Олимлар коронавирус асаб тизимига қандай таъсир кўрсатишини маълум қилишди
-
Коронавирус асаб тизимига қандай таъсир кўрсатиши маълум бўлди
Швециялик олимларнинг аниқлашича, COVID-19 билан касалланганда одамнинг асаб тизими коронавирусдан кўра иммун тизимининг жавобидан кўпроқ азият чекади. Тадқиқот натижалари Neurology журналида эълон қилинди, деб ёзмоқда «Korrespondent.net».
Шифокорлар кўпинча коронавирусга чалинган беморларда асаб тизимининг бузилиши белгиларини қайд этади. Улар мия фаолияти бузилганлигининг аломатлари бўлган чалкашлик, делирий, шахсиятнинг ўзгариши ва хотира муаммолари ҳисобланади. Одатда улар касалликнинг ўткир даврида юзага чиқади, нисбатан оғир беморларда эса бу ҳолат вақтинчалик характерга эга бўлади. Аввал коронавирус мияни ва марказий асаб тизимини тўғридан-тўғри зарарлаши мумкинлиги ноаниқ эди.
Гётеборг университети биологлари ва неврологлари австралиялик ва америкалик ҳамкасблари билан COVID-19’нинг енгил ва оғир шакллари билан касалланган олти нафар беморда тадқиқот ўтказган. Мазкур беморларда бош миянинг зарарланиши аломатлари кузатилган ва улар Гётеборг шаҳридаги Сальгренск университети шифохонасига ётқизилган. Беморларнинг орқа мия суюқлигидан намуна олинган ва миянинг инфекцияга реакциясини акс эттирадиган биобелгилар борлиги таҳлил қилинган.
Натижада тадқиқотчилар барча олти нафар беморда сезиларли даражада юқори бўлган яллиғланиш белгилари — неоптерин ва бета-2-микроглобулинни аниқлаган. Тадқиқот муаллифларининг фикрича, бу белгилар бош мия иммун ҳужайраларининг сезиларли даражада фаоллашганидан далолат беради. Шунингдек, иккита ҳолатда асаб ҳужайраларининг зарарланишига таъсирчан бўлган белги — NfL нейрофиламентининг юқори даражаси кузатилган.
Бунда олимлар гемато-энцефалик тўсиқнинг зарарланишини, антитаналарнинг маҳаллий шаклланишини ёки марказий асаб тизимида вирусли инфекциялар юзага келганда кузатиладиган лейкоцитлар сонининг ошишини қайд этмаган. Орқа мия суюқлигида коронавируснинг ўзи ҳам аниқланмаган.
«Умуман олганда, биз оғир яллиғланиш ва баъзида асаб ҳужайраларига зарар етказилгани акс этган, аммо иммун ҳужайраларини қон оқимидан жалб қилмаган ҳолда юзага келган ғайриоддий тасвирни кўряпмиз. Одатда миянинг вирусли инфекцияларида учрайдиган вирус ҳам, гемато-энцефалик тўсиқнинг зарарланиши ҳам мавжуд эмас", — дея изоҳлаган тадқиқот раҳбари Магнус Гисслен.
Тадқиқот натижаларига асосланиб, муаллифларнинг таъкидлашича, COVID-19 билан касалланганда асаб тизимининг зарарланиш механизми бошқа вирусли касалликлар таъсиридан кескин фарқ қилади, бу эса даволашга алоҳида ёндашувларни ишлаб чиқишни талаб қилади.
