968-ə hissə-Zariyati surə -15-23 şərifə ayəon

968-ə hissə

إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَ عُیُونٍ(15)

Pərhizkoron boğon iyən çeşməon(kənon)

آخِذِینَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ کانُوا قَبْلَ ذلِکَ مُحْسِنِینَ(16)

və çəvon pərvərdıqori bəvon əto kardə çiyon seydən(ğəbul kardedən) zira ki,əvon çımi bənav dayima çokə ko soyb bin.

کانُوا قَلِیلاً مِنَ اللَّیْلِ ما یَهْجَعُونَ(17)

şəviku qıləy kamə hissə hıtedəbin

وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ(18)

və sıbi zəmon (Xıdoku) məğfırət tələb kardedəbin.

وَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ(19)

və çəvon molonədə qıləy həx hestebe bo sayilon(ehtiyocinə şəxson) və bo dəmandə benəvo(bədbəxti).

Kərimə-Ğıroni tərbiyəvi şivəonku qıləyni,çok iyən bədə insonon mığoyisə kardeye.vəynə bərnomədə bə ğıyoməti ruji munkiron iyən bədə ko soybon işorə kardey be.ın ayəon bə pokon iyən pərhizkoron xıslət və xısusiyyəton işorə kardedə və hamyedə:ın fərdon ğıyoməti ruji İlahi məxsusə lutfon ğəbul bəkardeyn. zira əvon dınyoədə bə cokəson çoki iyən ehsoni əhl bıən.

Mumkine votey bıbu ki,ğıyoməti ruji bə həşə jıə iyən munkiron kali qıləyni həm bəştə nevi piyeye iyən bə altruizm hissi xoto,bə cokəson komək kardedən.əmmo pokə dılə muminon bə Xıdo bandəon ehsonisə əlovə,de Xıdo həm qıləy irtibotışon heste və əvon çı nımoj,ibodət və istiğfori əhlin.əvon ruji dırozi çı cokəson fikədən və çəvon ğəmi hardedən və şəvi zəmonədə həm ıştə iyən Xıdo həxədə fik kardedən və ıştə de Xıdovəndi bıə mənəviyə rabitə ğoym kardedən.çın ayəonku omutedəmon:

1-bın dınyoədə de bə qıno mırtəkib bıey bə ico bıə xoşi iyən ləzzətonku dəvardey,axırətədə sabit iyən dayimiyə ləzzəton dumo ıştə bəvarde.

2-de Xıdo rabitə iyən çəy dərqoyədə dıvo iyən sıtoyiş i tərəfiku və bə camiyə ehtiyocinə fərdon ehson kardey co tərəfiku,bə mələkuti tərəf pərə dıqlə kəşe və bə əbədiyə baxtəvərəti rəseye və çəvon har qıləku coqləyni nıbə holədə inson bə məğsəd nibərəse.

3-şəvi i nimə  de Xıdo razo-niyoz iyən ibodət kardey məşğul bıey və ıştə şinə haniku dəvardey,çı pərhizkoron xıslətonkuye.

4-bo qınonku istiğfor iyən Xıdoku baxşeşiro həmməysə çokə zəmon,səhər və sıbi zəmone.

وَ فِی الْأَرْضِ آیاتٌ لِلْمُوقِنِینَ(20)

Və zəminədə bo yəğıni əhli nışonəon heste.

وَ فِی أَنْفُسِکُمْ أَفَلا تُبْصِرُونَ(21)

və şımə ıştən (xılğətədə həm nışonəon heste).çən,aya nəzə kardeydəniyon?

وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُونَ(22)

və şımə ruzi iyən və`də doə bıə çiyon osmonədəy.

فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّکُمْ تَنْطِقُونَ(23)

çən,bə osmon iyən zəmini pərvərdıqori ğəssəm ki,ım(sıxan) şımə nıtğ kardə(sıxan votə)tərzədə həxe.

Navnə ayəonədə çı ğıyoməti ruji həxədə bəhs kardedəbe,ın ayəon bə məbdə zıney oqardedə və hamyedə:boçi inson ıştə çəşi oj kardedəni və bəştə iyən bəştə ətrofədə bıə dınyo xılğəti nəzə kardeydənin?.çı dini rəhbəron sıxanədə bə ım nuktə təkid kardey beydə ki,”mən ərəfə nəfsəhu fəğəd ərəfə rəbbəhu” –harki ıştəni bızıno,ıştə pərvərdıqori həm bəzıne.

