دتهران دپښتوخپرونې او انټرنیټي سایټ خوږومینه والوښه اونیکمرغه ژوند درته غواړو،دوستانو په تیرې اونۍ کې د افغانستان او پاکستان د مهمو بدلونونو په باب د اونیز پروګرام له ننني مطلب سره ستاسو په خدمت کې یوو،په پیل کې د دغو دواړو هیوادونو دتیرې اونۍ دمهمو پيښو خلاصه او وروسته هم تحلیلی برخه درآوروو،نو ترپایه راسره ملۀ ووسئ

دوستانو  تیره اونۍ دافغانستان د سولې عالی شورا اعلان کړی،له خبرواترو سره د طالبانو ډلې د ګروهنې په بڼه کې  په بیلابیلو هیوادونو کې  د دغې ډلې دسیاسی  دفترونو د پرانیستو  لپاره  ملګرتیاکوي .  دافغانستان ولسمشر  اشرف غني  هم د  جنګ د ناروا او د  ترهه ګرو حملو  په حرام بللو مشتمل د دغه هیواد د عالمانو د شورا د فتوا په هرکلي سره وئيلي دي، دکابل حکومت  یو ځل بیا له طالبانو ډلې غواړي  ، په دغه هیواد کې د سولې له بهیر سره یو ځاي شي،او په همدې خاطر ئې  یواړخیز  اوور بند اعلان کړی د ی .

  په عین حال کې،د  پاکستان  د  فیډرل موقتي  یا نګران حکومت   شپږکسیزې کابینې  په اسلام اباد کې د  دغه هیواد د ولسمشر ممنون حسین  او  نګران یا موقتي  لومړي وزیر  ناصر الملک  په شتون کې  سوګند  پورته کړ . تیره اونۍ  همداراز د پاکستان دعامو انتخاباتو د ترسره کیدا د وخت په باب په اختلافاتو  د غور  اصلی مرجع په توګه  د دغه هیواد  د سپریم کورټ یا سترې محکمې  مشر قاضي  ثاقب نثار وئيلي دي ، پارلیماني عام انتخابات به په ټاکلي وخت یعني د جولائي په پنځه ویشتمه نیټه  ترسره شي  او  اجازت به ورنکړي په ځينو سیمو کې  په ځنډ سره انتخابات وشي .دافغانستان پخواني ولسمشر  حامد کرزي  او د دغه هیواد د ثبات د ساتنې  د شورا  مشر  عبدالرب رسول سیاف  هم  ترکیې ته په سفر  کې  د افغانستان د سترملي ائيتلاف  له غړو سره چې  د حکومت مخالف لوری حسابیږي ،لیده کاته  کړي دي .

 تیره اونۍ  داسلامی انقلاب د ارواښاد لارښود حضرت امام  خمیني  د رحلت  له کلیزې سره په یووخت دپاکستان دپيښوښارپشمول ددغه هیواد په بیلابیلو  ښارونو کې دیني عالمانو او د مذهبی ګوندونومشرانو د حضرت امام خمینی د رحلت  دکلیزې په دستورو کې په شتون سره  دهغه بزرګوار   افکار او هراړخیز شخصیت وستایۀ .

 دوستانو اوس مو  د تیرې اونۍ  دمهمو پيښو په باب تحلیلی برخې ته رابولو.  

      دافغانستان  دسولې له بهیر سره  دیو ځاي کیدا او  د جنګ  د درولو لپاره  له طالبانو د  دغه هیواد د  ولسمشر  اشرف غني   له بیا غوښتنې سره په یو وخت ،د افغانستان د سولې دعالی شورا یوه  مسئول مقام  قاضی محمد امین وقاد وئيلي دي،که طالبان  له سولې سره ګروهمن وي،نو  دکابل حکومت  په بیلابیلو هیوادونو کې  د دغې ډلې  دسیاسی دفتر  د پرانیستو لپاره ورسره ملګرتیا کوي . داسې ښکاري  په بیلابیلو هیوادونو کې  دطالبانو له خوا د دفتر تاسیس د دغې ډلې  یوه غوښتنه هم ده .   په دې باب   له طالبانو ډلې سره  د ملګرتیا لپاره  دافغانستان د  سولې  دعالی شورا موافقه، د یوې سیاسی ډلې په توګه  د کابل  دحکومت له خوا د دغې ډلې  د په رسمیّت پيژندنې  ښودنه کوي ، چې  دطالبانو ډلې لپاره یو لوي امتیاز کیدلی شي .

