928-ə hissə-Casiyə surə -1-8 şərifə ayəon

928-ə hissə

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم

 (1) حم

Ha mim.

(2)تَنزِیلُ الْکِتَابِ مِنَ اللَّـهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ

(çın)kitobi nozil bıey Əziz,Həkimə Xıdo tərəfikuye.

(3)إِنَّ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآیَاتٍ لِّلْمُؤْمِنِینَ

bərosti osmonon iyən zəminədə bo muminon nışonəon heste.

Casiyə mıborəkə surə Məkkədə nozil bıə və bənə coqlə Məkki surəon çəy ayəonədə bə tohidi dəlilon xoto,bəştə roy qim kardə kıson çəşnavi iyən bə insonon ğıyoməti ruji bıə tale işorə kardedə.

Çın surə sıftənə ayə Hamimi mığəttəə hərfone.de bə ayə dığğət kardə holədə ki,Xıdovəndi tərəfiku nozil bıə Ğıroni barədə ayə bəpeştəy,Kərimə-Ğıroni ecozi bəyon kardedə ki,həmonə əlifbo hərfonku təlif bıə.deməkə ki,ım hərfon çı həmmə milləti ixtiyorədəy,əmmo ikəsi  bənə Ğıroni surəon qıləy surə vardeyış zınəni.

Kərimə-Ğıroni nozil bıey həm bə Xıdovəndi  dıqlə sıfəti nisbət doey bıə,izzət iyən hikməti sıfəton.de bə ım sıfəton dığğət kardə holədə Xıdovənd muminonku tələb kardedə ki,hejo ıştə izzəti oqəton və hiç qıləy şərayitədə zılləti ğəbul nıkon.həmçinin əvon bəştə ağl iyən hikməti əsos,ıştə koon tədbiri bıvindon iyən çı sıst və beəsosə koonku bədiyəro bımandon.

Peşonə ayəon bə Xıovəndi hestemoni aləmədə bıə dıjdə nışonəon işorə kardedə və bə ın muhimmə nuktə dığğət kardedə ki,Ğıroni noziləkə həmonə kəse ki,osmonon iyən zəminış ofəyə və Ğıronədə çəy fərmon iyən hukmon de inson iyən dınyo xılğəti nizomi həmohənq iyən iye.liza imoni əhl nəyinki,bə osmoniyə kitobi ayəon nəzə kardeydən,bəlkəm de dığğəti bə osmonon iyən zəmini nəzə kardeydən ta hestemoni aləmədə bıə Xıdo nışonəon bıvindon və çəvon imon təsbit iyən zumand bıbu.

Osmonon əzəmət iyən çəvon mecuzəvi nizom və zəmini soxtemon və çəy əcayibon har qıləyni Xıdo ayəonkuye.zəmini mınəzzəm iyən bə hisobi əsos qıləy hərəkətonış heste.zəmin ıştə qırdo qardedə və qıləy mıəyyənə mədor iyən orbitədə çı həşi qırdo qardedə.həmçinin zəmin dayima de həşi mənzumə və qalaktikə xıyzoni çı Şıti roy planeton dılədə bə qıləy oxoş nıbə səfə dəvom doydə.demiyən jıqo orome ki,həm çı insoni və həmn sayir coninə məxloğati  asayişi məkone və çın zəmini kurə sakinon çəy surətinə hərəkəti hiss kardedənin.

Zəminədə həm nevbənev mənbə iyən mədənon və jimoni vəsiləon bo çandə milyord insonon hozzı kardey bıə.bandı-kuon iyən dıyoon həm İlahi ayəonkuye.həyğətədə osmon iyən zəmini anədə reçinətişon heste ki,insoni bəştə valeh və məftun kardedə.həlbəttə muminon iyən həxı tərəfdoron çın təzahuron kəno de hostonə formə dəvardedənin iyən Xıdovəndi ofəyə çın dıjdə nışonəonədə fik-fam kardedən.çın ayəonku omutedəmon:

1-Ğıron ki,bo bəşəri hərəbaxtə jimoniro omə İlahi ğanuni kitobe,bə Xıdovəndi benəhoyətə elm iyən hikməti əsos nozil bıə.

2-təşriiyi iyən təkvini nizomon,iqlə məbdəku sərçeşməşon peqətə və de iyande həmohənqin.

3- həm Xıdo kitobi ayəon və həmın təbyəti kitobi səyfəon bo imoni əhli ayə iyən nışonəonin.

 (4)وَفِی خَلْقِکُمْ وَمَا یَبُثُّ مِن دَابَّةٍ آیَاتٌ لِّقَوْمٍ یُوقِنُونَ

Və şımə iyən (zəmini dimisə) pevolo bıə coninə məxloği xılğətədə bo yəğıni əhli (İlahi ğudrəti) nışonəon heste.

 وَاخْتِلَافِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا أَنزَلَ اللَّـهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن رِّزْقٍ فَأَحْیَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَتَصْرِیفِ الرِّیَاحِ آیَاتٌ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ (5)

 və həmçinin şəvı-ruji şıe-omey və Xıdovəndi osmoniku ruzi nozil kardə çi və zəminış çəy mardey(pəleşkəti) bəpeştə həyotış baxş karde və (həmçinin) voon qardeşədə bo fik-fam(təfəkkur)kardə qıləy milləti nışonəon heste.

