Таҳлил: Эрон мизбони бузургтарин ҷамъиятиовора дар ҷаҳон

Вазири умури хориҷаи Ҷумҳурии Исломии Эрон дар иҷлоси маҷмаъи ҷаҳонии паноҳндагон дар Женева гуфт умедворем Созмони Милал ва комиссари олии паноҳндагон ба вазоифи худ дар қиболи паноҳндагон ва ба вижа дар қиболи 5 миллион афғонистонии сокини Эрон тавваҷуҳ кунад.

Ҳусейн Аамирабдуллоҳён рузи чаҳоршанбе дар иҷлоси маҷмаъи ҷаҳонии паноҳндагон дар Женева афзуд мудохилоти низомии мутаъаддид ва соири дахолатҳо тавассути қудратҳои хориҷ аз минтақаи мо сабаби бесуботи ва ноамни шудааст ба шакле ки ин омили худ боиси амвоҷи овораги дар саросар минтақа гардида аст Эрон бореро бар душ кашид ки дар натиҷаи сиёсатҳои ғайримасъулона ва мудохилоти низомии Амрико ва муттаҳидони онҳо дар муҷовирати Эрон дар минтақаи таҳмил шудааст.

Дувумин нишасти маҷмаъи ҷаҳонии паноҳндагон аз чаҳоршанбе то ҷумъаи 24 озар бо мушорикати кишварҳои узв ба мизбонии давлати Шветсария ва камисориёи олии паноҳндагон баргузор мешавад.

Дар соли 2018 мелодӣ баъд аз чанд сол музокирот паймони ҷаҳонии паноҳндагон таҳия ва тадвин ва дар қатъномаи ба тасвиби Созмон Милал расид.

Барасоси ин санад қарор шуд ҳар 4 сол як бор нишасти дар ин сатҳ баргузор ва мабоҳиси паноҳндагон баррасӣ шавад.

Мудохилоти низомии кишварҳои хориҷӣ, даргириҳои дохилӣ, балоҳои табиъӣ ва масоили иқтисодӣ ва ҳуқуқибашари аз ҷумлаи авомили муассир дар муҳоҷирати иҷборӣ аст ва бар ҳамин асос минтақаи ғарби Осиё ҷузи манотиқи маҳсуб мешавад ки мабдаи муҳоҷирати теъдоди зиёди аз паноҳҷуён аст.

Дар ин ҳол Ҷумҳурии Исломии Эрон беш аз чаҳор даҳа аст ки мизбони ҷамъи зиёдӣ аз шаҳрвандони кишвари ҳамсоя, яъне Афғонистон аст ки шумори зиёдӣ аз мардуми он ба далели солҳо ноороми, ҷанг ва ишғолгарӣ ногузир ба тарки хона ва кошона шуда ва ба Эрони исломӣ паноҳ овардаанд.

Банно бар эъломи сандуқи кудакони милали муттаҳид, қабл аз мурдоди 1400 ду ило се миллион нафар паноҳандаи афғонистонӣ дар Эрон вуҷуд дошт, аммо баъд аз таҳаввулоти 2021 ва қудрат гирифтани Толибон байни 500 ҳазор то 1.5 миллион нафар паноҳандаи ҷадид вориди Эрон шудааст.

Аҳмади Ваҳидӣ вазири кишвари Ҷумҳурии Исломии Эрон дар тирмоҳи соли 1402 гуфт: Баровардҳо дар бораи теъдоди муҳоҷирини афғонистонӣ дар Эрон беш аз 5 миллион нафар аст.

Возеҳаст ки Эрон ба унвони кишвари ҳамсояи Афғонистон ва дорои марзи тулонӣ бо ин кишвар, тавваҷуҳи вижа ба таҳаввулот Афғонистон дорад ва бар хилофи бархе аз бозигарони минтақаӣ ва байналмилалӣ, сулҳу сабот дар ин кишвари исломиро мусовӣ ва мутародифи сулҳу сабот дар хок худ медонад муҳоҷирони афғонистонӣ низ ки қаробатҳои фарҳангӣ, тарихӣ ва динӣ бо мардуми Эрон доранд токунун ҳамонанди шаҳрвандони эронӣ аз ҳамаи имконот ва хадамоти ироа шуда аз суи давлат дар Эрон истифода кардаанд.

Вазири умури хориҷаи Эрон низ гуфта аст Эрон бо мабнои қарордодани таъолими исломии шароити зиндагии муносибиро барои оворагони афғонистонӣ фароҳам кардааст ва ҳатто тамомии кудакони афғонистонӣ имкони сабтином дар мадориси Эронро доранд.

Ин дар ҳоли аст ки бо вуҷуди маҳдудияти манобе ва мушкилоти иқтисодии ноши аз таҳримҳои золимонаи зидди Эрон мизони кумакҳои байналмилалӣ барои расидагӣ ба ниёзҳои муҳоҷирони афғонистонӣ дар Эрон бисёр андакаст дафтари камисориёи олии Созмони Милал дар умури паноҳндагон дар Эрон низ пештар бо таъйиди ин мавзу таъкид карда буд бештари ҳимоятҳо тавассути давлат ва мардуми Эрон анҷом мешавад ва коҳиши ҳимоятҳои созмонҳои байналмилалӣ барои расидагӣ ба мушкилоти ин паноҳндагон бояд ба кишварҳои узви Созмони Милал мунтақил шавад то дар ин хусус тасмимгириҳои лозим сурат гирад.

Бар ҳамин асос Ҷумҳурии Исломии Эрони хоҳони масъулиятпазирии ҷавомеъи байналмилалӣ ҳамчун Созмони Милал ва камисориёи олии паноҳндагон дар расидагӣ ба мушкилот ва ҳазинаҳои молии паноҳндагони сокин дар Эрон аст.

Вазири умури хориҷаи Ҷумҳурии Исломии Эрони ҳам дар иҷлоси маҷмаъи ҷаҳонии паноҳндагон дар Женева бо тарҳи ин саволи асоси ки чаро танҳо чанд кишвари маъдуд бояд масъулияти мизбонии аксарияти оворагонро бар уҳда дошта бошанд хотирнишон кард як кишвар ба танҳоӣ наметавонад ҳазина ва бори бузургтарин ҷамъияти овораи ҷаҳонро бар души бикашад ва ин ноодилона аст ҳазинаҳои мизбони аз оворагон бояд ба сурати одилона байни кишварҳо тақсим шавад.