Муборак Зорият сурасининг 24-37-ояти карималарининг шархи.

Меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ номи билан

Раҳмат пайғамбари Ҳазрати Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг руҳи покларига саломлар ва салавотлар бўлсин. Сиз азиз тингловчиларга салом билан, “Нур томон йўл” дастурининг навбатдаги сонида Қурони Каримдаги оятларнинг содда ва равон тафсири билан сизнинг хизматингиздамиз.

Аввал Зорият сурасининг 24-30-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:

هَلْ أَتاکَ حَدِیثُ ضَیْفِ إِبْراهِیمَ الْمُکْرَمِینَ، إِذْ دَخَلُوا عَلَیْهِ فَقالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ قَوْمٌ مُنْکَرُونَ، فَراغَ إِلى‏ أَهْلِهِ فَجاءَ بِعِجْلٍ سَمِینٍ، فَقَرَّبَهُ إِلَیْهِمْ قالَ أَلا تَأْکُلُونَ، فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِیفَةً قالُوا لا تَخَفْ وَ بَشَّرُوهُ بِغُلامٍ عَلِیمٍ، فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ فِی صَرَّةٍ فَصَکَّتْ وَجْهَها وَ قالَتْ عَجُوزٌ عَقِیمٌ، قالُوا کَذلِکِ قالَ رَبُّکِ إِنَّهُ هُوَ الْحَکِیمُ الْعَلِیمُ

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

Сенга Иброҳимнинг карамли меҳмонларининг хабари келмадими? Улар унинг ҳузурига кириб, «Салом» деганларида, у: «Салом, нотаниш қавмлар», деди. Ва аҳлига бориб, (пиширилган) семиз бузоқни келтирди. Уни уларга яқинига сурди ва: «Емайсизларми?» деди. Улардан хавфсиради. Улар: «қўрқма», дедилар ва унга илмли ўғил башоратини бердилар. Хотини қичқириб келди ва ўз юзига шапалоқ тушириб: «Туғмас кампир-а?!» деди. Улар: «Сенинг Роббинг шундай деди. Албатта, Унинг Ўзи ўта ҳаким ва ўта билувчидир», дедилар.

Бу ояти карималарда илоҳий фаришталарнинг Ҳазрати Иброҳим алайҳиссаломга тушиши, у зотга номаълум инсон қиёфасида фаришталар кириб келиши ҳақида ҳикоя қилинган. Уларга Иброҳим алайҳиссаломга иккита муҳим хабарни етказиш топширилган эди: бири Иброҳим алайҳиссаломга кексалик чоғида фарзанд неъмати берилгани ҳақидаги хушхабар/ иккинчиси эса Лутнинг бузуқ ва гуноҳкор қавмига азоб тушиши.

Бу оятлар, аввало, уларнинг Иброҳим алайҳиссаломнинг уйига кирганликларига ишора қилиб, шундай дейилади: Иброҳим уларни танимаса ҳам, уларни меҳмон қилиб қабул қилди ва ҳурмат қилди. Иброҳим алайҳиссалом ўша номаълум меҳмонларга таом тайёрлаб, бир ҳайвон сўйиб, гўштини қовуриб берадилар.

Лекин овқат емаётганларини кўргач, бу номаълум одамлар кетишни режалаштираётгандир, деб хавотирланди. Чунки қадимда биров тайёрлаб қўйган таомни биров еса, унга зарар етмайди, деган одат бор эди. Шунинг учун Иброҳим меҳмонлардан овқат емаслик сабабини сўради. Ўша пайтда улар ўзларини бошқа фаришталар каби овқатланмайдиган илоҳий фаришталар деб таништирдилар.

Фаришталарнинг Иброҳим алайҳиссалом қабул қилишлари учун бундай харажат ва машаққатларга дучор бўлмасин деб дастлаб у зотга ўзларини таништирмаганликлари қандай ҳикмат эди? Балки бу ҳам Иброҳим алайҳиссаломнинг меҳмондўстлиги ва саховатини ўлчаш учун синов бўлгандир.

Шу билан бирга, Иброҳим алайҳиссаломнинг саъй-ҳаракатлари бесамар қолмади ва унга Аллоҳ таоло тез орада замоннинг олим ва донишмандларидан бўладиган ўғил ато этишини хушхабар берилди. Ўшанда Иброҳим алайҳиссалом ҳам, хотини ҳам кекса ва фарзанд кўрмаган эди. Шунинг учун бу гап Иброҳим алайҳиссаломнинг хотини Соранинг қулоғига етиб боргач, у кескин муносабатда бўлиб, энди мен қариганман, фарзанд кўришнинг иложи йўқ, қандай қилиб фарзанд кўраман, деди. Афтидан, у Аллоҳ таолонинг иродаси бутун дунё устидан ҳукмронлигини эътиборсиз қолдирган.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз: 

1. Меҳмонни ҳурмат қилиш илоҳий пайғамбарларнинг йўлидир, гарчи меҳмон номаълум бўлса ҳам, мезбон билан дўстлик, қариндошлик алоқаси бўлмаса ҳам.

