«Հիշարժան այցելություն» հաղորդաշարով հետաքրքրվող հարգարժան ունկնդիրներ, այս շաբաթ ևս թերթելով նահատակության գրքի էջերը Ձեզ ծանոթացնելու ենք ևս հայ խիզախ նահատակներից մեկի հետ:

1360 (1981) թվականի դժվարին օրերին և բաասական թշնամու հարձակումների թեժ պահերին , արժեքավոր շարժում տեղի ունեցավ նրա՛նց կողմից , որոնց գաղափարները տարբերվում էին մյուսներից, բայց նրանք պատրաստ չէին լռելու և դիտելու իրենց հայրենիքի դեմ ճնշումներն ու ագրեսիան... 1982 թվականի Ամանորի և Ս․Ծննդյան տոների օրերին Իրանի քրիստոնյաները որոշեցին չնշել Ամանորը , Սադամի բազմաթիվ հանցագործությունների պատճառով և հարգելով հազարավոր նահատակների հիշատակը և պատերազմի զոհերի ընտանիքներին:Տեսնելով այս քայլը՝ Այաթոլլահ Խամենեին Ամանորի առիթով հղած իր ուղերձում բարձր գնահատեց Իրանի քրիստոնյաներին: Ուղերձում ասված է․ «Հանուն բարեգութ Աստծու :Քրիստոնեական Նոր տարին ,որը հիշեցնում է Աստծու մեծ մարգարե ՝Մարիամի որդի Հիսուս Քրիստոսի ծնունդը , շնորհավորմ եմ քրիստոնյա հայրենակիցներին և համայն աշխարհում այս մարգարեի իրական հետևորդներին ևապավինելով Աստծո զորությանը,բոլոր իրավատենչ ու արդար մարդկանց մաղթում եմ փրկություն և երջանկություն:Քրիստոնեական Ամանորը սկսվում է այն պայմաններում ,երբ համայն աշխարհում միլիոնավոր մարդիկ ծարավ են արդարության ,սիրո ,խաղաղության ու բարեգթության և տառապելով այս բոլորի բացակայության պատճառով ,նաև ցանկանալով այն խոստումների իրականացումը, որ Հիսուս Քրիստոսը և ճշմարտության ու արդարության բոլոր առաքյալներն են տվել մարդկությանը, իրենց հայացքը հառել են դեպի ապագան և ակնկալում են աստվածային համակարգի ձևավորում իրենց կենսամիջավայրում: Մեր սիրելի երկրում՝ Իրանում, որն առաջին հերթին ստացել է Աստծո խոստումների նշանը ,Իրաքը համաշխարհային օկուպանտ կայսերապաշտների դրդումով,իսլամական հայրենիքի սահմաններում բոցավառել է պարտադրյալ պատերազմի կրակը և շատ հայրենակիցներ,իշարս քրիստոնյաները անցյալ տարի նվիրաբերել են իրենց սիրելի զավակներին,հանուն իսլամական շքեղ հեղափոխության արժեքների պահպանման :Սիրելի հայրենիքի սահմաններում եռացող այս արյունների միաձուլումը ,էլ ավելի ամուր ու անքակտելի է դարձրել Իրանի քրիստոնյաների ու մուսուլմանների մի քանի հարյուրամյա կապը : Այժմ մի խումբ քրիստոնյա հանձնառու հայրենակիցներ հրաժարվել են նշել Ամանորը, ի հարգանս այն ընտանիքների ,որոնք պատերազմի ընթացքում կորցրել են իրենց սիրելիներին ,ապացուցեն իրենց միասնականությունն ու կապվածությունը իրենց հայրենիքի ու ժողովրդի նկատմամբ: Ես Իրանի ժողովրդի անունից շնորհակալություն եմ հայտնում այս օրինակելի քայլի համար: Հայցում եմ ամենակարող Աստծուն, որպեսզի իսլամական կառավարության և Ղուրանի իշխանության ներքո, նոր տարին լինի հաջողության և երջանկության տարի քրիստոնյաների և աշխարհի բոլոր մարդկանց համար։ Սեյեդ Ալի Խամենեի, ԻԻՀ նախագահ»:

....

