Pars Today

دتهران دپښتو خپرونې خوږومینه والو د هدایت حدیث نومې لړۍ له یوسل پنځم مطلب سره ستاسو په خدمت کې یوو او دغه نننۍ برخه ئې هم دمعصومین علیهم السلام دقولونوپه اساس د دوکې اوچلول په اړه ده . په دې هیله چې د استفادې وړ مو وګرځي ترپایه راسره مله او ملګري ووسئ

                     خوږو دوستانو!ستر دیني عالم   محمد مهدي نراقي پخپل :  جامع السعادات : نومې اخلاقی کتاب کې  لیکلي ؛  مکر ،دوکه او چلول ، یوه ستره  هلاک کونکی چاره ده  او ګناه  ئې  په ښکاره  د نورو د  کړولو  له ګناه لازیاته ده ،  ځکه  په غه حالت کې مقابل لوری د یرغلګر کس  په ناسم نیّت    دپوهیدا په دلیل  احتیاط  کوي  او ځان دهغه   په  وړاندې خوندي ساتي  او ممکنه ده  د هغه کړول دفع کړي ،  خو  غافل کس   احتیاط نه کوي  ، ځکه  ګمان کوي دغه دوکه باز حیله ګر، دهغه دوست او زړه سوانده دی  او په همدې اساس د دوستۍ او محبت   په جامو کې  دهغه  له چلول او دوکو او کړولو سره  مخامخ کیږي .   له همدې امله  د خداي  رسول فرمائي ؛  څوک چې  له بل مسلمان سره چلول او دوکه و کړي ، او دهغه لپاره  دسیسه جوړه کړي ،  له مونږه نه دی :::::

               ځيني،په حیلې   او چلول  او دوکې سره دنورو د حقوقو چخڼي کول  چالاکي ګڼي ، له دې غافل چې،چالاک هغه څو ک دی  چې  دشیطان د دوکو په وړاندې ا حتیاط وکړي او نفساني خواهشات ترپښو لاندې  کړي او په مستقیمې لارې کې  پر مخ لاړ شي او دنورو په حقوقو له تیریو ډډه وکړي . حضرت امام علی علیه السلام  دیو شمیر ساده  کسانو  په ځواب کې  چې   د معاویه  دچالاکۍ او سیاستمدارۍ په  هکله ئې خبرې کولې ا و هغه ئې دښه استعداد  او   ځيرتیا لرونکی او امام ئې  له هغه سره  دمقابلې لپاره  ناتوانه باله ،وفرمآئيل ؛ په خداي  قسم ،که  د پرهیزګارۍ   حدود نه وائ ، زه له ټولو  خلکو لازیات هوښیار  او  ځیر یم ::::

 په یوه بل تعبیر کې  له هغه بز رګواره نقل شوي دي  چې فرمائي ؛  که دا نه وائ  چې  له نورو سره د دوکې او  مکر  نتیجه   جهنم دی .  نو زه له بل هرچا  دحیلې او چالاکۍ په  دود او دستور ښه پوهیږم ::::

 همداراز  امام علی علیه السلام  له دوکې او چلول  سره دځيرتیا او هوښیارتیا  د فرق په روښانه کولو سره   فرمائي  ؛د چالاکۍ آفت  مکر او  حیله د ه :::::

        دوکه او چلول  یو شیطاني آوزار دی  او په اسلام  کې ډير رټل شوی دی .  په یوه روایت کې له رسو ل ا... بز رګو اره  روایت شوي دي ، که څوک   سهار کړي   په داسې حال کې چې  د بل مسلمان ورور ته د دوکې ورکولو فکر په ذهن کې ولري ، نو ځان ئې  دخداي له غضب او غوسې سره  مخامخ کړی دی، مګر دا چې توبه وکړي  او پښمانه شي .  خو که په دغه فکر کې مړ شي ،  نو له نړۍ به مسلمان نه وي تللی .::::

