ریحانه
Oct 19, 2023 13:13 Asia/Kabul
که وغواړو چې په اسلام کې د کور د ښځې مقام وڅېړو، نو باید په نهج الفصاحه کې د رسول ا... مبارک یو حدیث ته اشاره وکړو چې پکې فرمایي کلّ نفس من بنی آدم سیّدٌ فالرّجل سیّد أهله و المرأه سیّده بیتها
مهربانو دوستانوپه دې خپرونه کې غواړو له تاسو سره په کورنۍ کې د مېرمنې د رول په اړه خبرې وکړو او د ماشومانو په وده او پالنه کې د نارینه او ښځې د چلند د اغېز په اړه توضیحات درکړو.
که وغواړو چې په اسلام کې د کور د ښځې مقام وڅېړو، نو باید په نهج الفصاحه کې د رسول ا... مبارک یو حدیث ته اشاره وکړو چې پکې فرمایي کلّ نفس من بنی آدم سیّدٌ فالرّجل سیّد أهله و المرأه سیّده بیتها»
له بني آدم هر وګړی یو مسولیت لری ، نو نارینه د کورنۍ مشر او ستر دی او ښځه د کور مشره ده. د دې حدیث له مخې، د اسلام له نظره د کور کورنۍ چارې د کور په مېرمن پورې اړه لري او هغه د کور د داخلي مدیر یا اجرایوي مرستیالی په توګه ټاکل شوې ده. په یوه دفتر کې، رییس یا مدیر ټولیز مسولیت په غاړه لري، او اجرایی مرستیال د دندې د ښه اجراکولو او د دندو د تعقیبولو مسولیت لري. که څه هم هغه د مالک لخوا تر عمومي څارنې لاندې دی. په کورنۍ کې هم همداسې ده. د کورنۍ ټول جوړښت او نظام او د برابرولو مسولیت د سړي پر غاړه دی، خو کله چې کور ته ننوځو، د کور اداره او د چارو څارنه د ښځې پر غاړه ده.
حضرت آیت ا... العظمی سید علی خامنه ای د ۱۴۰۱ کال د دسمبر په ۱۴ نیټه (د ۲۰۲۳ کال د جنورۍ په ۴) ښځو او میندو ته په خطاب کې ښځې هغه هوا چې کور ډکوی په توګه یاد کړی او ویې فرمایل : ښځه په کورنی چاپیریال کې څه کوی؟ د علم راټولولو ته په پام سره چې په آیتونواو روایتونو او دې ته ورته نورو کې دی، زه په خپل ذهن کې انځور کوم چې ښځه هغه هوا ده چې د کورنۍ فضا راټولوي. يعنې لکه څنګه چې په فضا کې تنفس کوئ، که هوا نه وي، تنفس کول ناشوني دي، ښځه همداسې ده. د کورنۍ ښځه په دې فضا کې تنفس کوي. په روایت کې راغلي دي: «المراة ریحانه و لست بغرامنه» دلته ده، دا په کورنۍ پورې اړه لري. "تلس" معنی ګل دی، دا د خوشبو، ښه بوی معنی لري؛ هماغه هوا چې خلا ډکوي. "اتل" په عربي کې - په "ليسات بيقرمانه" کې - په فارسي کې له اتل سره توپير لري.
اتل یعنی یو کارګر یا د بیلګې په توګه یو فورمین ووایو؛ ښځه "اتله" نه ده. په کورنۍ کې، داسې نه ده چې تاسوخیال کوئ چې اوس تاسو ښځه لرئ، تاسو هر څه د هغې په غاړه واچوئ؛ نه. هغه په خپله خوښه یو څه کول غواړي، هیڅ ګناه نشته .دا د هغی خپل کور دی، هغه غواړي یو څه وکړي، هغه یې کړي دي که نه، هیڅوک سړی یا غیر سړی حق نلري چې هغه دې کار ته مجبور کړي.
د سورة نساء په 1 آيت کي ا...جل جلاله د هغه جوړه يادونه کوي چي انسان يې پيدا کړ او د پيدايښت په اصل او جواهر کي يې د دواړو يووالى پيدا کړ او زياتوي: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا کَثِیرًا وَنِسَاءً ...»
