Dec १४, २०१५ १४:५६ Asia/Kolkata
  • फ़ारसी सीखें-40वां पाठ

अफ़ग़ानिस्तान, ईरान के पूरब में स्थित है और काबुल इस देश की राजधानी है।


अफ़ग़ानिस्तान, ईरान के पूरब में स्थित है और काबुल इस देश की राजधानी है। इस देश के अन्य महत्वपूर्ण नगरों में मज़ार शरीफ़, जलालाबाद और क़ंधार इत्यादि का नाम लिया जा सकता है। चूंकि यह देश लम्बे समय तक गृहयुद्ध का शिकार रहा है इस लिए इसका आर्थिक विकास धीमा है किंतु यहां के लोग अत्यंत परिश्रमी हैं। अफ़ग़ानिस्तान में पश्तू, फ़ारसी, उज़्बेकी व कई अन्य भाषाएं बोली जाती हैं। इस मुस्लिम देश में इस समय 13 विश्वविद्यालय और छः टीचर ट्रेनिंग केंद्र हैं। ईरान के साथ अफ़ग़ानिस्तान के बड़े अच्छे आर्थिक एवं राजनैतिक संबंध हैं। पाकिस्तान, अफ़ग़ानिस्तान के दक्षिण व ईरान के दक्षिण पूर्व में स्थित है। इस देश की राजधानी इस्लामाबाद है किंतु इसके सबसे बड़े नगर का नाम कराची है। इस देश की राष्ट्रय भाषा उर्दू है किंतु प्रशासनिक मामलों में अंग्रेज़ी भाषा का प्रयोग किया जाता है। पाकिस्तान, जनसंख्या की दृष्टि से विश्व का छठा बड़ा देश है। अल्लामा इक़बाल, जो भारतीय उपमहाद्वीप के प्रख्यात फ़ारसी शायर हैं, ईरान व पाकिस्तान में बड़े सम्मान की दृष्टि से देखे जाते हैं। उन्होंने फ़ारसी में सात हज़ार से अधिक शेर कहे हैं। मुहम्मद एक पाकिस्तानी और एक अफ़ग़ान छात्र से बात करता है। उनकी बातचीत सुनने से पहले, आजके पाठ में प्रयोग होने वाले कुछ महत्वपूर्ण शब्दों और उनके अनुवाद पर ध्यान दें।


 

چه کاری

किस काम से

 ایران

ईरान

 

 شما آمده اید

आप आए हैं

 فهمیدن

 

समझना

 شعر

शेर

علامه اقبال

 

अल्लामा इक़बाल

من می خواهم یاد بگیرم

मैं सीखना चाहता हूं

 زبان

 

भाषा

فارسی

फ़ारसी

 اهل

 

के, किसी स्थान के

 افغانستان

अफ़ग़ानिस्तान

 پاکستان

 

पाकिस्तान

 دانشگاه تهران

तेहरान विश्वविद्यालय

 رشته

 

विषय

 پزشکی

चिकित्सा

 من تحصیل می کنم

 

मैं पढ़ता हूं

 دوست

मित्र

 حتما ً

 

निश्चय ही

 شما می شناسید

आप पहचानते हैं

 بیش از

 

से अधिक

 170 میلیون نفر

सत्रह करोड़ लोग

 جمعیت

 

जनसंख्या

 بیشتر مردم

अधिकांश लोग

 مسلمان

 

मुसलमान

 سال

वर्ष

 اخیر

 

हालिया

 درگیر

फंसा हुआ

 جنگ

 

युद्ध

 اشغال

अतिग्रहण

 کشور

 

देश

 چقدر

कितना

 جمعیت

 

जनसंख्या

 آمار

आंकड़े

 سازمان ملل

 

संयुक्त राष्ट्र संघ

 سال 2006

वर्ष 2006

 29 میلیون

 

