Қирғизистонда яна бир фитна зарарсизлантирилди
-
Қирғизистонда яна бир фитна зарарсизлантирилди
Қирғизистонда парламент сайловлари кескинликсиз ўтди, бироқ хавфсизлик идоралари Қирғизистонда тартибсизликлар келтириб чиқариб, ҳокимиятни қўлга киритиш мақсадида бўлган бир қанча номзодлар ҳибсга олинганини эълон қилди.
Парламент сайловлари куни Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси мамлакатда тартибсизликлар келтириб чиқаришни режалаштирган уч депутатликка номзоднинг ҳибсга олинганини очиқлади. Қирғизистон Миллий хавфсизлик қўмитаси тарқатган баёнотларга кўра, қўлга олинганлар ўз тайёргарликлари билан мамлакатда ҳокимиятни зўравонлик йўли билан эгаллаб олишни мақсад қилган. Бишкек матбуотидаги хабарларда эса қирғиз ёшларини тартибсизликлар яратишга ўргатаётган аниқ шахслар ёки давлатлар номи айтилмаган. Шу муносабат билан Қирғизистон Миллий мажлисига сайловлардан бир кун ўтиб Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси ва Ички ишлар вазирлиги қўшма баёнот чиқариб, парламент сайловларидан сўнг тартибсизликлар ва намойишлар ўтказиш бўйича мақсадли режалар барбод этилганини эълон қилди. Бу ҳақда Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси ва Ички ишлар вазирлиги ҳам маълум қилди.
Сайловдан сўнг мамлакатдаги ижтимоий-сиёсий вазиятни издан чиқаришга қаратилган минглаб ёшлар гуруҳининг ташкилоти ва ҳаракатларининг олди олинди.
Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси баёнотида ҳам шундай дейилган:
Дастлабки сўроқлар чоғида гуруҳ етакчилари ҳукумат тузилмаларига қарши курашиш ва оммавий тартибсизликлар режаларини амалга ошириш учун аъзоларни мафкуравий жиҳатдан тайёрлашга қаратилган мунтазам учрашувлар ўтказиб туришганини тан олишди.
Бироқ аниқ бир шахс ёки давлат номини айтмаслик минтақадаги сиёсий доираларда АҚШ ва Британия каби давлатларга нисбатан шубҳа уйғотади. Улар доимо Қирғизистон ва бошқа Ўрта Осиё республикаларига сизиб киришга ҳаракат қилганлар. Қирғизистонда ўтган йил давомида бўлиб ўтган норозилик намойишлари чоғида эълон қилинган ҳисоботлардан мисоллар ҳам шунга ишора қилади. Қирғизистоннинг “region.kg” таҳлилий сайти ўтган йилнинг ноябр ойида АҚШнинг Қирғизистондаги президентлик сайловлари жараёнига аралашуви ҳақидаги ҳисоботни чоп этган эди. Ушбу таҳлилий базанинг ҳисоботида қуйидагилар айтилади:
АҚШнинг Қирғизистондаги элчихонаси президентликка номзодларнинг вазифалари, шунингдек, конституциявий референдумни кечиктириш зарурлиги ҳақида баёнот берди.
АҚШнинг Бишкекдаги элчихонаси баёнотида шундай дейилади:
Конституцияга ўзгартириш киритиш тўғрисидаги қарор Қирғизистон фуқаролари томонидан кенг жамоатчилик муҳокамасидан сўнг қабул қилиниши керак. Конституциявий кенгаш таркибига фуқаролик сектори, оммавий ахборот воситалари ва мухолифат вакилларини ўз ичига олган кенг доирадаги овозлар киритилиши керак. Қирғизистоннинг халқаро ҳамкорлари сўров бўйича бу жараёнда ёрдам беришга тайёр. Масалан, Венеция комиссияси техник ёрдам кўрсатиши мумкин.
АҚШ элчихонаси Қирғизистон президентлигига номзодларга сайлов жараёни, иқтисодий инқирозга қарши кураш, ковид пандемияси ва уюшган жиноятчилик оқибатларига эътибор қаратишни, конституцияга ўзгартириш киритишга шошилмасликни тавсия қилган эди. АҚШнинг Бишкекдаги элчихонаси баёноти Қирғизистондаги сиёсий ва ижтимоий гуруҳларнинг кўплаб норозиликларига сабаб бўлди. Кўпгина гуруҳ ва ташкилотлар АҚШ дипломатларининг бу позициясини Қирғизистон ички ишларига бевосита аралашув сифатида баҳолади. Худди шу танқид АҚШ дипломатларини ўтмишда тинчроқ ва тажрибалироқ йўлларни, жумладан, экстремизмни кучайтириш ва Қирғизистонда ҳокимиятни қўлга киритишга уринишга ундаган кўринади. Шу муносабат билан қирғизистонлик сиёсий эксперт Талайкбек Жамадлов АҚШ элчихонаси баёнотини маслаҳат оҳанги деб атади ва АҚШ элчихонаси оммавий ахборот воситаларида бундай баёнотларнинг чоп этилиши америкаликларнинг ночорлиги билан боғлиқ эканини таъкидлади:
"Қўшма Штатлар ўзини супер куч ва демократия намунаси сифатида кўради ва шунинг учун ўзига ҳамма жойда аралашиш ва ҳаммага ўргатиш ҳуқуқини беради. Шунинг учун Вашингтон ўзининг элчихонаси баёноти орқали буни аниқ айтган".
Қирғизистонлик ушбу мутахассис аниқлик киритди:
"Америкаликлар Қирғизистондан ўзларининг геосиёсий манфаатлари йўлида фойдаланмоқчи. Бу мамлакат ички ишларига тўғридан-тўғри аралашишдир, чунки аслида улар ўзлари ишонган президентликка номзодларни қўллаб-қувватлаганлар”.
Бир сўз билан айтганда, 2020-йилнинг октябридан кейинги тартибсизликлар пайтида ҳокимиятга келган ва қатор сиёсий партиялар сайлов натижаларини тан олишдан бош тортган Садр Жапаров Қирғизистонда ҳокимиятни қўлга олди. Қирғизистон ички ишларига чет эл аралашувига қарамай, Бишкек ҳукумати расмийлари, хусусан Қирғизистон президенти Садир Жапаров иқтисодиётни тиклаш ва инфратузилмани барпо этииб, мамлакатни иқтисодий ва сиёсий ривожлантиришда Эрон, Россия ва Хитой каби минтақавий ва глобал кучларга таянаётганига шубҳа йўқ. Айнан шунинг учун ҳам ушбу Марказий Осиё республикасида турли сайловчилар рақобати, манфаатлар тўқнашуви ва турли овозлар тўқнашуви учун қулай шарт-шароитлар мавжудлиги таъминланади.