اې خلکو له خپل ویږئ هغه خدای تاسو يې له یو نفس څخه پیدا کړی یو ، او هم یې له هغه د هغه جوړه پیدا کړه ، او له هغو دوتنو یې د عالم په شاوخوا کی ډیرې سړي او میرمنې خوری وری کړی .
په دې آيت کې خداى پاک د انساني نسل په پيدايښت او پراختيا کې نارينه او ښځې ته يو شان ونډه ورکوي او ښځو ته په دې برخه کې مساوي ونډه ورکوي. خو د عربو په جاهلیت پړاو او د هغه وخت د ټولنو په اکثرو کلتورونو کې ښځې د نارینه نسل د تکثیر او انتقال یوازنۍ وسیله ګڼل کېده، په نسل کې شریکه نه وه او د ماشومانو په اخلاقو او شخصیتونو کې یې نفوذ کاوه.
د قرآن له نظره نارینه او ښځې د یو بل لپاره جامې او پوښونه دي، لکه څنګه چې قران کریم د البقرې په ۱۸۷ آیت کې فرمایي: دوی ستاسو لپاره جامې دي او تاسو د هغوی لپاره جامې یاست.
جامې مختلف ځانګړتیاوې لري. د جامو یوه مهمه دنده دا ده چې انسان په جامو سره ځان ښایسته کړي. په اصل کې، یو سړی ښکلا خوښوي او د هغې د ترلاسه کولو لپاره هڅه کوي او د ښکلا لیدلو لپاره مختلف او رنګینی جامې اغوندي. په دې اساس بايد خاونداو میرمنه يو له بل سره داسې چلند وکړي چې يو د بل سره د ښکلو جامو په شان ودريږي او څوک چې ورته وګوري په پوره ښايست او جمال کې وي . البته، په داسې حال کې، مونږ بایدله ریښتینې ښکلا ه بې برخې نه شو، کوم چېمعنوي ښکلا او د نارینه او ښځینه ښه اخلاق دي. په حقیقت کې، نارینه او ښځینه باید هڅه وکړي چې له اخلاقي او معنوي لحاظ د یو بل لپاره مناسب وي او په دې توګه د کورنۍ د دیني او اخلاقي پرمختګ لپاره هڅې وکړي.
خدای تعالی د روم سورې په ۲۱ ایت کی خپله یوه نښه د انسان له خپل جنس د ښځه او خاوند پیدا کول او ارامښت ته رسیدا د خپل دغه خلقت فلسفه اعلانوی . په دې آيت کې خداى پاک د ښځې او سړي د يو ځاى کېدو تر ټولو مهم عامل "ارامښت " او سکون معرفي کړ، بيا يې مينې (مودت) او مهربانۍ (رحمت) ته اشاره وکړه او ويې فرمایل : «وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ»
او بیا د هغه یوه نښه دا ده چی د تاسو لپاره یې د تاسو له خپل جنس جوړه پیدا کړه چی د هغې په څنګ کې ترامښت ومومئ او یوه بل سره انس پیدا کړئ او تاسو ترمینځ یې مینه او مهربانۍ ټینګه کړه . په دغې چارې کې هم د هغو کسانو لپاره تفکر کوی ، ښکاره دلیل شته دی .
په دې آيت کې مهم ټکی دا دی چې د کور په چاپېريال کې سوله تر عاطفې هم لومړيتوب لري او نارينه او ښځې بايد په کورنۍ کې د يووالي بنسټيز اصل «ارامښت » وګرځوي. که د کورنۍ د غړو سره په ګډه ته ورسي نو د وګړیو نورې اړتیاوې به هم پوره شي، له بلې خوا که په کورنۍ ارامښت نه وي، د نوری اړتیاوې به هم نه پوره کیږي او حتی هغه ارزښتونه چې نارینه او ښځینه یی د لاسته راوړلو هڅه کوله هم ، له مینځه لاړ شي .