(6)تِلْکَ آیَاتُ اللَّـهِ نَتْلُوهَا عَلَیْکَ بِالْحَقِّ فَبِأَیِّ حَدِیثٍ بَعْدَ اللَّـهِ وَآیَاتِهِ یُؤْمِنُونَ

ımon Xıdovəndi ayəonin ki,əmə əvonımon həxədə bətı tilovət kardedəmon.çən,(əgər bə ın ayəon imon nıvon) Xıdo (sıxani) iyən çəy ayəon bəpeştə (həni) bə kom qılə sıxani bovə bəkardeyn?

Dınyoədə bə Xıdo nışonəon işorə kardey bəpeşt,ın ayəon sıftədə bə insonon təzəkkur iyən pand doydə ki,çıro ıştə xılğətədə təfəkkur kardedənin ta Xıdovəndi çı bəşəri xılğətədə bıə koy əzəməti dərkkon?.boçi bın zəmini kurədə şımə kəno jiyə bə mıxtəlif nev heyvonaton ofəyəmoni  dığğət kardedəniyon?qıləy holədə ki,bə ın koon dığğət kardey bə Xıdovəndi vucudi iyən vohidəti yəğın pəydu kardey boyis beydə.

Çoko ki,ehanə bənə vo iyən voşi iyən həşi pemey və ğurubi bıə təbiiyi təzahuronədə təfəkkur bıkon,səbərəseyn ki,dınyo ofəyəvon koonış jıqo tədbirış kardə ki,zəmini kurədə sakin bıə bəyjiyə məxloğati təbiiyi ehtiyocon iyən boəvon ıştə həyoti dəvomi imkon hozzı kardey bıə.

Ehanə qırd bın behisobə nışonəoədə iyən bə Xıdo pəyğombəri nozil bıə çiyonədə fik-fam və bovə nıkardə kəson problem çəvon ıştənikuye.jıqo bıə nıəbe,həm hestemoni aləmi kitobədə və həmən Ğıronədə bıə Xıdovəndi ayəon ruşin iyən vazehe və lıski əndişə və təfəkkur insoni bə imon iyən yəğıni rosneydə.çın ayəonku omutedəmon:

1-Ilahi vəhy əməni bə hestemoni aləmədə təəğğul iyən təfəkkuri dəvət kardedə ta çəmə bə Xıdo imon bə zıney iyən mərıfəti əsos bıbu iyən de ın roy vositə bə yəğın bırəsəmon.

2-bənə avə,vo,voş,iyən voa bıə təbiiyi təzahuron təsodufi məzınəmon.ehanə ım təbiiyi təzahuron mınəzzəm iyən bə hisobi əsos bə əməl nıvon,bəşər iyən zəmini dimisə bıə coqlə coninəə məxloğat bə ğəhəti iyən vəşyanəti xoto məhf bəbeyn,bəşeyn.

3-Xıdovənd de osmoniyə kitobon enovney,huccətış bə milləti təmomış kardə və çı imon nıvardə kəson hiç qıləy uzrxahəti iyən bəhonəşon ni.

وَیْلٌ لِّکُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٍ(7)

Vay bıbu bə qınokorə  duyəvıji

یَسْمَعُ آیَاتِ اللَّـهِ تُتْلَى عَلَیْهِ ثُمَّ یُصِرُّ مُسْتَکْبِرًا کَأَن لَّمْ یَسْمَعْهَا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ (8)

(ki)bətı tilovət bıə Xıdo ayəon məseydən,əmmo de təkəbbıri( bəştə inhirofi) isror kardedən.jıqo bızın ki,hiç məsəşon ni.çən,bəy dardnokə əzobi bəşorəti bıdə.

Navnə ayəonədə bə Xıdovəndi hestemoni aləmədə bıə nışonəonku I baxşi və həmçinin Xıdovəndi tərəfiku bə Ğıroni nozil bıey işorə kardey be.ın ayəoon hamyedə:bə Xıdo,bəçəy peyğombəri iyən bə osmoniyə kitobi imon nıvardə kəson bəştə həvaye-nəfsi tabe beydən və bə qıno iyən fəsodi mırtəkib beydən və çəvon dılon bo həxı ğəbul kardero hozzı nin.liza çanədə həm İlahi ayəon boəvon handey bıbu,əvon ijən boçəy məsey iyən bəvədə təfəkkur kardey hozzı nin.dırıst bənə əkəsi ki,ıştənış bə hanış jıə və çanədə həm əy vanq bıjənoş,jıqo bızın hiç məseydənin.təbiiye jıqo kəs bə həxı mığobilədə yoləşəxəti iyən bə çandə nev qınon irtikob bıey xoto,bə cəzo iyən əzobi loyığin və dınyo iyən axırətədə ıştə nodırıstə koon nəticə bəvindeyn.çın ayəonku omutedəmon:

1-İlahi sıxan bəpe bə qırd milləti quşon bırəso.hətto bə qıno iyən fəsodi dılədə ğərğ bıə kəson həm ta huccət bəvon təmom bıbu.

2-təkəbbırəti yavə xısləte,əmmo Xalığə Xıdo mığobilədə ım vey yavəy və bə təkəbbırəti isror kardey vey yavə və vey bevəce.