Հարգարժան բարեկամներ այս շաբաթ ներկայացնելու ենք նահատակ Էմիլ Արծրուն Ազորյանին:Նա նահատակվել է 1361 թվականին Չազաբե շրջանում: Այս հաղորդման ընթացքում նահատակի  աները պատմում է այաթոլլահ Խամենեիի այս ընտանիքի հետ հանդիպման մասին:Ընկերակցեք մեզ։ 

Աղջիկս զանգահարում է և ասում է.«Հայրիկ եկ մեր տուն ,հյուր ունենք...

-Դե լավ ,հյուր ունենաք,միթե՞ մենակ ես:

-Ոչ ,երեխաները տանն են ,դու ևս պետք է ներկա լինես: Էմիլի համար են գալիս: Մայրը այս առավոտ մեկնեց Թավրիզ:Տան մեծը  պետք է ներկա լինի: 

-Դե լավ ,հիմա կգամ:

Էմիլը փեսաս էր: 23 տարի առաջ նահատակվեց ռազմաճակատում: 7 տարի էր ինչ ամուսնացել  էր դստերս հետ և երկու որդի ուներ: Շատ էի սիրում նրան ,քանի որ տղամարդ էր: Մարդ էր: Նահատակվեց հանուն տղամարդկության : Բեռնատար ուներ,գնաց արձանագրվեց ,որպեսզի ջիհադի միջոցով կամավոր գնա ռազմաճակատ: Ասացին ռազմիկները ուտեստ չունեն և ճնշման տակ են,եթե կարող ես Մաշհադում մի բեռ կա ,այն հասցրու հարավի ճակատ:Ընդունեց: Կարող էր չընդունել: Սակայն ասաց՝մենք պետք է գնանք: Ես էլ պարտականություն ունեմ: Այս ռազմիկները մարտնչում են հանուն մեզ:Իվերջո գնաց: Ճակատագիրը այդպես էր տնօրինվել ,որ նահատակվեր ճակատում: Ասում են ,որ այդ օրը իրաքյան ռմբաձիգները   ռմբակոծում էին տարածքը և ճանապարհները: Էմիլը և իր օգնականը ,ով Նեյշաբուրցի մի երիտասարդ էր իջնում են բեռնատարից և գնում են բլրի հետևում պատսպարվելու:Տարածքը ականապատված էր, երկուսն էլ գնում  են ականի վրա ու նահատակվում:

...

Հասնում եմ տուն:Այնտեղ հասկանում եմ, որ Հաջ աղա Խամենեին է գալու: Չեմ հավատում:Տեղում  գտնվող երկու երիտասարդներից հարցնում եմ.

-Իրապես որոշված է պրն.Խամենեին ժամանի:

--Այո ,մի քանի վայրկյանից կհասնի:

-Անհամբեր եմ: Մինչև հիմա որևէ  պաշտոնյայի հետ մոտիկից չեմ խոսել։Բայց հանկարծ երկրի ամենաբարձրաստիճան պաշտոնյան է գալիս: Մյուս կողմից՝ ես շատ ուրախ եմ։ Որովհետև ես շատ եմ սիրում Հաջ աղային:Իմամ Խոմեյնիին ևս սիրում եի  նաև հեղափոխությունից առաջ, քանի որ նա մեծ մարդ էր:Ես ատում եմ զոռբաներին  և սիրում եմ բոլոր նրանց, ովքեր դեմ են կանգնում զոռբաներին:Երբ որևէ մարդ դեմ է գնում թաղամասի տմարդ գոռոզներին  ,ես նրան գնահատում եմ: Ահավասիկ երբ մի մարդ դիմակայում է աշխարհի բռնատերերին, դա շատ մեծ քայլ է:Իմամը այդպիսին էր: Իսկ այժմ հաջ աղա Խամենեին էլ նույնն է : Իմամի ժամանակաշրջանում գերիշխողները երկուսն էին՝ ԱՄՆ-ը և ԽՍՀՄ-ն: Մեկը փլուզվեց,Աստված տա՝ ԱՄՆ-ը ևս փլուզվի և ոչնչանա: 