  دافغانستان د  سیاسی چارو یو کارپيژاند او تکړه شناندی  مطیح ا....خروټی   په دې باب وائي،په افغانستان کې جنګ هیڅکله مناسبه حل لاره نه ده  او   یوازینۍ نتیجه  ئې  د دغه  هیواد د خلکو مرګ ژوبلې  او بې کوره کول دی ، چې  ددې ترڅنګ  بیخ بینائي تاسیسات هم له مینځه تللي ،  دښونې اوروزنې نظام   له مشکل سره مخ شوی او حتی  د ولس په فرهنګ    تیری شوی دی .  پر دې اساس  په افغانستان کې دسولې د ټينګیداخورا ښه لاره دخبرواتروکول دي . 

 دې ته په پام سره،چې  دافغانستان دعالمانو شورا په همداوروستیو کې  ترهه ګرې حملې  او دجنګ   دوام حرام اوناروا اعلان کړی ، د طالبانو دحملو  د دوام په خاطر د دغې ډلې لپاره ډګر لازیات تنګیږي . ځکه  دغې   ډلې تل هڅه کړې ده ،خپلې حملې  د آئيډيالوجۍ او تفکر  له پلوه یو ډول توجیه کاندي او دخپلوفعالیتونو دوام په حقه وبولي.داپه داسې حال کې دي،چې د افغانستان   دسولې له بهیر سره  د یو ځاي کیدو په اړه  د طالبانو د راضي کولو لپاره  پخپل دریځ کې  د  کابل حکومت  نرمښت  او د طالبانو له حملو سره د دغه هیواد د دینی عالمانو جدی مخالفت ،عملا د طالبانو د جنګ د دوام   لپاره هیڅ توجیه  نه پاتیکیږي .ځکه  که  د طالبانو موخه   په کابل کې د سیاسی قدرت ترلاسه کول  وي ،نو  باید  په انتخاباتو کې په ګډون سره دې ئې   په رسمي توګه ترلاسه کړي . که  د طالبانو موخه  له افغانستانه د نیواکګرو  وتل وي ،نو  دافغانستان له سولې بهیر سره  د دغې ډلې په یو ځاي کیدا سره  عملا  په دغه هیواد کې د پوځي شتون د دوام  لپاره   له امریکا اوناټو  پلمه واخلي . په عین حال کې  په افغانستان کې ځيني سیاسی ټولنې په دې اند دي،چې د دغه هیواد دحکومت اوطالبانو ډلې ترمینځ دافغانستان د سولې د تعریف په باب اختلاف شته  دی. 

 همداراز  د سیمې دسیاسی چارو یو کارپوه  فضل  الرحمان  اوریا  هم  وائي ، دم ګړۍ  مونږ   په افغانستان کې د  سولې  دوه بیلابیل  تعریفونه  وینو او تر څو چې د سولې یو واحد تعریف  ونه شي،نو دغه ستونزه به دوام ولري .له سولې د طالبانو تعریف، له افغانستانه دبهرنیو عسکرو وتل ،له امریکا سره خبرې اترې او  دافغانستان دحکومت په رسمیّت نه پيژدل دي .دافغانستان   د ملی وحدت حکومت  هڅه کوي،څو  د سولې له پروسې سره د طالبانو ډلې په یوځاي کولو سره  ځان ته  رواوالی وبخښي  او  دغه ډله  هم له جنګ جګړو لاس په سر شي .