ایران امنیت شورا ته د ګروسي څخه شکایت وکړ

د ایران د اسلامي جمهوریت د ملګرو ملتونو د سازمان د دایمي استازي او سفیر «امیرسعید ایرواني» لخوا د ملګرو ملتونو د سازمان عمومي منشي او د امنیت شورا رئیس ته لیک:

د خپل دولت د لارښوونې سره سم، غواړم د ایران د اسلامي جمهوریت ژوره اندېښنه د اټومي انرژۍ د نړیوالې ادارې (IAEA) د عمومي رئیس، ښاغلي رافائل گروسي، د خپلو دندو او مسؤلیتونو په ترسره کولو کې د جدي نیمګړتیاوو او عمل نه کولو په اړه ستاسو پام ته راوړم. په دې اړه، غواړم د امنیت شورا د محترمو غړو او ستاسو پام لاندې نکاتو ته راواړم:

۱. د اټومي انرژۍ د نړیوالې ادارې د عمومي رئیس، رافائل ماریانو گروسي، لخوا د اسرائیلو د وروستي یرغليز اقدام په درشل کې د ایران د اسلامي جمهوریت پر وړاندې د عامه بیانونو خپرول، د بې طرفۍ د اصل ښکاره او جدي سرغړونه ده چې د هغه د مقام مسؤلیتونو سره تړلې ده. دا ډول بیانونه په بشپړه توګه د اټومي انرژۍ د نړیوالې ادارې د اساسنامې په مقرراتو او قانوني مکلفیتونو سره مطابقت نه لري او په تضاد کې دي.

۲. د ایران د اسلامي جمهوریت د پرله پسې، مستندو او روښانه خبرداریو په پام کې نیولو سره، چې د اسرائیلو رژیم لخوا د ایران د اټومي تاسیساتو او سایټونو پر وړاندې د ښکاره ګواښونو په اړه ورکړل شوي، هغه سایټونه چې په بشپړه توګه د اټومي انرژۍ د نړیوالې ادارې د جامع پادمانونو لاندې دي او یوازې د سوله ییزو موخو لپاره وقف شوي دي، د ادارې عمومي رئیس مکلف او مسؤل و چې د ادارې د دندو او موخو سره سم مناسب مخنیوي او بازدارنده اقدامات ترسره کړي. په هر حال، نه عمومي رئیس او نه هم دغه اداره دا مکلفیت ترسره کړی دی. د دې ګواښونو په ځواب کې د کومې اغیزمنې یا بازدارنده اقدام نه کول، د اټومي انرژۍ د نړیوالې ادارې د اساسنامې د مقرراتو او د نړیوال قانون د تثبیت شوو نورمونو سره سم د دندې په ترسره کولو کې د ښکاره نیمګړتیا یوه بیلګه ده.

۳. له حقوقي پلوه څه چې ځانګړې اهمیت لري، د عمومي رئیس غبرګون دی چې د ۲۰۲۵ کال د جون ۹ مه د امنیت شورا د غونډې د پیل وروسته په مطبوعاتي کنفرانس کې یې ښودلی. کله چې هغه د اسرائیلو رژیم لخوا د ایران د پادمان لاندې اټومي تاسیساتو پر وړاندې د ښکاره ګواښونو سره مخ شو، یوازې یې د اسرائیلو د ادعا شوو «اندېښنو» یادونه وکړه چې ګواکې باید په پام کې ونیول شي، خو په قصدي توګه یې د نړیوال قانون د الزامي بندیزونو او د اټومي انرژۍ د نړیوالې ادارې د عمومي کنفرانس د قطعنامو (GC(34)/RES/533 او GC(44)/RES/444) له یادولو څخه ډډه وکړه؛ هغه قطعنامې چې په ښکاره توګه د سوله ییزو موخو لپاره وقف شوو اټومي تاسیساتو پر وړاندې د هر ډول ګواښ یا زور کارولو منع کوي. دا قصدي حذف د عمومي رئیس په صلاحیت کې د الزامي حقوقي اصولو په پلي کولو کې د ښکاره نیمګړتیا یوه بیلګه ده.

