909-ə hissə- Zuxrufi surə -1-10 şərifə ayəon

909-ə hissə

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم

حم ﴿١﴾

Ha Mim.

وَالْکِتَابِ الْمُبِینِ ﴿٢﴾

Bə ruşinəkə kitobi ğəssəm.

 إِنَّا جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ﴿٣﴾

Həyğətən, əmə əvımon ərəbi(zıvono) Ğıron ğərol domone. ğasbu ki,(bəvədə) təəğğulkon(ıştə ağli oko bıdon).

 وَإِنَّهُ فِی أُمِّ الْکِتَابِ لَدَیْنَا لَعَلِیٌّ حَکِیمٌ ﴿٤﴾

Və bərosti əv Ummul-Kitobədə, çəmə nəzdədə barzə məğam iyən hikmətamize.

Bın bərnomədə çı Kərimə-Ğıroni çılı seminə surə bıə Zuxrufi mıəborəkə surə bino kardedəmon və çın surə həşto nəv qılə ayəş heste. ım surə həm bənə Məkkədə nozil bıə coqlə surəon bənə məbdə, miad iyən nıbuvvəti bıə etığodi mevzuon işorə kardedə.

Ğıroni haft surə de muğəttəə hərf bıə “Ha Mimi” bino beydə. Zuxrufi surə çə ayəonku qıləyniye və bənə əy bıə coqlə surəon hərfon bəpeştə bo bəşəri hidoyətiro çı Ğıron iyən çəy hidoyəti həxədə sıxan bə miyon vardedə. bın surədə həm muğəttəə hərfon bəpeşt  bə Ğıroni ğəsssəm hardedə. çın kitobi həyğəton məlum iyən ruşinəkəy və çı hərəbaxtəti iyən hidoyəti ro de ruşinə formə bə bəşəri nışon doydə.

Çın kitobi sıftənə muxotəbon ərəbi zıvono bıə millət bıən və ım kitob həm bə zıvono nozil bıə. eyni holədə fəğət bə ərəbi irğ iyən ğovmi məxsus ni və çəy mehtəvo çı həmmə insonon dərk iyən famey mə`rəzədəy. qıləy Xıdo ki, ım kitobış nozil kardə və çı həmmə insononku tələbış kardə ki, çəy ayəon həxədə təəğğulko iyən ıştə ağliku oko bıdon, çəy barzə maarifidə əndişəkon və de qıləy mərıfət və bəsirəti bəy imon biyon. oşkoye ki, bə ın kitobi imon vardey bəpeştə bəpe bəçəy təsirin iyən ro nışon doə təlimon həm əməl kardey bıbu.

Bə kali fərdon əks ki, iddio kardedən ki, Ğıron Muhəmməd(s) nomo qıləy insoni sıxane, Ğıron Xıdo kəlomi sıxane və çəy əsl iyən həyğət Xıdovəndi nəzdədəy. Ummul-Kitob(İnə Kitob) ya Lovhi-Məhfuzədə səbt iyən ğeyd bıə. qıləy kitobe ki, bə İlahi elm iyən hikməti əsos ki, həmmə osmoniyə kitobon çəyku mənşəşon peqətə, aləmi həmmə həyğəton və çı bəşəri hərəbaxtəti iyən bədbəxtəti səbəbon və çı İlahi hikmət iyən kəmoli tələbon, bın barzə məğami soyb bıə kitobədə bəyon bıə və çı harcurnə təhrif iyən təğyiriku əmonədə mandə.

Çın ayəonku omutedəmon:

1-Kərimə-Ğıron qıləy mığəddəsə kitobe ki, Xıdovəndi bəy ğəssəmış hardə.

2-Xıdo roy vıjniye, bəpe de təəğğul iyən təfəkkuri roy bıbu, nəyinki, de təğlid iyən təəbbudi roy.

3-həmmə peyğombəron xəbon iyən həmmə osmoniyə kitobon iqləyniye. zira iqlə sərçeşməku nozil bıə.

أَفَنَضْرِبُ عَنْکُمُ الذِّکْرَ صَفْحًا أَنْ کُنْتُمْ قَوْمًا مُسْرِفِینَ ﴿٥﴾

Aya bəşımə isrofkorə ğovm bıey səbəbi xoto, əmə Ğıroni bəşmə rosneyku dast bıkəşəmon?

وَکَمْ أَرْسَلْنَا مِنْ نَبِیٍّ فِی الأوَّلِینَ ﴿٦﴾

Və veyə peyğombəron ki, şımə bənav bıə kəson miyono vığandemone.

وَمَا یَأْتِیهِمْ مِنْ نَبِیٍّ إِلا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ﴿٧﴾

Və hiç qıləy peyğombər bəçəvon soyəx nıome illa ki, bəy məsxərə kardedəbin.

فَأَهْلَکْنَا أَشَدَّ مِنْهُمْ بَطْشًا وَمَضَى مَثَلُ الأوَّلِینَ ﴿٨﴾

Çən, əmə çəvonku zumand bıə kəson həlok kardemone və çı navkonəyon tale jıləvoni bə əməl ome.

Torıxi dırozi İlahi sınnət və adətonku qıləyni peyğombəron məbus kardey iyən bo milləti hidoyətiro osmoniyə kitobon vığandey bıə. həlbəttə hakim iyən millətiku idastədayima çəvon mığobilədə mandən və de bənə ihonət və məsxərə şivəonku oko doey, çı peyğombəron şəxsiyyəti darıştedəbin. qahi zəmon həm əvon ım mıxolifəton bə qıləy barzi həddi rosneydəbin və de har qıləy vositə çı pəyğombəron təlimon pevolo bıey vəy qəteyro oko doydəbin. əvon hətto de peyğombəron canq və muharibə həm kardedəbin və çəvon tərəfdoron bə ğətl rosneydəbin.