2. Саломлашиш самовий одобдир ва фаришталар ҳам ўз сўзларини саломлашиш билан бошлайдилар.

3. Меҳмонларни кутиб олишда сахий бўлинг ва энг кам нарсага рози бўлманг.

4. Пайғамбарлар ҳам инсон бўлган ва баъзан табиий равишда - бошқа одамлар каби - улар қандайдир қўрқув ва хавотирни бошдан кечирган.

5. Аллоҳ таолонинг қудрати ҳеч қандай чегарага эга эмас ва барча табиий омилларга ҳукмронлик қилади. Чол билан кампирдан доно фарзанд дунёга келгандек. Шундай экан, Аллоҳнинг инояти ва раҳматидан ҳеч қачон ноумид бўлмаслик керак.

Энди муборак Зориёт сурасининг 31-37-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:

 قالَ فَما خَطْبُکُمْ أَیُّهَا الْمُرْسَلُونَ»، قالُوا إِنَّا أُرْسِلْنا إِلى‏ قَوْمٍ مُجْرِمِینَ، لِنُرْسِلَ عَلَیْهِمْ حِجارَةً مِنْ طِینٍ، مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّکَ لِلْمُسْرِفِینَ، فَأَخْرَجْنا مَنْ کانَ فِیها مِنَ الْمُؤْمِنِینَ، «فَما وَجَدْنا فِیها غَیْرَ بَیْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ،وَ تَرَکْنا فِیها آیَةً لِلَّذِینَ یَخافُونَ الْعَذابَ الْأَلِیمَ

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

У: «Эй элчилар! Сизнинг ишингиз надир», деди. Улар: «Албатта, биз жиноятчи қавмга юборилганмиз. Уларнинг устидан лойдан (пиширилган) тошларни ташлаш учун. Роббинг ҳузурида исрофчилар учун белгилаб қўйилган(тош)ларни», дедилар. Ва Биз у жойдан мўминларни чиқардик. У ерда бир хонадондан бошқа мусулмонларни топмадик. Ва у ерда аламли азобдан қўрқадиганлар учун белги қолдирдик.

Аллоҳ таолонинг фаришталари Иброҳим алайҳиссаломга бола ҳақида хушхабар бериб, уларнинг асосий вазифаси Лут қавмини йўқ қилиш эканлигини эълон қилдилар. Улар ораларида бесоқолбозликнинг хунук амалиёти кенг тарқалган ва улар ўз ишларини хунук ва жирканч деб билмайдиган қавм эдилар. Ҳазрати Лут алайҳиссаломнинг огоҳлантиришларига эътибор бермадилар. Ҳазрати Лутни Ҳазрати Иброҳим алайҳиссалом ўша бузуқ ва жиноятчиларни ҳидоят қилиш учун тайинлаган. Шунинг учун фаришталар дастлаб Иброҳим алайҳиссаломга бу илоҳий жазо ҳақида хабар бериш ва Лут алайҳиссалом ва бу ифлосликдан пок бўлган мўминлар илоҳий азобга тушиб қолмасликларига ишонтириш учун келдилар.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз: 

1. Жиноятчиларнинг жазоси фақат қиёмат учун ажратилмаган. Баъзи одамлар ва қариндошлар бу дунёда жазоланади ва ҳалок бўлади.

2. Гарчи фасодга учраган одамлар бузилган жамиятни яратса-да, лекин бузилган жамиятда ҳалол ва пок яшаш мумкин. Шунинг учун ҳеч ким ўз гуноҳларини оқлаш учун атроф-муҳитнинг бузилишига таянмаслиги керак.

3. Илоҳий адолат тизимида жамиятнинг кўп қисми гуноҳкор ва бузуқ бўлса, бегуноҳ инсонлар жиноятчи ва бузғунчиларнинг жазосига тушмайди ва охир-оқибат нажот топади.

4. Ҳалок бўлган қавмлардан қолдирган қадимий излар келажак авлодлар учун Аллоҳ таолога итоацизликдан қочиш учун сабоқдир.

Ушбу дастурни якунлаш билан сиз азизларни буюк Аллоҳга ҳавола қиламиз ва сизларнинг фикр ва таклифларингизни кутиб қоламиз. Хайр.