दो करोड़ नब्ब लाख

 نفر

व्यक्ति

 پشتو

 

पश्तू

 دیگر

अन्य

 آنها صحبت می کنند

 

वे बात करते हैं

 زبان رسمی

सरकारी भाषा

 فارسی دری

 

फ़ारसी दरी

 فرهنگی

सांस्कृतिक

 پیشینه

 

अतीत

 مشترک

संयुक्त

 البته

 

अलबत्ता, निश्चय ही

 روابط

संबंध

 اقتصادی

 

आर्थिक

 سیاسی

राजनैतिक

 سه

 

तीन

 خوب

अच्छा

 رو به رشد

 

प्रगतिशील

 همین طور

इसी प्रकार

 مثلا ً

 

उदाहरण स्वरूप

 صادرات

निर्यात

 زیاد

 

अधिक

 محصولات

उत्पाद

 غذایی

 

भोजन संबंध

 کالاهای صنعتی

औद्योगिक सामान

 می توان یافت

 

खोजा जा सकता है

 

 

आइये अब मुहम्मद और उसके पाकिस्तानी व अफ़ग़ान साथियों के बीच होने वाली बात-चीत सुनते हैं। ताहिर अली एक पाकिस्ती छात्र है। वह अल्लामा इक़बाल की शायरी के बारे में डाक्ट्रेट की थिसेसे लिख रहा है। यूसुफ़, अफ़ग़ानिस्तान से आया है और वह तेहरान विश्वविद्यालय में चिकित्सा का छात्र है। उन दोनों से मुहम्मद की बातें सुनिए। वे साहित्य संकाय में एक दूसरे से बातें कर रहे हैं।



محمد - شما برای چه کاری به ایران آمده اید ؟

 

मुहम्मदः आप किस काम से ईरान आए हैं?

طاهر علی - من برای فهمیدن شعر علامه اقبال، می خواهم زبان فارسی

یاد بگیرم .

ताहिरः मैं अल्लामा इक़बाल के शेरों को समझने के लिए फ़ारसी सीखना चाहता हूं।

یوسف - من اهل افغانستان هستم . در دانشگاه تهران در رشته پزشکی

تحصیل می کنم و دوست طاهر علی هستم .

यूसुफ़ः मैं अफ़ग़ानिस्तान का हूं। तेहरान विश्वविद्यालय में चिकित्सा के विभाग में पढ़ता हूं और ताहिर अली का मित्र हूं।

طاهر علی - حتما ً شما پاکستان را می شناسید ! کشور من بیش از

170 میلیون نفر جمعیت دارد و بیشتر مردم آن مسلمان هستند .

ताहिरः निश्चय ही आप पाकिस्तान के बारे में जानते होंगे। मेरे देश की जनसंख्या सत्रह करोड़ से अधिक है जिनमें अधिकांश मुसलमान हैं।

یوسف - اما افغانستان در سالهای اخیر ، درگیر جنگ و اشغال بوده است

.

यूसुफ़ः किंतु अफ़ग़ानिस्तान हालिया वर्षों में युद्ध और अतिग्रहण में फंसा रहा है।

محمد - کشور افغانستان چقدر جمعیت دارد ؟

मुहम्मदः अफ़ग़ानिस्तान की जनसंख्या कितनी है?

 

یوسف - براساس آمار سازمان ملل در سال 2006 ، جمعیت این کشور حدود 29 میلیون نفر است . مردم افغانستان مسلمانند و به زبانهای فارسی و پشتو و چند زبان دیگر صحبت می کنند .

यूसुफ़ः वर्ष 2006 में संयुक्त राष्ट्र संघ के आंकड़ों के अनुसार इस देश की जनसंख्या लगभग दो करोड़ नब्बे लाख थी। अफ़ग़ान जनता मुसलमान है और फ़ारसी, पश्तो व  कुछ अन्य भाषाओं में बात करती है।

 

محمد - آیا زبان رسمی کشور شما فارسی است ؟

मुहम्मदः क्या फ़ारसी आपके देश की सरकारी भाषा है?

