Pars Today

Саломатлик журнали дастурида сиз азиз ҳамкасбларни турли касалликлар ва уларнинг олдини олиш ва даволаш усуллари, шунингдек, овқатланиш, жисмоний машқлар, соғлом турмуш тарзи ва ҳоказолар орқали саломатликка эришиш йўллари билан таништиришга ҳаракат қиламиз. Шуни таъкидлаш керакки, ушбу дастурда тақдим этилган маълумотлар сизнинг яқинларингизнинг хабардорлигини яратиш ва оширишдан иборат бўлиб, мутахассис шифокорнинг ташхиси ва даволашини алмаштириш учун мўлжалланмаган.

Мия ва нервлар инсон танасининг энг сезгир қисмларидир. Тананинг бу икки жуда муҳим органи тананинг бошқа органларига ҳам таъсир қиладиган баъзи касалликлардан азият чекади. Нейрология мутахассисларининг фикрича, кўплаб ички мия касалликлари одамларнинг психологик ҳолатига ҳам таъсир қилади. Дастурнинг турли қисмларида ушбу касалликларнинг сони ва хилма-хиллигини ҳисобга олган ҳолда, биз сизни энг муҳим касалликлар ва уларнинг сабаблари ва асоратлари ва уларни даволаш усуллари билан таништиришга ҳаракат қиламиз. Охирги дастурда биз бўйин ёйи касаллиги билан танишдик. Ушбу дастурда "бўйин бўғимининг чўзилиши, буришиши ва овоз чиқиши" асоратлари, унинг белгилари ва даволаш усулларини кўриб чиқамиз. Биз билан қолинг.

Бўйин оғриғи "штаммлар ва бурмалар" туфайли жуда безовта қилади. Ушбу жароҳатларнинг аксариятини даволаш жуда осон ва жиддий асорат бўлмаса, жарроҳлик амалиётини талаб қилмайди. Лигамент чўзилган ёки йиртилганида Штамм ва бўғин чўзилиши пайдо бўлади. Бўйин бўғими бурилиши бу - мушакларда бўшлиқ пайдо бўладиган ҳолат. Мускуллар ва лигаментлар умуртқа поғонаси барқарорлигини сақлашга ёрдам беради. Лигаментлар суякларни боғлайдиган толали тасмалар бўлиб, тендонлар мушакларни суякларга боғлайди ва уларнинг ҳар қандайининг шикастланиши барқарорликни йўқотишига олиб келади ва охир-оқибат янада оғирроқ ва қўшимча жароҳатларга олиб келади. Бўйиннинг чўзилиши ва буралиши натижасида пайдо бўлган оғриқ янада жиддий бузилиш ва муаммонинг белгиси бўлиши мумкин, шунинг учун тўғри ташхис қўйиш ва даволаш учун шифокорни кўриш жуда муҳимдир.

Бўйиннинг чўзилиши ва буралиши - бўйиннинг ҳаддан ташқари ишлатилиши ёки травма натижасида келиб чиққан лигаментнинг шикастланиши. Қамчи жароҳати - бу кўпинча гиперекстанция ва гиперфлексиён шикастланишлари сифатида танилган кенг тарқалган турдаги бўйин бўғими чўзилишидир. Бурилиш - бу бўйиннинг ҳаддан ташқари юкланиши ёки шикастланиш натижасида юзага келадиган тендон ёки мушакнинг шикастланиши. Телефонни қулоқ ва елка ўртасида ушлаб туриш натижасида пайдо бўладиган мушак оғриғи бурилиш мисолидир.

Қамчи бўйин жароҳати, айниқса, автоҳалокатларда юзага келадиган бўйин чўзилишининг бир тури. Қамчи жароҳати одамнинг бўйни бирдан орқага, сўнгра катта интенсивлик ва босим билан олдинга силжиганида ва бўйиннинг юмшоқ тўқималари, шу жумладан лигаментлар ва мушаклар одатдаги ҳаракат доирасидан ташқарида чўзилган ва шикастланганда юзага келади. Йиқилиш, жисмоний фаолиятни амалга оширишдан олдин исинмаслик, бош жароҳати, баъзи спорт ҳаракатлари ва нотўғри тана ҳолати ҳам бўйиннинг зўриқишига ва буришишига олиб келади. Агар сиз ушбу ҳолатлардан бирини бошдан кечирсангиз ва кейин бўйнингизда кучли оғриқ ёки ҳаракатсизликни ҳис қилсангиз, иложи борича тезроқ шифокорни кўришингиз керак. Аломатларга эътибор бермаслик ва муаммонинг ўз-ўзидан йўқолишига умид қилиш ҳеч қандай натижа бермайди.