Գնում եմ խոհանոց՝ աղջկաս մոտ։Նա թեյ և քաղցրավենիք է պատրաստում։Նա շատ ամուր կին է: Ամուսնու նահատակությունից անցել է 23 տարի, բայց նա այս տարիների ընթացքում ամուր դիմանալով  լավ է դաստիարակել իր որդիներին:Ես համբուրում եմ նրա ճակատը և ասում, որ Աստված Էմիլի հոգին լուսավորի: Երանի տեսներ քո արժանապատվությունն ու վեհանձնությունը:Հուզվում է և հայացքը թեքում: Թոռս Սերգեյը գալիս է ու ասում.«Հաջ աղա Խամենեին եկավ: Գնում եմ դիմավորելու Հաջ աղային: Ասում եմ՝շատ բարի եք եկել: Համեցեք ,ինձանից հետո գալիս են Սերգեյը և Միշելը ու ողջունում: 

Հաջ աղան նստում է: Ես էլ արագ տեղավորվում եմ նրա կողքին: Քանզի համոզված եմ ,որ ոչ ոք նրա հետ չպետք է նստի նույն բազկաթոռին: Բայց Հաջ աղան ինքը ասում է  , որ նահատակի  ավագ որդին Միշելը գա ու նստի իր կողքին:Երանի իրեն:Ինչ լավ տեղ է նստել: Անգամ  հեռուստացույցով չեմ տեսել ,որ մեկը նրա կողքին այդքան մտերմիկ ու հանգիստ  նստած լինի ,այն աստիճանի որ երբ ցանկանում են  խոսել միմյանց հետ , Հաջ աղան ձեռքը դնում է Միշելի ծնկին։

Հաջ աղան երբ նստում է ,կրկին ողջունում է և հարցնում մեր որպիսության մասին:Նա խոսում է Միշելի հետ:

--Ի՞նչով եք զբաղված: 

--Խանութ ունենք:

--Ինչո՞ւ դասով չեք զբաղվում:

--Դաս ենք սովորել և եկել աշխատանքի: 

--Ի՞նչ եք սովորել,

--Առևտրական վարչագիտություն: 

--Դե լավ ,բակալավրի ասիճան եք ստացե՞լ

--Ոչ բակալավր չեմ ստացել ,եկել ենք խանութ աշխատելու: Ապրուստի ծախսը շատ է: 

--Ի՞նչի խանութ է

--Մսամթերքի խանութ է:Մսամթերքի 

--Դու ի՞նչ սիրելիս:

--Ես եղբորս հետ եմ աշխատում :Ես էլ համակարգչի դիպլոմա ունեմ:Բախտս չվիճակվեց շարունակել: 

Աղջիկս միանում է խոսակցությանը և ասում, որ երկու տղաներն էլ ամուսնացած են, թեև չեն շարունակել ուսումը, բայց լավ երեխաներ են։

--Փառք Աստծուն:Լավ երեխաներ եք դաստիարակել: Երեխաներին որոնց լավ եք դաստիարակել, դուք ինքներդ էլ կվայելեք նրանց։Խելացի ու հնազանդ երեխաներ: 

--Ո՞ւր են ձեր ընտանիքները:Այստեղ չեն բնակվում 

-Ոչ

--Ուրեմն դուք այս գիշեր այստեղ հյուր եք: 

--Այո,Եթե մեր կանայք լինեին ,շատ կուրախանային Ձեզ հանդիպելիս: 

--Աստծված տա բոլորդ հաջող լինեք: 

