937-ə hissə-Əhğafi surə -15-18 şərifə ayəon

937-ə hissə

وَوَصَّیْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَیْهِ إِحْسَانًا  حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهًا وَوَضَعَتْهُ کُرْهًا  وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا  حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَعَلَى وَالِدَیَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ وَإِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ(15)

Və əmə bə insoni sıfarış kardemone ki,bəştə pı-mo çokiko.çəy inə əvış de saxti həmlış karde(şıkırnışe) və de saxti bə dınyo vardeşe və homiləti zəmon de tosə şıtiku oqətey si manqe.tayinki,bə komilə ruşdi rəse və çıl sorış be,bəvote:Xıdolim ha! bəmı tovfiğ bıdə ta bəmı iyən bəçımı pı-mo doə neməti xoto şukrkom və qıləy ləyoğətinə ko əncom bıdom ki,tı əvı pəsəndı kardə və çımı fərzəndon bomı saleh iyən ləyoğətin bıkıə.həyğətən,az bəştı tərəf oqardə iyən təslim bıə kəsonkum.

İslomə dini həmməysə muhimmə xıslətonku qıləyni,bə xıyzoni koon dığğət kardeye.liza Kərimə-Ğıroni ayəon çandə baxşonədə və dini təlimonədə bə ın mevzu işorə kardey bıə.bə izdivoci iyən xıyzoni təşkil kardey tevsiyə,xıyzoni muhitədə jenı-merdi miyono qıləy məhəbbətamiz iyən de eşği pur bıə rabitəon, fərzənd vardey  iyən əvoni de səhihə tərbiyə yol kardey və bo xıyzonon miyono ixtilofon de sulhamizə mexanizmonku oko doey.ımon bəhs bıəninə kulliyə mevzuonin ki,Ğıroni mıxtəlifə ayəonədə bəvon işorə kardey bıə.

In ayə bə həmmə insonon ısət çı mumin bıbu ya ğeyri-mumin de Xıdovəndi tevsiyə bino beydə.bın ayədə bə volideyni məxsusən bə inə və moə boştə fərzəndon bə dınyo vardey iyən tərbiyə koyədə kəşə saxtiyon və əzob-əziyyəton işorə kardedə ta insonon bəştə volideyni mığobilədə təvozukorəti və çəvonku ğədrdonəti iyən çəvon ğədri zıney səmt sovğ bıdo.

Məələsəf ımrujnə dınyoədə ki,həddiku ziyodə bə Individualizm iyən fərdi tələbon əsos təkid kardey beydə,izdivoci statistikə və xıyzoni təşkil doey rəğəm bə kam bıə holədəy.əkəson ki,həm izdivoc iyən vəyə kardedən,bə kamə fərzəndon iktifo kardedən.çın prosesi idomə bə inkişof kardə kişvrəonədə cəmyəti kam bıey və çəvon camiyə piyəti boyis bıə.

Dini mədəniyyətədə ikəs ki,bəştə umri çıl sorəti rəseydə,həyğətədə bəştə cismi iyən ağli kəmoli ovc iyən pik həddi rəseydə.addiyə formədə jıqo fərdon çı  xıyzon iyən fərzəndon soybin.əmmo ım koon bəpe əy ıştə volideyniku ğafil nıhaşto,bəlkəm əv bəpe tiki həm vey bəştə volideyni ehson iyən çokəti kardey dumo bıbu.

Ruşine ki,ehson çı infoğisə həm vey əhotətine və fəğət bə mali koməkon ayid beydəni.zira vey mumkine volideyni bə maliyyə koməkon qıləy ehtiyociş nıbu,əmmo bəştə fərzəndon məhəbbət və dığğəti təşnə bıbu.və ya bəçəvon sinni bəpe bıey xoto çəvon bə qıləy hıvoskə və oqətəkəsi ehtiyocişon bıbu.və ya lozım bıə surətədə çəvon bə damon iyən mualicə ehtiyocışon beydə ki,çı ehsoni kəlmə bə qırd ım koon şomil beydə.

Demiyən bə volideyni dığğət bəpe qıləy fərdi bəştə jimoni həmro iyən fərzəndon dığğət kardeyku nıoəqto.liza ayə dəvomədə bə fərzəndon iyən nəsli saleh bıey işorə kardedə ki,dıvo iyən Xıdovəndiku tələb kardeysə əlovə,volideyni boçəvon vey çokə tərbiyə xoto bə qıləy dayimi səy və cəhdon ehtiyociş heste.çın ayəku omutedəmon:

1-pı-mo ıştə fərzəndon qiyədə bıə həxonku qıləyni,qırd jimoni dırozi bəvon ehson kardeye.ım ehson bəpe dayimi surətədə bıbu,nəyinki,zərurət pəydu kardə zəmon və qıləy mevsumədə.

2-bə volideyni ehsoni koyədə çəvon mısılmon bıey şərt ni İslomə din ım ko qıləy insoniyə tevsiyə zıneydə, nəyinki,imoni tevsiyə.

3-harçənd bəpe həm bə pı və həmən bə mo çoki kardey bıbu,əmmo bın miyono moə bəçəy  homiləti, zandemon iyən şıt doə zəmononədə bıə ziyodə renc və əziyyəton xoto,çəy çı fərzəndi qiyədə qıləy məxsusə həxış heste və bəpe bəy nisbətədə ziyodə ehson iyən məhəbbət kardey bıbu.

4-boştə volideyni dıvo iyən bəvon xıdmət kardey,çı boştə fərzəndon dıvo kardey iyən bəvon çokə tərbiyə doey kəno,çı Xıdovəndi bə insonon bıə sıfarışonkuye.