Бўйин чўзилиши ва букилиши кучли оғриқ, крамп ва шишиш каби белгилар ва аломатларга эга. Ва қамчи жароҳати бош оғриғи, бош айланиши ва жағнинг оғриғи каби аломатларга олиб келиши мумкин. Агар оғриқ ёки ачишиш, крамп, маҳаллий шиш, мушакларнинг спазмлари, тегинишга сезгирлик ва елкада ёки орқа ва қўлларда оғриқ, бош айланиши, бош оғриғи ва қулоқларда овоз чиқариши бўлса, шифокорга кўринишингиз керак.

Касалликнинг аниқ ташхиси жуда муҳим, чунки бўйин умуртқа поғонасининг сезгир қисмидир. Шифокорингиз сизнинг реакцияларингизни текшириши ва ҳисизлик, заифлик ва мия шикастланиши белгиларини баҳолаши мумкин. Ташхисни тасдиқлаш ва бошқа потенциал жиддий муаммоларни истисно қилиш учун рентген ёки компютер томографиясидан фойдаланиш мумкин. Баъзида мушак муаммоларини аниқлаш учун электромиёграфия қилиш мумкин. Шифокор бошқа диагностика усулларидан ҳам фойдаланиши мумкин. Бўйиннинг ҳаракатчанлигини ўлчаш учун бўйиннинг ҳаракатланиш оралиғини текшириш, яллиғланиш ёки мушакларнинг спазмини аниқлаш учун юрак тезлигини ошириш, сезгир ва восита тестларини ўтказиш ва ҳар қандай ҳиссизликни текширадиган неврологик текширувлар шулар жумласидан.

Аввало, шифокор даволаниш учун дам олишни таклиф қилади. Кўпгина бўйин штаммлари ва бурилишлари 4-6 ҳафтадан сўнг йўқолади, аммо оғир бўйин штаммлари тўлиқ даволаниш учун кўпроқ вақт талаб қилиши мумкин. Совуқ ва иситиш симптомларни яхшилаш учун ишлатиладиган яна бир даволаш усули ҳисобланади. Шунингдек, оғриқни, яллиғланишни ва бўйиннинг қаттиқлигини бартараф этиш учун мушак гевşетиcи ва стероид бўлмаган яллиғланишга қарши дориларни (НСАИД) қисқа муддатли фойдаланиш буюрилиши мумкин. Бўйин штаммлари ва бурилишлари учун жарроҳлик бўлмаган даволаниш кўпинча қисқа вақт давомида, яъни бир неча ҳафта давомида тиббий ёқа кийишни ўз ичига олади.

Физиотерапия, қўл терапияси, массаж терапияси, совуқ лазер терапияси, функционал магнит стимуляция (ФМС), электр нерв стимуляцияси (ТЕНС), ултратовуш, акупунктур ва микровас бу ҳолатни даволашнинг бошқа усулларидир. Миcро-Вас даволаш усулида электромагнит тўлқинлар бўйин оғриғини самарали даволаш ва бўйиннинг чўзилиши ва чўзилиши туфайли шикастланган бўйин тўқимасини тиклаш учун ишлатилади. Ушбу электромагнит тўлқинлар капилляр шаклланишини рағбатлантиради, қон оқимини оширади ва бўйиннинг шикастланган тўқималарига кислород этказиб беради ва натижада. Ўша ҳудуднинг шикастланган тўқималари рағбатлантирилади ва тикланади ва ниҳоят, шифокор яхши тикланиш учун бўйиннинг буришиши ва чўзилиши билан боғлиқ машқларни белгилайди.

"Бўйин бўғимидан овоз чиқиши" ёки "Бўйиннинг криптоси" бўйиннинг бошқа касаллари бўлиб, бўйин ҳаракатланаётганда, масалан, ёрилиш ёки синиш каби ҳар қандай товуш ёки ҳиссиётга ишора қилади. Бўйиннинг криптоси тананинг ҳаракат қилиш қобилиятига эга бўлган барча бўғимларида пайдо бўлиши мумкин ва бўйиндаги бу бўғинларнинг сони жуда кўп. Бу товуш оғриқ ва чекланган бўйин ҳаракатлари билан боғлиқ ва одатда ҳар бир бўйин ҳаракати билан такрорланади.