     داسلام  دین  دانسانانو  د  روحي سلامتیااو د  فکر سمولو ته ډير پام  کړی دی . په دغه دین کې  حتی انسان باید  اجازه ورنکړي ، چې  دهغه په فکر او نیّت کې  دوکه ورکول او  چلول  لاره ومومي .  حضرت امام علی علیه السلام  فرمآئي؛ دوکه او غولول ،  د روحي  ککړتیا او پستۍ  نښه  ده :::::

 په حقیقت کې هغه کس چې خپل انساني کرامت ته پابنده وي   او  خپل شخصیّت او  هویّت ته قایل وي ، په طبیعي توګه باید   له نورو سره پخپلو اړیکو کې  له دوکې او چلوله  استفاده ونه کړي .  ځکه  له دې ورتیر چې  چلول،  دنفس دذلت او دپستۍ نښه ده ،  یوډول ځان ته دوکه ورکول  هم دي . نوځکه  امام علی فرمائي ؛  څوک چې  عقل    نورو ته د دوکې ورکولو لپاره وکاروي ، په حقیقت  کې ئې خپل عقل ته دوکه ورکړې ده ::::::  نو ځکه   څوک  چې  دخپل هوش اووړیتاؤ  په ملاتړ سره ،  نورو ته دوکه ورکولو  ته مخه کړي ،  نو په حقیقت  کې ئې  خپل  عقل او پوهې ته دوکه ورکړې ده  اوکله انسان  خپل عقل ته دوکه ورکړي ،   نو  معنا ئې  داده چې    خدآي پاک ورکړي  له دغه ځواکه ئې  سمه استفاده نه ده کړې .   له امام علی څخه په بل    تعبیر کې ، په دغه مضمون کې راغلي دي ،دوکه ورکونکی   دین نه لري  :::::

ګناه او بداخلاقي ،  تل  او هرچرته  ناخوښ  دي ، په تیره بیا که  څوک  په یوه انسان ډاډمن شي او   هغه له دغه ډاډمنیدا ناسمه استفاده وکړي ،  په ځينو روایتونو کې  له هغه چا سره   د دوکې او   د مکار چلند  ګناه،   چې پرې ئې ډاډ څرګند کړی وي ،  دتوحید  دانکار له ګناه سره  برابره  ده .  لکّه  څنګه   حضرت امام علی علیه السلام  فرمائي؛له هغه چا سره مکر او دوکه  چې  پر تا ډاډمن  وي ،  ته ئې امین بللی وې ،   کفر دی :::::

په همدې اساس  طبعا په دیني تعلیماتو کې   سپارښتنه کیږي  چې مکار او حیله ګر  کسان  خپل سلاکاران مه جوړوئ او هغوي ته خپل امانتونه   مه سپارئ . یعني  دخپل ژوند  مهمې مسئلې  له حیله ګرو او دوکه بازو پټې وساتئ .  ځکه  چې  دامام  علی علیه السلام دفرمائش په اساس مکار کس  امین نه دی ::::::

       څوک چې  له خلکو سره  پخپلو اړیکو  کې دوکه  کوي ،  خداوندمتعال  هم  ټوله دوکې اوحیلې هغه ته ورګرځوي .حضرت امام علی  په دې باب روښآنه کړې ؛   هرڅوک چې له خلکو سر ه دوکه   وکړي ،  خداوندسبحان ئې دغه دوکه او  چلول  هغه ته ور ګرځوي :::  

  په دغه ډول  دوکې کې  په عمل او  ګفتار کې  دوکه  هم شامله ده   یعني  دا چې  له دروغو،غیبت ،تهمت ، تور ، دخبرو ګرځول  او داسې ځيني نور کرغیړن کارونو څخه  ډډه  کول پکار دي .حضرت امام  حسن عسکري علیه السلام  دروغ وئيل  چې په ګفتار کې دوکه ده ،  دټولو ګناهانو سرخیل ګڼي  او فرمائي  ؛ ټول رذالتونه او پلیتۍ  او اخلاقي نیمګړتیاوې ئې په یوه کور کې  غونډې کړي او  هغه کور ته ورتلل    د در وغو له لارې دي :::::::

(سیماب)

*********************************************************************************************************************************