Муборак Зорият сурасининг 54-60-ояти карималарининг шархи.

Меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ номи билан

Раҳмат пайғамбари Ҳазрати Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг руҳи покларига саломлар ва салавотлар бўлсин. Сиз азиз тингловчиларга салом билан, “Нур томон йўл” дастурининг навбатдаги сонида Қурони Каримдаги оятларнинг содда ва равон тафсири билан сизнинг хизматингиздамиз.

Аввал муборак Зорият сурасининг 54 ва 55-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз.

فَتَوَلَّ عَنْهُمْ فَما أَنْتَ بِمَلُومٍ، وَ ذَکِّرْ فَإِنَّ الذِّکْرى‏ تَنْفَعُ الْمُؤْمِن

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

Улардан юз ўгир. Бас, сен маломатга қолувчи эмассан. Ва эслатгин. Албатта, эслатиш мўминларга манфаат берур.

Олдинги кўрсатувимизда пайғамбарлик мухолифлари тарих давомида илоҳий пайғамбарларнинг мўжизалари ва ғайриоддий ишларини қадрсиз кўрсатиш ва Аллоҳ билан алоқаларини инкор қилиш учун уларни сеҳргарликда ёки жинлар билан мулоқотда айблаб келганини айтган эдик.

Бу оятларда Ислом Расулига хитоб қилинади ва шундай дейилади: Сен бу одамларни ҳидоят қилишда ўз вазифангни адо этдинг ва сен айбдор эмассан; Кейин бу одамлардан юз ўгиринг ва уларни ўз ҳолига қўйинг, чунки уларни ҳидоят қилишдан умид йўқ, чунки улар ҳақиқатни билиш ва уни қабул қилиш ҳолатида эмаслар.

Албатта, кенг оммани огоҳлантириш ва панд-насиҳат қилиш пайғамбар алайҳиссаломнинг асосий вазифаларидан бўлиб, ҳақни билишга интилиб, унга иймон келтирганлар Расулуллоҳнинг маърифатли насиҳат ва кўрсатмаларидан баҳраманд бўлиб, ҳидоят йўлини топадилар.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз: 

1. Пайғамбарларнинг бурчи илоҳий хабарни кенг оммага етказишдир, аммо натижа уларнинг қўлида эмас. Улар иймон келтирмаганлар учун жавобгар эмаслар.

2. Биз ҳамма одамларнинг ишонишини ва бизнинг кучимиз ва ресурсларимизни кўпроқ қабул қилиш учун асос ва умидга эга бўлганларга сарфлашини кутмаслигимиз керак.

3. Башорат қилиш иймонли кишиларнинг хусусиятларидан бири бўлиб, бу хусусиятга эга бўлмаганлар иймонларининг тўғрилигига шубҳа қилишлари керак.

Энди муборак Зориёт сурасининг 56-58-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:

وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ، ما أُرِیدُ مِنْهُمْ مِنْ رِزْقٍ وَ ما أُرِیدُ أَنْ یُطْعِمُونِ، إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِینُ

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

Жин ва инсонни фақат Менга ибодат қилиш учунгина яратдим. Мен улардан ризқ хоҳламасман ва Мени тоамлантиришларини ҳам хоҳламасман. Албатта, Аллоҳ Ўзи ризқ берувчи, қувват эгаси, шиддатлидир.

Аввалги оятда иймон аҳли учун фойдали нарсаларни эслатиш ҳақида эди. Бу оятлар шундай дейилади: Инсонга доимо алоҳида эътибор берилиши лозим бўлган энг муҳим масалалардан бири унинг яратилиш мақсади бўлиб, унга бепарволик қилиш унинг адашишига ва саросимага тушишига сабаб бўлади.

Кўриниб турибдики, инсоннинг яратилиши мақсадли бўлиб, унинг яратилишига Қодир Тангрининг эҳтиёжи йўқ эди. Дарҳақиқат, инсоннинг яратилишидан мақсад унинг ўсиб, камол топиши эди. Бу оятлар унга инсоний камолот йўлини кўрсатиб, Аллоҳ таолога ибодат ва хизмат қилишни инсон камолоти йўли деб ҳисоблади.