Синовиал қўшма суюқлик босимининг ўзгариши бўйин тақ-тақ овозининг сабабларидан биридир. Бўйинни синдириб ташлаганингизда, чўзилган қўшма капсула кислород, азот ва карбонат ангидридни чиқаради. Бу газларнинг чиқиши ҳаво пуфакчаларининг пайдо бўлишига олиб келади, бу пуфакчалар бир-бирининг устига тушади ва натижада бўйин тортилганда эшитиладиган товушни келтириб чиқаради. Бўйиннинг ёрилишида рол ўйнаши мумкин бўлган бошқа омиллар суяклар ёки мушаклар ёки бошқа тендонларда ҳаракатланаётганда тендон ёки лигамент ҳаракатларининг товушини ўз ичига олади. Бу сабаб жуда кенг тарқалган бўлмаса-да, баъзида бўйиннинг товуши суякларнинг бир-бирига кийиниши билан боғлиқ бўлиши мумкин. Суяклар орасидаги хафтага тушганда, суяклар бир-бирига ишқаланади. Бу ҳолат бўйин артрити деб аталади.

Шунингдек, лигаментларнинг тез ва тўсатдан чўзилиши бўйиндаги товушга олиб келиши мумкин. Бу босим одатда мушакларнинг кучли ишқаланиши туфайли юзага келади. Бўйин бўғимларининг ёпишиши баъзан бошни ҳаракатга келтириш ва айлантиришда бўйнидаги шовқинни келтириб чиқаради. Аслида, бу товуш ўзига хос силлиқлаш товушидир. Дискнинг умуртқалар орасига чиқиб кетиши тез ҳаракатлар пайтида кетма-кет иккита умуртқанинг бир-бирига ишқаланишига олиб келади. Шунингдек, умуртқаларнинг бўғимли қисмлари, яъни 2 умуртқанинг бир-бирининг устига силжиши жойи ҳам махсус шароитларда ва бўғинлар этарли даражада эгилувчан бўлмаган ва бўғим суюқлиги билан қопланмаганда товуш чиқаради. Умуман олганда, бўйин қўшилишида товуш чиқариш одамда муайян муаммо туғдирмайди. Аммо бу товуш оёқ оғриғи ёки шишиши, бахтсиз ҳодисалар ва шикастланишлар, доимий ва тез-тез бўйин шовқинлари, яқинда ўтказилган жарроҳлик амалиёти билан бирга бўлса, одам албатта шифокорга мурожаат қилиши керак.

Афсуски, баъзида баъзи одамлар била туриб бўйинларини  қиссиллатишади, бу асабий одатлар ёки бўйиннинг қуруқлигини камайтириш билан боғлиқ бўлиши мумкин. Бўйин бўғимларининг ёки тананинг ҳар қандай синовиал бўғимларининг такрорий ва узлуксиз синиши одамда бўйин артрити хавфини оширмайди. Аммо бу муаммо тендонларнинг бўшашиши каби бошқа асоратларга олиб келади. Гарчи бу муаммо жуда кам учрайди, аммо маълумотларга кўра, баъзида жарроҳлик ва умуртқа поғонасини ишлов берилишидан кейин умуртқа поғонасидаги томирларнинг йиртилиши ва кесилиши одамда инсултни келтириб чиқаради.

Бўйин бўғимлари оғриғини даволашда дори терапияси усуллари, ёстиқ ва тиббий маржонларни ишлатиш, умуртқа поғонасини массаж қилиш ва ҳаракатлантириш, физиотерапия ва акупунктур қўлланилади. Шунингдек, асоратнинг оғирлигига ва беморнинг аҳволига қараб, шифокор спорт машқларини белгилайди.

Ҳамроҳлигингиз учун раҳмат. Саломатлик журналининг навбатдаги дастуригача сизни Аллоҳга ҳавола қиламиз.

• Мия ва асаб касалликлари (орқа мия ва умуртқа поғонаси касалликлари, тўртинчи қисм: бўйин оғриғи (4) (бўйин ёйи)): сабаб ва даволаш)