотларига тўғри келган бўлса, сўнггийилларда саноат ехникаси савдоси ҳам ошган.

Эрон Ислом Республикаси шунингдек Евроосиё давлатларига мавшиналар, металл материаллар ва минераллар экпорт қилади. Вақтинчалик ўзаро келишув эркин савдв шартномасига айлантирилса, Эрон ва Евроосиё ўртасидаги товарларнинг тахминан  80%  савдо тарифи нолга етади ва бу масала икки томон ўртасидаги савдо қийматини оширади хусусан Эрон ва Ервоосиё ўртасида бу соҳада келишув бўлмагани учун.

Евроосиё иқтисодий иттифоқи каби итифоқларни кенгайтиришга қаратилган саъй-ҳаракатларнинг инкор этиб бўлмайдиган ҳақиқат шундадирки умуман олганда бу иттифоқ ҳукмрон мамлакатларнинг монополиясига қарши туриш ва иқтисодий соҳада уларга қарши туриш учун яратилган.

Бир нигоҳда Евроосиёнинг фаолият соҳаси фақат иқтисодий фаолият билан чекланади аммо кенгроқ қараш билан қараганда, унинг фойдалари нафақат иқтисодий соҳада балки унинг таъсири сиёсий  ва хавфсизлик соҳаларда ҳам яққол намоён бўлишини кўриш мумкин.

Шунинг учун Эроннинг Евросиё Иқтисоидй Иттиофига аъзо давлатлар билан нисбий афзалликлар ва бир-бири тўлдирувчи иқтисодиёти жуда муҳим. Иқтисодий тўлдирувчилик Эронга нима керак бўлса уларни таъминлай олишин англатади. Шунингдек бу уларнинг эҳтиёжларини айниқса Эроннинг энергетика ва иқтисод масалаларида эҳтиёжларини қондира олади. Шубҳасиз бу Эрон ва Ероосиё иқтисодий иттифоқи алоқаларидаги энг катта устунлик ҳисобланади.

АҚШ режими ва унинг иттифочиларини Эрон Ислом Республикаси ва Россияга қарши тсанкциялари кучайиши Евроосиё иқтисодий иттифоқи аъзоларини имкон қадар тезроқ каттароқ қадпамлар ташлашига олиб келган.

АҚШ ва бу режимнинг иттифоқиларини санкциялар ва агарессия  сиёсати оқибатида Осиё иқтисодий иттифоқи минтақа хақларига ёрдам кўрсатиш учун консттукртив қадам ташламоқда.

Евроосиё каби Иттифоқини мусткаҳкамлаш ва долларни минтақа давлатлрининг савлосиданн олиб ташлаш орқапи АҚШ санкциялари самарасиз бўлиши кутилмоқда ва бу санкцияларини ушбу зўравон ва ҳукмрон иқтисодиёт га ҳам зарар сифатида қайтариш кўзда тутилган.