۴. د عمومي رئیس چلند د اسرائیلو رژیم لخوا د ترسره شوي یرغل وروسته، په روښانه او دوامداره توګه د بې طرفۍ، عینیت او مسلکي توب د الزاماتو د نه رعایتولو ښکارندوی دی چې د هغه مقام مسؤلیتونه یې ایجابوي. د ۲۰۲۵ کال د جون ۱۶ مه د امنیت شورا په غونډه کې د عمومي رئیس لخوا خپره شوې اعلامیه کې نه یوازې اسرائیل د دې یرغل مسؤل طرف په توګه نه دی معرفي شوی، بلکې د پادمان لاندې اټومي تاسیساتو غیرقانوني هدف کولو په اړه هیڅ ډول غندنه هم نه ده شوې، سره له دې چې اسرائیل په ښکاره او بې پروا توګه ویلي چې دا اقدامات به «هر څومره ورځې چې اړتیا وي» ادامه ورکړي. دا ډول نیمګړتیا په مسؤلیت منسوبولو او د غندنې له صادرولو څخه ډډه کول، د ادارې د خپل پادمان نظام د بشپړتیا په ساتنه کې د مکلفیت سرغړونه او د نړیوال عدم اشاعې رژیم بنسټیز اصول کمزوري کوي.

۵. د عمومي رئیس دوامداره چوپتیا او غیر فعاله چلند د دې سرغړونو په وړاندې، چې د اټومي انرژۍ د نړیوالې ادارې د قانوني مسؤلیتونو او د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د اړونده قطعنامو د مکلفیتونو سره په تضاد کې دي، په عملي توګه د هغو یرغليزو اقداماتو سره د نه عمل له لارې همکاري ده چې د ادارې په تاریخ کې بې ساري دي.

۶. دا ډول پیښه مخکې هم سابقه لري. عمومي رئیس مخکې هم د اسرائیلو رژیم د غیرقانوني او تاوژنو اقداماتو په وړاندې غبرګون نه دی ښودلی. وروسته له هغه چې دې رژیم د فلسطین او غزې د ملکي وګړو پر وړاندې د اټومي وسلو د کارولو بې ساري ګواښ وکړ، په ویانا کې د اسلامي همکاریو سازمان د غړو هیوادونو سفیرانو د ۲۰۲۳ کال د دسمبر ۱۵ مه په یوه ګډ لیک (INFCIRC/1165) کې د عمومي رئیس څخه وغوښتل چې د ادارې د ماموریت په چوکاټ کې یو روښانه، اصولي او عامه دریځ غوره کړي. د دې غوښتنې د صراحت او جمعي ماهیت سره سره، عمومي رئیس نه عامه اعلامیه خپره کړه او نه یې د دې شدید ګواښ د پیژندلو یا غندلو لپاره رسمي اقدام وکړ او په دې توګه، د ادارې د اساسنامې لاندې د خپلو مسؤلیتونو له ترسره کولو څخه پاتې شو.

۷. په مقابل کې، عمومي رئیس تل د ایران د اسلامي جمهوریت په وړاندې یو سیاسي، انتخابي او تبعیضي چلند غوره کړی دی. کله چې ایران د خپلو حاکمیت حقونو په چوکاټ کې او د جامع پادمان موافقتنامې د ۹مې مادې سره سم، په قانوني توګه د ځینو بازرسانو د ټاکنې لغوه کولو اقدام وکړ، عمومي رئیس سمدستي د یوې عامه او غندونکې اعلامیې په خپرولو سره دې اقدام ته غبرګون وښود. هغه په ۲۰۲۳ کال د نومبر په میاشت کې د امنیت شورا ته په خپل راپور (GOV/2023/58) کې د سختو او تورونو ډکو الفاظو څخه کار واخیست او په داسې توګه چې د هغه د مقام او د ادارې د اساسنامې د بې طرفۍ، خویندارۍ او عینیت د اصولو سره په تضاد کې و، په ځانګړې توګه د ایران د اسلامي جمهوریت هدف کړ.

۸. د عمومي رئیس چلند، د بې طرفۍ، مسلکي توب او عینیت په برخه کې د هغه د قانوني مکلفیتونو ښکاره او دوامداره سرغړونه ده، چې د اټومي انرژۍ د نړیوالې ادارې په اساسنامه کې ټاکل شوي دي. دا چلند په ملموسه توګه د ادارې د اعتبار، عینیت او نهادي مشروعیت ته زیان رسولی دی. د ایران اسلامي جمهوریت اعلانوي چې دا اقدامات د عمومي رئیس د الزامي مکلفیتونو سره چې د ادارې د اساسنامې په دریمه ماده کې شامل دي، هیڅکله مطابقت نه لري او د هغه د دندو په ترسره کولو کې د نیمګړتیا یوه بیلګه ده، چې د دې مقام د تصدۍ لپاره د اړین استقلال، صداقت او بې طرفۍ الزاماتو سره په تضاد کې ده.

مهرباني وکړئ دا لیک د امنیت شورا د سند په توګه توزیع کړئ.