Албатта, ибодатнинг икки жиҳати бор: бири ўзига хос маънода, яъни намоз, рўза, ҳаж каби диний маросимларни бажариш, иккинчиси эса инсон ҳаётининг барча жабҳаларини ўз ичига олган умумий ва қамраб олувчи маънодадир. Демак, инсон ҳаётнинг барча қарор ва танловларида Аллоҳнинг ризолиги доирасида юриши, ўзига ёқмайдиган барча нарсадан қочиши лозим.

Инсон ҳаётининг барча ҳолатларида Аллоҳни кўзда тутса, у дунёнинг ҳайвоний нафслари ва паст нафслари даражасидан чиқиб, оламнинг буюк яратувчиси бўлган мутлақ камолотга тобора яқинлашиб бориши табиийдир. Аллоҳга бу яқинлик инсон эриша оладиган камолотнинг энг олий даражасидир.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз: 

1. Жинлар ва инсонлар яратилиш мақсади ва унга эришиш йўлини бирлаштирадилар, бу эса Аллоҳга бандаликдир.

2. Шубҳасиз, Аллоҳ таоло бандаларининг саждасига муҳтож эмас, лекин биз инсонлар унинг бандалик орқали ўсиб, маънавий камолотга эришамиз.

3. Ризқ топишга уриниш инсоннинг бурчи, шу билан бирга, ризқнинг асли ва манбаи Аллоҳ таолодан ва унинг қўлида эканлигини ҳам эътибордан четда қолдирмаслигимиз керак.

Сўнгда муборак Зориёт сурасининг 59 ва 60-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:

فَإِنَّ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا ذَنُوباً مِثْلَ ذَنُوبِ أَصْحابِهِمْ فَلا یَسْتَعْجِلُونِ، فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ یَوْمِهِمُ الَّذِی یُوعَدُونَ

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

Албатта, зулм қилганларга ўз биродарлари азобичалик азоб бор, шошилмасинлар. Кофирларга ваъда қилинаётган кунларида ҳалокат бўлсин.

Муборак “Зорият” сурасининг сўнгги оятлари бўлган бу оятлар сура мазмунини умумлаштириб, шундай дейди: “Бу сурада тарихи умумлаштирилган бўлган қавм, афсуски, улар илоҳий элчиларнинг даъватини инкор этиб, унга қарши чиқдилар. Улар бу дунёда Аллоҳнинг ғазабига дучор бўлдилар ва охиратда азобдан насибалари бор.

Пайғамбарларнинг мухолифлари доимо ўз пайғамбарларидан қиёмат қачон бўлишини сўрардилар ва пайғамбарлар қиёмат вақтини билмаганлари учун қиёмат асосини шубҳа остига қўйганлар. Шунинг учун Қуръони каримда: Шошманглар ва ишонч ҳосил қилингларки, Аллоҳнинг ваъдаси бузилмас ва ўша кун келади, у кун сизлар учун оғир ва аламли бўлади ва орқага йўлингиз йўқдир.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз: 

1. Агар бирор киши яратилиш мақсадини, яъни Аллоҳга бандалик қилишни эътиборсиз қолдириб, ўзини ўзи яратилган мақсад йўлига киргизмаса, у катта Зулмга учраган бўлади.

2.  Аллоҳ таолонинг севгиси ва ғазаби унинг илми ва ҳикматига асосланади ва бизнинг вақтни келишига шошилишимиз бу масалада ҳеч қандай таъсир қилмайди.

3. Инсоннинг тақдири унинг ҳаракатларига боғлиқ. Демак, куфр ва зулмнинг охири дунё ва охиратдаги илоҳий жазодан бошқа йўқ.

Ушбу дастурни якунлаш билан сиз азизларни буюк Аллоҳга ҳавола қиламиз ва сизларнинг фикр ва таклифларингизни кутиб қоламиз. Хайр.