دریافت حق آبه ایران از رود هیرمند نیاز به دیپلماسی فعال تر وزارت خارجه ایران دارد
کارشناس و فعال رسانه ای ایرانی تاکید کرد: دریافت حق آبه ایران از رود هیرمند نیاز به دیپلماسی فعال تر وزارت خارجه ایران و همکاری بیشتر با ارگان های دخیل در این مساله دارد.
محسن اسلام زاده در گفت و گو با برنامه انعکاس رادیو دری گفت: حکومت طالبان اعلام کرده که متعهد به تعهدات افغانستان در خصوص حق آبه ایران از رود هیرمند است اما آبی که به سوی ایران می آید بسیار کمتر از میزانی است که در قرارداد سال 1351 بین دو کشور امضا شده است.
تهیه کننده و کارگردان مستند میراب که به تاریخچه جلسات و معضلات در مورد حق آبه ایران از رود هیرمند طی 100 سال گذشته بین ایران و افغانستان پرداخته اظهار داشت: نیاز بود دستگاه های دو کشور طوری باهم تعامل می کردند که بند کمال خان در ولایت نیمروز افغانستان ساخته نمی شد زیرا این بند یک بند انحرافی است که اولین بار در زمستان 1400 آبگیری شد. اما آبریز بند به سمت شوره زار طراحی شده است در عین حال با رایزنی هایی که انجام شد دریچه های بند باز شد ولی دیر شده بود.
وی تصریح کرد: طالبان اعلام می کردند که بنای سد کامل نیست و چون توربین ها نصب نشده نمی توان دریچه های اصلی را باز کرد که صحت و سقم این گفتار آنان مشخص نبود اما دریچه های کناری سد را باز کردند که قدرت زیادی ندارند تا بتوانند آب زیادی بفرستند هرچند قبلا آب سرریز به سمت شوره زار رفته بود. مشکل دیگر هم لایروبی نشدن مسیر رودخانه و نیز وجود نهرهای انحرافی بود.
به گفته اسلام زاده وقتی از آنجا آب به سمت پایین می آید بحث بالادست، پایین دست هم پیش می آید و هرکس تلاش می کند که آب را به سمت خود بکشاند اما مساله بسیار مهم قابل توجه این است که معضل خشک شدن دریاچه هامون فقط متوجه ایران نیست و گرد و خاک حتی تا بامیان هم رسیده است، طی چند ماه گذشته هم تعداد زیادی از ولایت های افغانستان دچار گرد و غبار بوده اند.
این مستند ساز ایرانی یاد آور شد: موضع گیری های طالبان به گونه ای است که گویا پایبند قرارداد سال 1351 هستند اما از زمانی که این مواضع را اتخاذ کرده اند تا کنون آب زیادی به سمت ایران نیامده و ممکن است پس از بارندگی ها و سیلاب های پیش رو آب بیشتری بیاید. در تماسی هم که مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان با مسوولان طالبان داشته آن ها قول داده اند که آب را به سمت ایران آزاد خواهند کرد.
وی تاکید کرد: در صورتی که دیپلماسی فعالی از سوی وزارت خارجه ایران روی دست گرفته شود و همکاری بیشتری با وزارت نیرو داشته باشد این پرونده می تواند به نتیجه برسد. چون گاهی فقط توسط وزارت نیرو نشست های کمیساریای آب برگزار و بحث های حقوقی مطرح می شود در حالی که بحث آب در افغانستان بسیار سیاسی و اجتماعی است، از اینرو باید بخش دیپلماسی ایران فعال باشد و ارتباط با حکومت در افغانستان نزدیکتر شود تا بتوانند رایزنی کنند و تضمین هایی بگیرند که این آب به سیستان برسد و راه حلی برای معضلاتی که مردم در این شرایط سخت ترین شرایط دارند پیدا شود.
اسلام زاده اظهار کرد: طی چند ماه گذشته که طالبان اعلام کرده اند متعهد به تعهدات خود در قبال حق آبه ایران هستند، آب به سمت ایران آمده اما حجم آن بسیار کم بوده، بخشی از مشکل در این زمینه، فنی است اما بخشی دیگر به مسایل سیاسی و اجتماعی برمی گردد که در افغانستان وجود دارد و فشارهایی بر حکومت هایی که بخواهند آب را واگذار کنند وارد می شود.
وی اضافه کرد: به هر صورت کلید حل این ماجرا در دست وزارت خارجه ایران است تا دیپلماسی فعالی را در این زمینه روی دست بگیرد و مشخص شود که خواسته اصلی طالبان در این زمینه چیست. بنابراین وزارت خارجه ایران، سفیر ایران در افغانستان و نماینده ایران در امور افغانستان باید با طالبان مذاکره کرده و مساله را حل کنند.