أُولَـئِکَ الَّذِینَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَن سَیِّئَاتِهِمْ فِی أَصْحَابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِی کَانُوا یُوعَدُونَ(16)

Əvon əkəsonin ki,çəvon əncom doə vey çokə koon,çəvonku ğəbul kardedəmon və çəvon bevəcətiyonku dəvardedəmon.qıləy holədə ki,(əvon)vəhışti əhli zumrədən.həmonə rostə və`də ki,hejo bəvon doey beydəbe.

Navnə ayədə bə Xıdovəndi çı volideyn iyən fərzəndon xısusədə  bə insonon tevsiyə işorə kardedəbe,ın ayə çı İlahi ın muhimmə tevsiyə boştə sərlovhə ğərol doə kəson mıkofoti bəyon kardedə və hamyedə: Xıdovəndi və`dəş doə ki,çokə ko soyb bıə insonon bə vəhışt bəbarde və kom kəs doə bıə və`dəonədə  Xıdovəndisə vey ki rostəvıje?.

Həlbəttə bə vəhışti varid bıey şərt çı qıno pasiku təmiz bıeye.liza Xıdovənd çı çokə ko soybon xətoonku dəvardedə və çəvon çok iyən pəsəndinə koon de vey çokə vəchi ğəbul kardedə.ım Xıdovəndi bə dırıstko iyən çokə ko soybon həmməysə dıjdə lutfe ki,əvon deştə çokə koon jıqo qıləy mıkofoti ğəbul kardedən.çın ayəku omutedəmon:

1-əməli erj çəy ğəbul bıeyədəy,nəyinki,sırfən əy əncom doeyədə.təbiiyə formədə Xıdovəndi dərqoyədə ə əməl ğəbul bəbe ki,lozım bıə şərayitış bıbu və de vey çokə vəchi əncom doey bıbu.

2-bə volideyni ehson,çokə koon ğəbuli iyən bə Xıdovəndi əfv iyən baxşeşi şomil bıey zəminəy.

3-ikəs ki,bə volideyni məxsusən bəştə moə xıdmətko,həyğətədə bə vəhışti varid bıey roş boştə həmoş kardə.

وَالَّذِی قَالَ لِوَالِدَیْهِ أُفٍّ لَّکُمَا أَتَعِدَانِنِی أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِن قَبْلِی وَهُمَا یَسْتَغِیثَانِ اللَّـهَ وَیْلَکَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّـهِ حَقٌّ فَیَقُولُ مَا هَـذَا إِلَّا أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ(17)

Və ə şəxs ki,bəştə pı-mo voteşe:of bıbu bəşmə!aya bəmı və`də doydon ki,(maqi bədiqə quriku bəyji)xaric kardey bəbem?qıləy holədə ki,çımı bənav ziyodə nəslon dəvardən(mardən və hiçvaxti bəyji bıənin).əmmo çəy volideyn Xıdo bo dodi rəseyro vanq jeydə(və çəyku komək tələb kardedə.bəştə fərzəndi votedə:)vay bıbu botı!imon biyə,hukmən Xıdovəndi və`də həxe.əmmo əv votedə:ım(və`dəon) ğərəz navkonə və`dəon co çi nin.

أُولَـئِکَ الَّذِینَ حَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِم مِّنَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ إِنَّهُمْ کَانُوا خَاسِرِینَ(18)

əvon əkəsonin ki,çəvon bənav bıə cın iyən insi umməton miyono,əzobi fərmon çəvon həxədə ğəti bıə.beşək əvon ziyonkor bin.

Bəştə volideyni xıdməton ehtırom noə fərzəndon mığobilədə,kali xıyzononədə noəhl iyən nosolehə fərzəndon yol beydən ki,bəştə volideyni norohətçəti iyən giriftorəti boyis beydən və deştə bədəzıvoni bəvon əziyyət doydən.əvon nəyinki,bəştə volideyni həxon rioyət kardedənin,bəlkəm çəvon dini tərbiyəon həm ğəbul kardedənin.ım fərdon ıştə volideyni əvoni bə Xıdopərəstəti səmt dəvəti mığobilədə bəçəvon dini bovəon məsxərə kardedən və İlahi peyğombəron və`dəon du hisob kardedən.

Təbiiye ki,jıqo ğədrnızınə və bə həxı zidd bıə fərdon ağıbət,çı qınokor iyən zolımkorə ğovmon zumrədə ğərol qəteye.əvon bə İlahi əzob iyən cəzo şomil bəbeyn və əvoni qıləy de ziyoni pur bıə yavə ağıbət çəş kardedə və əvon çəyku fərol kardey həm nibəzıneyn.çın ayəonku omutedəmon:

1-bəzi fərzəndon noəhl və həxə royku mınhərif beydən əmmo volideyni bəvon nisbətədə bıə vəzifə əvoni tojney və nəhlət kardey ni.bəlkəm boştə fərzəndon dıvo kardey iyən əvoni bə həxə roy dəvəte.

2-volideyn ıştə fərzəndon irşod iyən hidoyəti koyədə məsuliyyətış heste və bəpe çəvon dini tərbiyə iyən mənəvi ruşdədə səyko.harçənd ıştə cəhdonku qıləy mısbətə nətticə həm nıstəno.

3-ikəs ki,Xıdo iyən miadi ğəbul nıko,bəştə volideyni nisbətədə məsuliyyətış nibəbe və çəvon həxon ıştə po jiyədə bənoe.hətto mumkine çəvon mığobilədə həm bımando.