Муборак Зорият сурасининг 15-23-ояти карималарининг шархи.

Аввал муборак Зорият сурасининг 15-19-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:

«إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَ عُیُونٍ»، «آخِذِینَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ کانُوا قَبْلَ ذلِکَ مُحْسِنِینَ»، «کانُوا قَلِیلاً مِنَ اللَّیْلِ ما یَهْجَعُونَ»، «وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ»، «وَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ»

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

Албатта, тақводорлар жаннатлар ва булоқлардадир. Роббилари берган нарсаларни олувчилардир. Чунки улар бундан олдин эҳсон қилувчилардан бўлганлардир. Улар кечалари оз ухлар эдилар. Ва улар саҳарларда истиғфор айтар эдилар. Ва молу мулкларида, сўровчи ва бечораларнинг ҳақи бордир.

Қуръонни ўргатиш усулларидан бири яхши ва ёмон одамларни солиштиришдир. Олдинги дастурда қиёматни инкор этувчилар ва фосиқлар ҳақида сўз юритилган бўлса, бу ояти карималар покиза ва тақводорларнинг хусусиятларини баён қилиб, шундай дейди: Бу одамлар қиёмат кунида Аллоҳнинг алоҳида иноятига сазовор бўладилар, чунки улар бу дунёда бошқаларга меҳрибон ва яхшилик қилганлар.

Айтиш мумкинки: Баъзи кофирлар ҳам фидойилик туйғуси билан бошқаларга ёрдам берадилар, лекин қалби пок мўминлар Аллоҳнинг бандаларига яхшилик қилишдан ташқари, Аллоҳ билан ҳам алоқада бўлиб, ибодат ва истиғфор аҳлидирлар. Кун давомида улар бошқалар ҳақида ўйлашади ва улар учун қайғурадилар, кечаси эса ўзлари ва Аллоҳ таоло ҳақида ўйлашади ва Аллоҳ билан руҳий муносабатларини мустаҳкамлайдилар.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз: 

1. Бу дунёда гуноҳ билан булғанган роҳат ва лаззатларни тарк этиш, охиратда абадий роҳат ва доимий фаровонликка етаклайди.

2. Бир томондан Аллоҳ билан мулоқот қилиш ва Унга дуо қилиш, иккинчи томондан жамиятдаги муҳтожларга меҳр-мурувват кўрсатиш ҳидоят сари ҳаракатланиб, абадий саодатга эришишнинг икки қаноти бўлиб, иккинчисисиз ҳар бири манзилга етиб бормайди.

3. Кечанинг бир қисмини намозга бағишлаб, Аллоҳга илтижо қилиб, ширин уйқуга тўла бўлиш тақводорларнинг сифатларидандир.

4. Гуноҳлар учун кечирим сўраш ва Аллоҳдан мағфират сўраш учун энг яхши вақт тонг отишидир.

5. Муҳтож ва бечорага берилган нарса уларнинг ўз ҳақларидир, чунки Аллоҳ таоло одамларнинг мулкида мискин ва мискинларга ҳақ қўйган. Шунинг учун уларни айбламаслик керак.

Энди муборак Зориёт сурасининг 20-23-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:

«وَ فِی الْأَرْضِ آیاتٌ لِلْمُوقِنِینَ»، «وَ فِی أَنْفُسِکُمْ أَفَلا تُبْصِرُونَ»، «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُونَ»، «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّکُمْ تَنْطِقُونَ»

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

Ва ер юзида чуқур ишонувчилар учун белгилар бордир. Ва ўзларингизда ҳам. Ёки кўрмаяпсизларми?! Ва осмонда ризқингиз ҳамда сизга ваъда қилинаётган нарсалар (бор). Осмону ернинг Роббиси ила қасамки, албатта, у(гап) мисоли сиз нутқ қилаётганингиздек ҳақиқатдир.

Аввалги оятларда қиёмат ҳақида эди. Бу ояти карималар асл илмига қайтади ва шундай дейилади: Нега инсон кўзини очиб, ўз яратган ва теварак-атрофдаги оламнинг буюклигига назар ташламайди? Дин пешволари таъбири билан айтганда: “Мен ўз нафсимни йўқотдим, Роббимни йўқотдим”, ким ўзини билса, Парвардигорини ҳам таниган бўлиши таъкидланади.