Imrujnə rujonədə çı insoni tibbi elmon yə psixoloqiyə sahədə çandə da qılə akademik sahə inson və çəy cism iyən rufi vucudi iyən ekzistensial aspekti həxədə qıləy şikilədə təhğığot iyən mutaliyə kardey beydə ta insoni vey komilə tərzədə bızınon.demiyən de bəşəri bın royədə qırd səy və cəhdon votey bəbe ki,çəy vucudi ziyodə cəhəton iyən aspekton noməlume və  hənuz həm votey bəbe ki,inson qıləy noməlumə mevcude.

Bəşəri çı cənin ya embriyon devronədə bıə ruşd iyən ozavziye etapon de tobə çəy inkişofi bənə qıləy baliğ iyən komilə insoni unvoni və həmçinin çəy vucudədə bıə heyrətamizə ğudrət iyən istedodon,çı xılğəti əcayibonkuye və əy nışon doydə ki,ofəyəvonə Xıdo çı insoni həmmə ehtiyoconku xəbə və aqahətiş bıə.

Bənə çəş,quş iyən dandoni bıə bədəni uzvon har qıləyni ya çı bədəni bənə xuni qardışi,mədə-ləvəruə sistemi,tənəffusi və de bədəni mıdofiyə sistemonku iborət bıə daxili aparaton bə qıləy təcrubəninə mıtəxəssisi ehtiyociş heste ki,çın ə`zon ya aparaton barədə təhğığ iyən mıtoliyə kardedən və çəy struktur iyən funksiyə vey çok bızınon.

Co tərəfiku qıləy zəmin ki,çəy piyo əmə jimon kardedəmon,çəy de həşi iyən co planeton miyono məsofə çəy mıxtəlifə hərəkəton min cumlə çəy ıştə  iyən həşi qırdo qardey,çəy barzə bandon və nığılə dəon, okeyanon ki,çı zəmini ovi dıjdə mənbəonış ıştədə cəm kardə və ımon həmmə  çı Xıdovəndi elm iyən tədbiri nışonəonku bə hisob omeydə.

Həyğətədə  zəmin bənə inə və moə səxovətine ki,əyo sakin bıə çı bəşəri iyən çandə həzo heyvonaton həmmə təbiiyi ehtiyocon bə vırə rosneydə.çəy namə xok iyən tul,çandə nev rəsəyon perəsey zəminə və doon iyən çəy miyvəon,həmçinin çəy saxtə bandı-kuon,çandə nev mə`dənon iyən bo bəşəri ehtiyoci təmin kardə maddəon ıştə daxilədə amboş kardə.

Ruşine ki,ehanə ikəs de dığğəti çı inson iyən dınyo xılğəti həxədə fik-famko,Həkim iyən Əzınə Xalıği vucudiku aqah bəbe və bəzıne ki,ım xılğət bə qıləy mehkəm iyən ğoymə hikmət iyən tədbiri əsos bərpo bıə və insoni bın dınyoədə bıə xılğətiku qıləy aliyə hədəfi nışon doydə.qıləy hədəf ki,hukmən de insoni maqi bə oxo nibərəse,bəlkəm ım hədəf bəçəy çı maqi bəpeştə bıə həyoti həm şomil bəbe.çın ayəonku omutedəmon:

1-Ğıroni bo ofəyəvoni zıneyro şivəonku qıləyni ,Xıdovəndi bəsə zəmini dimisə bıə nışonəon dığğət kardeye ki,insoni de qıləy Əzın iyən Zumandə Ofəyəvoni vucudi peştıpur kardedə.

2-ıştəni zıney çı Xıdoşınosi roonku qıləyniye ki,insoni ıştəku bə Xıdo rosneydə.

3-rızğo-ruzi sərçeşmə osmonədəy və osmon iyən zəmin de iyande koməki çı insoni ruzi təmin kardedən. həşi nur,avə,vo,voş və beconə tul,həyot baxş kardedən və həmmə coninə məxloği təğziyə kardedən.

4-nıtğ iyən sıxan votey ğudrət,çı pərvərdıqori bə bəşəri əto kardə məxsusə nemətonkuye ki,Xıdovəndi boştə və`də iyən sıxani həyği bıeyro,de bəşəri sıxan votey misol jeydə.