Эрон ва Тожикистон президентларининг мулоқоти; Икки давлат ўртасидаги муносабатларнинг кучайишига назар

Эрон Ислом Жумҳурияти Президенти Теҳрон ва Душанбе ўртасидаги иқтисодий алоқалар кенгайиб бораётганидан мамнунлигини билдириб, Тожикистон президентини Эронга ташриф буюришга таклиф қилди ва бу ташрифни икки давлат ўртасидаги икки томонлама ва минтақавий ҳамкорлик даражасини оширишда самарали деб баҳолади.

Икки давлат ўртасида хавфсизликни мувофиқлаштиришни ривожлантириш зарурлигини таъкидлаган Саййид Иброҳим Раисий, якшанба куни икки давлат ўртасида хавфсизлик координациясини ривожлантириш зарурлигини таъкидлади: Эрон минтақадаги, хусусан, Афғонистондаги хавфсизлик вазиятидан хавотирда.

Тожикистон президенти, шунингдек, Эрон Ислом Жумҳурияти Президенти ва ҳукуматига таклиф  учун миннатдорчилик билдириб, Эрон халқи ва ҳукуматини Рамазон ҳайити билан табриклади.

Ғарбий Осиёнинг баъзи қисмларида тартибсизликлар давом этар экан ва Қўшма Штатлар минтақадан чиқиб кетишга мажбур бўлган бир пайтда; Асосан ислом давлатлари бўлган минтақа давлатларининг яқинлашуви зарурати таҳдидларга қарши туриш ҳамда халқлар манфаати учун иқтисодий имкониятлар яратиш учун ҳар қачонгидан ҳам муҳим бўлиб қолди.

Шу муносабат билан Эроннинг ўн учинчи ҳукумати минтақа ва мусулмон мамлакатлари устуворлигини таъкидлаб, иқтисодий дипломатияни кучайтириш ва бу давлатлар билан савдо ва савдо алоқаларини оширишга интилмоқда, таранглик ва келишмовчиликларни камайтиришга, шунингдек, минтақада яқинлашувни кучайтиришга ҳаракат қилмоқда.

Тожикистон Эронга қўшни бўлмаса-да, минтақада жуда муҳим ва бу, биринчи навбатда, икки давлат ўртасидаги тарихий, маданий ва лингвистик алоқалар билан боғлиқ. Дарҳақиқат, Тожикистон Марказий Осиёдаги ягона форсзабон давлат сифатида минтақанинг бошқа давлатларидан фарқли вазиятга эга.

Шунга кўра, Эрон Ислом Жумҳуриятининг Тожикистондаги ташқи сиёсати сиёсий, иқтисодий ва маданий соҳалардаги яқинлашув омилларига асосланади.

Тожикистон Эроннинг жанубий портлари орқали очиқ сувларга чиқа оладиган Марказий Осиёда Эроннинг асосий иқтисодий ҳамкори бўлиш салоҳиятига эга давлатдир. 2022-йилнинг биринчи уч ойида икки давлат ўртасидаги савдо ҳажми 131 миллион доллардан ошиб, 453 фоизга ўсди, бу савдо алоқаларида сезиларли сакрашдан далолат беради. Эрон ва Тожикистон ҳам нефт, сув омборлари, озиқ-овқат, металл ва туризм лойиҳаларида ҳамкорлик қилиш учун юқори салоҳиятга эга.

Хавфсизлик соҳасида ҳам Эрон ва Тожикистон гиёҳванд моддалар савдоси, терроризм ва экстремизм каби умумий таҳдидларга дуч келмоқда. Афғонистоннинг Тожикистон билан шимолий чегараси тартибсизликларнинг тарқалиши минтақани беқарорлаштириши мумкин бўлган ҳудудлардан биридир; Шунга кўра, Тожикистон ва Эроннинг яқинлашувини кучайтириш Афғонистондаги вазиятни барқарорлаштириш учун ҳал қилувчи аҳамиятга эга. Бу масала Теҳрон, Душанбе ва Кобул ўртасида уч томонлама олиб борилиши мумкин.

Эрон Ислом Жумҳурияти Президенти 2021-йил сентябрида Тожикистон Президенти билан учрашувда икки давлатнинг Афғонистон бўйича қарашлари яқин эканини таъкидлаган эди: Ҳар икки давлат ҳам хорижликларнинг Афғонистонга аралашуви бу давлатга кўп фалокат келтирди ва хорижликларнинг қўли Афғонистондан узилиши керак, деб ҳисоблайди.

Шубҳасиз, Эрон Ислом Жумҳурияти доимо минтақада тинчлик ва барқарорликни таъминлашга интилиб, Тожикистон инфратузилмасини мустаҳкамлаш, тараққиёт ва фаровонлигини оширишда самарали рол ўйнади. Айни пайтда икки давлат мутасаддиларининг хоҳиш-иродаси икки давлат ўртасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлашдан иборат бўлиб, икки давлат ўртасидаги алоқалар мавжуд имкониятлардан келиб чиқиб ривожланиши кутилмоқда. Бу ҳақда Тожикистон президенти шундай деди: Биз Эрон билан барча соҳаларда, жумладан, сиёсий, иқтисодий, савдо, илмий ва маданий ҳамкорликни кенгайтириш зарур, деб ҳисоблаймиз.

Эрон ва Россия ўртасидаги товар айирбошлаш ҳажми 4 миллиард долларга етди