Pars Today

Эрон Ислом республикаси сўнгги 45 йил ичида илмий соҳаларда сезилари ривожланган давлатлардан биридир. Бу соҳада бир неча кўрсаткичлар бор.

Олдинги 20 йил ичида фақат бир нечта университетилар жаҳон рейтинги тизимида бўланига қарамай,  нуфузли Халқаро илмий марказларнинг статистик маълумотларга асосан сўнгги  бир ўн йилликда Эроннинг кўплаб университетлари  халқаро тизимларда мавжуд. Шунингдек таълим,тадқиқот, иқтисод, саноат даромадлари ва халқаро обрў-эътиборнинг 5 компонети асосида тартибланган фақат битта Times  рейтинги тизимида а 2022 йилда Эроннинг 58 универсиети дунёдаги эннг самарали университет ва тадқиқот институтлари қаторига кирди.

2012 йилдан 2104 йилгача Таймс рейтинги маълумотлари базасида Эрон Ислом республикасидан фақат 1 университет бор эди, аммо 2022 йилда 99 мамлакатдан дунёдаги энг яхши 1600 та унвиверситети қаторига Эроннинг 58 та универсиснт рейтиниги кўрамиз.  2022- йилги Таймс  олий ўқув юртлари рейтингига эга 26  ислом давлати орасида , университетлар сони бўйича 58 та университет билан Эрон, 54 -та унивиреситет билан Туркия ва 23 та университет билан  Миср турибти.  Ҳозир Эрон Ислом Жумҳурияти дунёда илм-фан бўйича 10 иккинчи ўринда. Эрон мамлакати ислом мамлакатлари умумий илмий маҳсулотининг 22 фоиздан ортиғини ташкил қилади. Эрон Ислом Республикасининг илмий ўсиш суръати ўртача кўрсаткичдан 11 баробар кўпдир.

Бундай кўрсаткичлар билан бир қаторда талабалар ва ўқувчилар сонининг ўсишини ҳам ҳисобга олиш керак. Саводхонлик даражасининг ривожланиш  кўрсаткичларидан бири ўқувчилар сони ва унинг ўсиши дир. Эронда саводхонликнинг ўсиш тендецияини ўрганганида бўлсак, инқилоб бошидан бери 47 фоиз бўлган саводхонлик тенденцияи бугунги кунда 95 фоизга етган. Ислом Инқилоби ғалабасидан олдин талабалар сони /1978-1979 йилар/ 7 миллион 700 мингга яқин эди.

Эрон Таълим ва статистика вазирининг инсон ресурслари ва ахборот технлогияларини режалаштириш марказининг 1400- ўқув / 2022/ статистик маълумотларига биноан бутун мамлакат бўйича талабалар сони 15 миллион 500 минг кишидан ошди.

Университетларда талабалар сонига келсак шуни ҳам айтиш керакки, 1979-йилгача Эронда жами талабалар сони 157 минг 672 киши эди, аммо 2014-2015 йилларда Эрон бўйлаб университетларда  4 миллион 800 минг карши таълим молга ва бугунги кунда малктадаг талабалар сони 3 миллион 342 минг нафардан ошган.

Бундай ривожланишлар илм-фан тараққиёти соҳаларида ҳам кўриниб турибти. Эроннинг илмий ривожланиши йўналишларида бири  технология соҳаси бўлган Эрон илғор технологиялари, жумладан уранни бойитиш учун сентрафугаларнинг янги авлодини шунингдек ракета тизимларини яратди.

Эрон Ислом республикаси илғор технологиялари, хусусан уранни бойитиш учун сентрафугарларнинг янги авлодини, ҳамда раета тизимларини ишлаб чиқди. Баъзи экспертлар Эроннинг технология тарақиётини олқишлайдилар ва бугунги Эроннинг дунё миқёсидаги қудари тва таъсири ортиб бораётганидан далолат деб биладилар. Қайта тикланадиган энергетика соҳасида Эрон қуёш ва шамол энергетикага катта сармоя киритди қайта тикланувчи энергияни сақлаш ва тарқатишнинг янги техногияларини ишлаб чиқди.

Эрон мамлакати ядровий илм-фан соҳасида ҳам сезиларли ютуқларни қўлга киритди. Эрон уранни бойитиш қобилиятига эга 14-давлат ва 20 фоиз уран қазиб олиш бўйича 8 давлат қаторидадир. Эрон Ислмо Респуликси энди ядровий давлатга айланеди ва  амалда дунё ядро клубининг аъзосидир.

Эрон Ислом республикаси барча санкция ва таҳдидларга қарамай,  ўз ёшлар ва мутахассислариниг саъй -ҳаракатлари билан  ядро ёқилғисини /бойитиш/ нинг тўлиқ айланиши ва циклига эришди. Бу тармоқлардаги илмий билим ва технология бўйича эса дунёнинг энг илғор 7 давлати қаторитдан жой олди. Эрон шунингдек Яқин Шарқ минтақасида ядрвий тадқиқотлар асосида биринчи ўринда туради.