د اسلامی انقلاب معظم رهبر حضرت ایت ا... العظمی سید علی خامنه ای د ۱۴۰۱ کال د جنورۍ په میاشت کښې له یوشمیر میرمنو سره په کتنه کښې وفرمایل میرمن تر ټولو لومړی درجې کې د ارامښت سمبول ده. وجَعَلَ مِنْ ذُوْجَهُ لِيَاسَكُونَ نَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهِ» ارامښت . ځکه چی ژوند ټیټې هسکې لري د ژوند په دې بحر کې سړی په کار او ټیټو هسکو سره مخامخ دی. کله چې هغه کور ته راځي، هغه ارامښت ته اړتیا لري، هغه سکون ته اړتیا لري. دا سکون په کور کې د ښځې له رامینځته کیږی . یو سړی باید د یوې ښځې تر څنګ د آرامۍ احساس وکړي؛ ښځه د سولې سرچینه ده. د مېرمنې په توګه د ښځې رول مينه او ارامښت دی ، لکه څنګه چې ما مخکې وويل، د شهيدانو د مېرمنو دغه کتابونه ولولئ، مينه او ارامښت پکې ډېرروښانه دی او دا پخپله ښيي چې دا سړی چې اوس د جګړې ډګر ته داخل شوی دی، څه د سپېڅلی څه دحرم دفاع وي یا د سختو میدانونو پاتې کیدل - څنګه د دې میرمنې په څنګ کې ارامښت ومومي او څنګه یې احساساتي ګډوډي کمه شي او څنګه د مینې عامل هغه په خپلو پښو ودروي، هغه ته زړورتیا ورکوي. هغه ته جرات ورکړئ، قدرت ورکړئ؟ يعنې ښځه د ښځې په توګه داسې ده: هغه د استوګنې سرچينه ده، د مينې ارامښت سرچينه ده او داسې نور.
د والدینو بیلګه ګرځول او له هغوی بیلګه اخیستل د ماشومانو د ودې او پرمختګ د پروسې طبیعي برخه ده. والدین د خپلو ماشومانو د ژوند یوه برخه ده او تل د خپلو ماشومانو لپاره د نه بدلیدونکي رول ماډل ګڼل کیږي. لکه څنګه چې مور او پلار د مور او پلار ډیری ځانګړنې، عادتونه اوعقاید اخیستي دي ، ماشومان هم په بیلا بیلو چارو کې د مور او پلار تقلید کوي.
د بیلګې اخیستل که هغه د کور په چاپیریال کی وي او که د اجتماع په چاپیریال کی ځانګړی اهمیت لری او د هر شخصیت ، شخصیتی شکل جوړ کړی شی . هغه لومړنيکسان چې ماشومان د زیږون وروسته ګوري او د دوی د ودې او ودې پرمهال ورسره اړیکه لري مور او پلار دي.
مور او پلار کولی شي له خپلو ماشومانو سره د دوامداره شتون او له دوی سره د منظم تعامل له امله د خپلو ماشومانو لپاره لومړی او غوره رول ماډل چمتو کړي. د مور او پلار خبرې او چلند د ماشومانو خبرې او چلند ټاکي، او ماشومان هغه شي چې مور او پلار وي، نه هغه څوک چې مور او پلار یې غواړي. له دې امله ویلی شوچې له یوې خوا د مور او پلار چلند د ژوند په ټولو پړاونو کې د ماشومانو د چلند د تشویق او هڅونې ښه محرک کېدای شي، له همدې امله د مور او پلار مناسب او سم چلند د ماشومانو لپاره ښه بېلګه جوړوي. روښانه راتلونکی د دوی لپاره برابروي، له بلې خوا د والدینو ناسم او غلط چلند هم د ماشومانو لپاره د نامناسبی کولو لپاره ناسم ماډل جوړوي.
په دې توګه بايد نارينه او ښځې په کورني چاپېريال کې د يو بل د حقوقو او دندو درناوى وکړي او دې ټکي ته پام وکړي چې د هغوى خبرې، چلند او پرېکړې د ماشومانو د شخصيت په جوړولو کې ډېر اغېزمن دی.
پای
««««««««««««««««««««««««««
نهج الفصاحه هغه کتاب دی چې د اخلاقو او اخلاقي فضاییلو په اړه د ا... مبارک ځینې خطبې او ویناوې لري چې د مرحوم ابوالقاسم پاینده له خوا راغونډ او ژباړل شوی دی.