-Զրույցը շարունակվում է :Հաջ աղան ասում է՝

--Ես հայերի հետ հին անցյալ ունեմ: 1342(1963) թվականին ես բանտում էի,հենց Ղեզել Ղալեի բանտում , «Ղեզել Ղալեն» շահի ռեժիմի ամենաահավոր բանտերից էր։Այն ուներ երկու բաժին մեկը մեկուսարանն էր, որտեղ մենք բանտարկված էինք։ Իսկ մյուսը հանրային բաժինն էր: Մեկուսարանը ուներ առանձին բանտախցիկներ: Բանտախցիկներից մեկում կար մի երիտասարդ Ավանեսյան անունով...Այդ բաժնում որտեղ մենք էինք ,մի խուցում էլ նա էր: Մի քանի խուց այն կողմ ,մի փոքր տարածությամբ ես էի: Կային նաև մի խումբ: Այդ բաժնում  կար քսաներեք խուց։Նա  աստիճանաբար ընկերացավ ինձ հետ: Ռամազանի գիշերները ,մի խումբ արաբներ,որոնք Խուզեստանի արաբներից էին, և  ունեին առանձին խցեր, հավաքվում էին  բանտի միջանցքի մեջտեղում,ադիալ էին փռում հատակին աղոթքի,  «Էհյա»-ի  արարողության և նմանօրինակ արարողությունների համար: Միջանցքի լայնությունը քիչ  էր և խուցերը  երկու կողմում:Ինձ ասում էին , եկ և մեզ համար խոսիր։ Դե, ես էլ  հոգեւորական էի:Գնում էի այնտեղ և զրուցում նրանց հետ, պատմում էի իմամ  Ալիի և նրա առաքինությունների մասին և...

Ավանեսյանը մի փոքրիկ ծալովի աթոռ ուներ։Նա դուրս էր գալիս իր խցից, աթոռը ցած դնում ու հեռու նստում լսելու։Նրան դուր եկան մեր խոսքերը։Կամաց-կամաց, երբ մի քանի անգամ խոսեցի, նա հմայվեց  իմ խոսքերով:Այն ժամանակ բանտի գիշերային աղոթքը նույնպես ծախսեր ուներ, որոնց համար ամեն գիշեր մեկ հոգի էր պատասխանատու:Ավանեսյանը եկավ և ասաց.«Ես կստանձնեմ մեկ գիշերվա պատասխանատվությունը; Ես քրիստոնյա եմ, բայց ուզում եմ դա կատարել:Ես էլ ասացի, որ խնդիր չէ:Այդ գիշեր ասացի , որ այս երեկոյի պատասխանատուն  պարոն Ավանեսյանն է։Նա մոտեցրեց իր աթոռը։ Մենք նստում էինք հատակին, նա նստում էր աթոռին.....

Հաջ աղա Խամենեին առանձնահատուկ քաղցրությամբ պատմում էր իր հուշը, և ես տեսնում էի, որ բոլորը հիացածմունքով են լսում։ Երեխաները նույնպես հիացած էին  Հաջ աղայով:Մենք բոլորովին մոռացել ենք, որ հյուր է եկել և պետք է հյուրասիրենք։ Աղջիկս շտապում է թեյ բերելու։

Հաջ աղան շնորհակալություն է հայտնում և վեր է կենում և նվեր է տալիս աղջկաս:Մեկ նվեր էլ տալիս է ,որ հանձնենք  նահատակի մորը:Ասում եմ՝ Հաջ աղա, ձեր գալը ամենամեծ նվերն էր։Նրանք դեռ տնից դուրս չէին եկել, և ես կարոտեցի նրանց։Այս մի քանի րոպեների ընթացքում իմ հետաքրքրությունն ու սերը Հաջ Աղա Խամենեիի նկատմամբ բազմապատկվեց:Ինձ թվում է, որ նրան ևս սիրում ու հարգում եմ   Իմամ Խոմեյնիին հավասար:  .