947-ə hissə-Muhəmmədi surə -29-32 şərifə ayəon

947-ə hissə

أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَن لَّن یُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغَانَهُمْ(29)

Aya əkəson ki,dılonədə noxəşətişon heste,fik kardeşone ki,Xıdovənd hiçvaxti çəvon kin-kudurəton oşko nibəkarde?

وَلَوْ نَشَاءُ لَأَرَیْنَاکَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُم بِسِیمَاهُمْ  وَلَتَعْرِفَنَّهُمْ فِی لَحْنِ الْقَوْلِ  وَاللَّهُ یَعْلَمُ أَعْمَالَکُمْ‏(30)

Və əgər bıpyimone əvoni bətı nışon bədomon.peşo əvoni deçəvon simo bəzıneyş və çəvon kəlomon ahənqədə əvoni bəzıneyş və Xıdovənd şımə koon zıneydə.

Vəynə proqramədə çı mınofiğonku sıxan votedəbe ki,Xıdovəndi tələbi əvəzi,əvon ıştə dıli piyə çiyon dumo şıən.harçənd ım de Xıdovəndi roziyəti iyən xoşnudi mıxolif həm bıbu.ın ayəon bəçəvon coqlə nışonəonku qıləyni işorə kardedə və hamyedə:əvon peyğombər iyən çəy təlimonku norozin və hətto bə ə həzrət iyən bə muminon zidd ıştə dılonədə kin-kudurətışon həm heste.zohirədə əvon imoni izhor kardedəbin və de muminon bə ico bin,əmmo dılışon hestebe de islomi deşmınon qıləy irtibot və həmkoətişon bıbu ta çəvon maddi iyən dınyəvi mənafeon təmin bıbu.əvon çı deşmınon hiyləon mığobilədə mığovimət nışon doey əvəzi,deştə zıvon iyən əməlon deəvon bə icon və çı muminon cəbhə zəyif kardedən.

Həlbəttə əgər Xıdovəndi bıpyişe çəvon çehrə iyən nışonəon oşko kardey bəzıne ta həmmə millət əvoni çəvon çehrə əlomətonku bızınon.əmmo Xıdovəndi bərnomə jıqo ni ki,çı fərdon botıni dınyoədə zohirko.əmmo zırənqə muminon çın fərdon sıxani forməku çəvon botıniku aqah və çəvon nifoğiku xəbədo beydən.

Çoko ki,cihodi fərmoni zəmonədə əvon de dılsard kardə sıxanon muminon çı cihodiku oqəteydən və de deşmıni ğudrət iyən imkonaton dıjd nışon doey,milləti çı mıborizə meydonədə iştirokiku torsıneydəbin. əvon  qımon nıkon ki,əvon zırənqə fərdonin.zira Xıdovənd çəvon botıniku iyən çəvon bə mısılmınon ələyh bıə əməlonku komilən aqahe və qıləy mınosibə zəmonədə çəvon cəzo bədoe.çın ayəonku omutedəmon:

1-ıştə dıl iyən rufiku mığət bıbəmon və qımon nıkəmon ki,nopokə niyyət və motivon əbədi məxfi bəmande.

2-kin-kudurət və pəxıləti çı nifoğ iyən dıdiməti buruz pəydu kardey amilonkuye.imoni əhli kin-kudurəti bəştə dıl məqətmon ki,ım çı mınofiğon nışonəonkuye.

3-insoni daxili əxloğ çəy simoədə təsirine.de qıləy co bəyoni çı insoni çehrə iyən sıxan de tosə qıləy ziyodə həddi çəy botın iyən niyyəti bəyon kardedə.harçənd ki,əv səyko ıştə botıni məxfi iyən punhon həm oqəto.

وَلَنَبْلُوَنَّکُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِینَ مِنکُمْ وَالصَّابِرِینَ وَنَبْلُوَ أَخْبَارَکُمْ(31)

Əmə mıtləğa şıməni imtovon bəkardemon ta şıməku bıə mıcohidon iyən səbrəkəyon nışon bıdəmon.(və məlum bəkəmon) və şımə (koon) xəbəon imtovonkəmon.

In ayə de insonon məxsusən muminon həxədə rabitədə bə İlahi muhimmə sınnət və adətonku qıləyni işorə kardedə və hamyedə:imoni iddioədə bıə kəson ziyodin.əmmo Xıdovənd bo du iyən həyğiyə imoni iddio kardə kəson mıəyyən kardero,mıxtəlifə ərsəon bo imtovoniro bə əməl vardedə.ım bəçəy xotoye ki, əkəson ki,saxti iyən kaxtiyonədə ıştə din iyən imoni çı dasto doydən,çı əkəsonku ki,vey saxtə şərayitədə ıştə imoni oqəteydən,co kardedə.

Təbiiye ki,saxt iyən yavə şərayitədə mınofiğon ıştə botıni punhon kardey nibəzıneyn.liza çəvon kardə koon çəvon daxili sırron foş və əvoni rısvo bəkarde.çın ayəku omutedəmon:

1-Xıdovənd imoni iddio kardə kəson imtovon kardedə ta həm ıştən bıfamon ki,çanədə çı imon iyən rostəvıjəti iddioşon heste və həm millət əy bızınon ki,çanədə imonış heste.

2-dini royədə səbr,sabitğədəməti iyən istiğomət və bın royədə bə muşkiloton tov vardey,sadığə insoni nışonəonkuye.

3-imoni meyor muşkilot iyən saxtiyoədə poydorətiye.əgər jıqo nıbu,əksər millət çı rifoh iyən asayişi dılədə imoni idddo bəkardeyn.

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِیلِ اللَّهِ وَشَاقُّوا الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْهُدَى لَن یَضُرُّوا اللَّهَ شَیْئًا وَسَیُحْبِطُ أَعْمَالَهُمْ(32)

Bərosti əkəson ki,kofir bin və (milləti) Xıdo royku oqəteydən və hidoyəti roy bəvon ruşin bıey bəpeştə,de peyğombəri mıxolifət kardeşone,hiçvaxti bə Xıdovəndi qıləy zərəl nibərosneyn və rəyrə Xıdovənd çəvon əməlon məhf bəkarde.

Navnə ayəon dəvomədə  ki,çı mınofiğon barədə be,ın ayə bə qıləy kulliyə usul və prinsipi işorə kardedə və hamyedə:həmmə kəson ki,bə kufri dıço bıən,çı ıştə kufri bə zıvon vardə kofiron bıbu və ya çı ıştə kufri ıştə dılonədə məxfi kardə mınofiğon bıbu,har dıqlə qrup de Xıdo iyən deçəy rəsuli deşmınətişon heste.

Əvon deməkə ki,həx boəvon ruşin be və əvon çı peyğombəri vardə ayin iyən royku aqah bin,əmmo ijən çı həxı mığobilədə mandin.əvon qımon kardedəbin ki,bə Xıdo dini qıləy ziyon rosney bəzıneyn və bəçəy ozavziye mane bıey bəzıneyn.qıləy holədə ki,Xıdovəndi irodə ıme ki,İslomi nuroniyə ayin bə həmmə vırə pevolo bıbu və kufr iyən nifoğ məhf bıbu.çın ayəku omutedəmon:

1-de həxı inodkorəti və Xıdovəndi əmron vədə nıpemandəti oxo,həlokət iyən məhfətiye.

2-Xıdovəndi çı hidoyəti səbəbonış bo milləti vığandəşe və deəvon ıştə huccətış təmom kardə.liza millət bəpe həxə roy bızınon və bəy tabe bıbon.

3-kuffor iyən mınofiğon kardə həmmə  səyon bə qıləy vırə nibərəse və çımi əks Xıdo din rujbəruj pevolo beydə.