Կարմիր տագնապ՝ աշխարհին․ մոլորակը տաքանում է ռեկորդային տեմպերով
Անցյալ տարի մոլորակի վրա ջերմաստիճանի բոլոր ռեկորդները հատվել են, իսկ ընթացիկ 2024 թվականը վտանգված է ավելի տաք լինելու կանխատեսմամբ, ինչի մասին հաստատել են ՄԱԿ-ի օդերևութաբանները։
Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպությունը երեքշաբթի ամփոփ զեկույց է հրապարակել մոլորակի կլիմայի վիճակի վերաբերյալ, որը հաստատում է եվրոպացի և ամերիկացի գիտնականների՝ տարեսկզբին հայտարարված եզրակացությունները՝ մոլորակը տաքանում է ռեկորդային տեմպերով։
«Մենք կարմիր տագնապ ենք ուղարկում աշխարհին»,— ասել է կազմակերպության գլխավոր քարտուղար Սելեստե Սաուլոն՝ ներկայացնելով զեկույցը: «Բացի օդի տաքացումից, 2023 թվականին դիտված երևույթները ներառում են օվկիանոսի աննախադեպ տաքացում, սառցադաշտերի նահանջ և Անտարկտիդայի ծովի սառույցի կորուստ, որոնք առանձնակի մտահոգություն են առաջացնում»:
Կլիման մարդկության համար առանցքային խնդիր է, քանի որ կլիմայի փոփոխության հետևանքները սրում են սոցիալական անհավասարությունը, մարդկանց զրկում սննդից և կացարանից և սպանում բնությունը։
«Շոգը, ջրհեղեղները, երաշտը, անտառային հրդեհները և հզոր արևադարձային ցիկլոնները ավերածություններ են առաջացնում միլիոնավոր մարդկանց վրա և միլիարդավոր դոլարների տնտեսական վնաս պատճառում», — ասվում է զեկույցում։
Մարդկությունը համաձայնել է նվազեցնել արտանետումները և զսպել գլոբալ ջերմաստիճանի աճն այս դարում մինչև 2°C, քան նախաարդյունաբերական մակարդակը, իսկ իդեալականը` պահել այն 1.5°C-ից ցածր: Հակառակ դեպքում, գիտնականները կանխատեսում են կլիմայի փոփոխության աղետալի հետևանքները երկրի վրա կյանքի համար:
«Բառացիորեն բոլոր ցուցանիշները տագնապալի են», — ասել է ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշը՝ հավելելով․ «Որոշ արժեքներ ոչ միայն խախտում են, այլև ջարդում են ռեկորդները։ Իսկ փոփոխություններն արագանում են»։
2023 թվականին մակերևութային ջերմաստիճանը մոտ 1.45°C-ով բարձր է եղել 1850-1900 թվականների նախաարդյունաբերական միջինից, ասվում է զեկույցում: Ընդհանուր առմամբ, 2023 թվականը եղել է ամենատաք տարին 174 տարվա դիտարկման ընթացքում։
«Գլոբալ ջերմաստիճանի երկարաժամկետ աճը պայմանավորված է մթնոլորտում ջերմոցային գազերի կոնցենտրացիաների ավելացմամբ: 2023 թվականի կեսերին Լա Նինայից Էլ Նինիոյի պայմանների անցումը նպաստեց 2022 թվականից մինչև 2023 թվականը ջերմաստիճանի արագ աճին»,— ասվում է փաստաթղթում։