Бугунги кунда тиббиёт фанлари ва психология соҳасидаги ўнлаб академик соҳалар инсонни янада тўлиқроқ тушунишга эришиш учун инсон ва унинг танаси ва онгининг экзистенсиал ўлчамлари ҳақида қандайдир тарзда ўрганади ва тадқиқ қилади. Бироқ, инсоннинг бу йўлдаги барча саъй-ҳаракатлари билан, унинг мавжудлигининг кўп ўлчовлари номаълум бўлиб қолаётганини айтиш мумкин ва ҳали ҳам одамни номаълум мавжудот деб айтиш мумкин.

Инсоннинг эмбрион давридан то етук ва баркамол инсон бўлиб улғайишигача бўлган босқичлари, шунингдек, унда пайдо бўлган ҳайратланарли қобилият ва истеъдодлар яратилиш мўжизаларидан бўлиб, яратувчининг инсоннинг ҳамма эҳтиёжларидан хабардор бўлганини кўрсатади.

Тананинг ҳар бир аъзоси, масалан, кўз, қулоқ ва тишлар ёки ички органлар, масалан, қон айланиши, овқат ҳазм қилиш, нафас олиш ёки тананинг мудофаа тизими ушбу органлар ёки тизимларни тадқиқ қилиш ва ўрганиш ва ва уларнинг тузилиши ва вазифасини яхшироқ билиш учун тажрибали мутахассисларга муҳтож.

Бошқа томондан, биз яшаётган ер, унинг қуёш ва бошқа сайёралардан узоқлиги, унинг турли ҳаракатлари, жумладан, унинг ўзи ва қуёш атрофида айланиши, баланд тоғлари ва чуқур водийлари, ер сувининг улкан манбалари бўлган океанлар, буларнинг ҳаммаси Аллоҳ таолонинг илми ва тадбиридан нишонадир.

Дарҳақиқат, ер инсонлар ва унда яшайдиган минглаб ҳайвонларнинг барча табиий эҳтиёжларини қондирадиган саховатли онага ўхшайди. Юмшоқ тупроғи ҳар хил ўсимлик, дарахт ва меваларнинг ўсадиган тўшаги бўлиб, қаттиқ тоғлари унинг қалбида инсониятга зарур бўлган ҳар хил маъдан ва материалларни жамлаган.

Маълумки, инсон ва дунёнинг яратилиши ҳақида яхшилаб ўйлаб кўрса, яратилиши ҳикмат ва режа асосида бўлган, бу дунёда инсонни яратишни олий мақсад қилган ҳаким ва доно яратувчининг борлигини англаб етади.  Мақсад, албатта, инсоннинг ўлими билан тугамайди, лекин бу мақсад унинг ўлимидан кейинги ҳаётни ҳам ўз ичига олади.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз: 

1. Қуръоннинг Яратгувчини билиш усулларидан бири Аллоҳнинг ердаги аломатларига эътибор бериш бўлиб, у инсонни ҳамма нарсани билувчи ва қудратли Аллоҳнинг борлигига ишонтиради. Очиғи, илм-фан тараққиёти ва табиат сирларининг очилиши билан Аллоҳ таолонинг ердаги илми ва қудратининг аломатлари кундан-кунга зоҳир бўлиб бормоқда.

2. Ўз-ўзини билиш Аллоҳ таолони билишнинг энг яхши усулларидан бири бўлиб, у инсонни ўзидан Аллоҳга олиб боради.

3. Ризқнинг манбаи осмонда, осмон ва ер бир-бирининг ёрдами билан инсонларга ризқ беради. Қуёш нурлари, булутлар, шамол ва ёмғир ўлик тупроққа жон беради ва барча тирик мавжудотларни озиқлантиради.

4. Гапириш қобилияти Аллоҳ таолонинг инсониятга берган махсус совғаларидан бири бўлиб, Аллоҳ ўзининг сўзлари ва ваъдаларининг ҳақиқати учун уни инсон нутқи билан таққослайди.

Бу билан Дастурни, азизлар, Буюк Тангри таолога ҳавола қиламиз ва фикр ва мулоҳазаларингизни кутиб қоламиз. Хайр. Саломат бўлинг.