یوسف : بله . فارسی دری و پشتو ، زبان های رسمی افغانستان است .

यूसुफ़ः हां, फ़ारसी दरी और पश्तू, अफ़ग़ानिस्तान की सरकारी भाषाएं हैं।

محمد - حتما ً کشورهای پاکستان و افغانستان ، پیشینه فرهنگی مشترکی

با ایران دارند .

मुहम्मदः निश्चित रूप से पाकिस्तान और अफ़ग़ानिस्तान का ईरान के साथ संयुक्त अतीत होगा।

طاهر علی - البته . روابط اقتصادی و سیاسی این سه کشور با هم بسیار

خوب و رو به رشد است .

ताहिरः अलबत्ता इन तीनों देशों के आर्थिक व राजनैतिक संबंध भी बहुत अच्छे हैं और उनमें विस्तार आ रहा है।

یوسف - همین طور است . مثلا ً ایران صادرات زیادی به افغانستان دارد و بسیاری از محصولات غذایی و کالاهای صنعتی ایرانی را می توان در افغانستان یافت .

यूसुफ़ः ऐसा ही है। जैसे अफ़ग़ानिस्तान को ईरान का निर्यात बहुत अधिक है और ईरान के बहुत से खाद्य उत्पादों और औद्योगिक सामानों को अफ़ग़ानिस्तान में देखा जा सकता है।

 

इन तीन छात्रों की बात चीत एक बार ध्यान दीजिए किंतु इस बार बिना अनुवाद के।


 
محمد - شما برای چه کاری به ایران آمده اید ؟

طاهر علی - من برای فهمیدن شعر اقبال لاهوری ، می خواهم زبان فارسی یاد بگیرم .

 

یوسف - من اهل افغانستان هستم . در دانشگاه تهران در رشته پزشکی تحصیل می کنم و دوست طاهر علی هستم .

طاهر علی - حتما ً شما پاکستان را می شناسید ! کشور من بیش از 170 میلیون نفر جمعیت دارد و بیشتر مردم آن مسلمان هستند .

یوسف - اما افغانستان در سالهای اخیر ، درگیر جنگ و اشغال بوده است .

محمد - کشور افغانستان چقدر جمعیت دارد ؟

یوسف - براساس آمار سازمان ملل در سال 2006 ، جمعیت این کشور حدود 29 میلیون نفر است . مردم افغانستان مسلمانند و به زبانهای

فارسی و پشتو و چند زبان دیگر صحبت می کنند .

محمد - آیا زبان رسمی کشور شما فارسی است ؟

یوسف : بله . فارسی دری و پشتو ، زبان های رسمی افغانستان است .

محمد - حتما ً کشورهای پاکستان و افغانستان ، پیشینه فرهنگی مشترکی با ایران دارند .

طاهر علی - البته . روابط اقتصادی و سیاسی این سه کشور با هم بسیار خوب و رو به رشد است .

یوسف - همین طور است . مثلا ً ایران صادرات زیادی به افغانستان دارد و بسیاری از محصولات غذایی و کالاهای صنعتی ایرانی را می توان در

افغانستان یافت .

जैसा कि यूसुफ़ ने कहा, ईरान अपने औद्योगिक उत्पाद का एक भाग, अफ़ग़ानिस्तान को निर्यात करता है। इसके अतिरिक्त वह इस देश में सड़कें और सुरंगें भी बना रहा है। पिछले तीन दशकों में अफ़ग़ान नागरिकों ने अपने देश में जारी युद्ध और बुरी आर्थिक स्थिति से छुटकारे के लिए पड़ोसी देशों विशेष कर ईरान का रुख़ किया है किंतु अब उनमें से अधिकांश स्वदेश वापस लौट रहे हैं।


टैग्स