Demiyən Xıdovənd peyğombəron risoləti bə təxir eğandedəbin və bə ın rəftoron xoto milləti bəçəvon ıştən holi vadoəşon ni. həlbəttə çə həmonə mıxolifon koy ağıbət həlokət və məhvəti bıə və çəvon sərquzəşt bə ibrəti boyis bıə.

Çın ayəonku omuteydəmon:

1-dini mıbəllığ iyən rəhbəron bəpe bə kali maneəyon xoto ıştə vəzifəon əncom doey iyən həxə xəbon rosneyədə səhlənkorəti nıko.

2-imoni əhl bəpe bə mıxolifon məsxərə iyən ixtehzo xoto, ıştə royədə sıst iyən lır nıbu. zira peyğombəron hejo bə kofiron məsxərə mə`ruz mandən. əmo həmonə yolə merdon mığovimət nışon doəşone və bəştə həxə roy dəvom doəşone.

3-İlahi cəzo fəğət bə axırəti ruji məxsus ni. bəlkəm Xıdovənd bəzi zumandə ğovmon ki, çı ifrot iyən isrofi roşon qətə, həmonə bın dınyoədə bə həlokət rosneydə.

وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضَ لَیَقُولُنَّ خَلَقَهُنَّ الْعَزِیزُ الْعَلِیمُ ﴿٩﴾

Əgər çəvonku dəparsoş, kom kəsi osmonon iyən zəminış ofəyə? hukmən bəvoteyn: Ğadir iyən Əzınə(Xıdovəndi) əvonış ofəyə?

 الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الأرْضَ مَهْدًا وَجَعَلَ لَکُمْ فِیهَا سُبُلا لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ ﴿١٠﴾

Əy zəminış boşmə qofı(asayişi vırə) ğərol doşe və əyo boşımə roonış bə əməl vardeşe ta ğasbu şımə(rostə) roy pəydukon.

In ayəon bə peyğombəron risolət və çı millıəti fıtrəti oğo kardey və əvoni bəçəvon Xalıği səmt dim qətey ko işorə kardedə və hamyedə: ehanə bıtpərəstə mışrikonkudəparsey bıbu ki, hestemoni aləmi ofəyə kəs kiye, etırof bəkardeyn ki, Xıdovəndi osmonon iyən zəminış ofəyə.

Umuminsonon sə bəştə harujnə jimoni ğal bıey xoto, hestemoni məbdə iyən dınyo oxo barədə ğafilin. əvon ıştə jimoni hardey-hıtey həxədə fik kardedən və bo bə ın hədəfi rəseyro səy kardedən ta qıləy mol kəsbko və ıştə rujiqori dəvordıno. qıləy holədə ki, ımon çı həyğiyə jimoni hədəfon ni və inson de bə ın maddi tələbon rəsey, daxili roziyəti iyən hərəbaxtəti hissi çı dasto doydə.

Pəyğombəron omən ta bə miləti çəşnavi bıdon ki, əvon ıştə koy ağıbətiku ğafil nımandon və ıştə jimoni etat-petatədə Xıdovəndi çı yodo benıkon. qıləy Xıdo ki, əvonış ofəyə və çandə nev nemətonış çəvon ixtiyorədə noəşe. həmonə Xıdo ki, zəminış bo insoni qofı və çı oroməti vırə ğərolış doə. bəpe bə ın nuktə dığğət kardey bıbu ki, zəmini çandə nev hərəkətış heste, çı cozibə ğanun iyən co amilon şua jiyədə jıqo orome ki, çəy sakinon hiç qıləy norohəti hiss kardedənin.

Xıdovəndi cooqlə nemətonku boşımə zəminədə roonış ğərolış doə ta şımə hidoyət bıbon və bə məğsəd bırəsiyon. ımi həm zikr kardey lozıme təğribən zəmini qırd hışkə vıron de etat-petati əhotə bıə və əvış de dıjd iyən hırdə təpəonış puşniyəşe. odəmi dığğəti cəlb kardə çi ıme ki, barzə silsiləvari bandı-kuon miyono əksərən fosiləon mevcude ki, inson ıştə roy çəvon miyono pəydu kardey bəzıne. ım ıştən bo İlahi bandəon qıləy nemətonku bə hisob omeydə.

Çən, Xalığ iyən aləmi koon tədbiri vində Xıdo ım nemətonış çı bəşəri ixtiyorədə ğərolış doə vəfəğətəv bo ibodətiro loyığe. həyğətədə, inson deçəy pərəstış iyən itoəti roy vositə həm dınyo nemətonku bəhrə bardey bəzıne və həmən bə vəhışti  əbədiyə neməton dast pəydu kardey bəzıne.

Çın ayəonku omutedəmon:

1-Xıdoşınosi qıləy fitriyə koye. əmmo insoni bə təzəkkur iyən pandi həm ehtiyociş heste ta Xıdoku ğafil nımando.

2-jimonədə bə İlahi neməton dığğət kardey bo ğəfləti miyoniku bardey və insoni ıştə dıl iyən rufi pasi təmiz kardeyro həmməysə çokə roye.

3-qıləy Xıdo ki, osmonon iyən zəminış ofəyə və bo bəşəri lozım bıə qırd imkonatonış hozzı kardə ta əv bə dınyo iyən axırəti hərəbaxtəti bırəso.