Муборак мужодала сурасининг 7-11-ояти карималарининг шархи.

Меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ номи билан

Раҳмат пайғамбари Ҳазрати Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг руҳи покларига саломлар ва салавотлар бўлсин. Сиз азиз тингловчиларга салом билан, “Нур томон йўл” дастурининг навбатдаги сонида Қурони Каримдаги оятларнинг содда ва равон тафсири билан сизнинг хизматингиздамиз.

Аввал муборак Мужодала сурасининг 7 ва 8-ояти карималари қироатига  қулоқ тутамиз:

أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ مَا یَکُونُ مِنْ نَجْوَى ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَا أَدْنَى مِنْ ذَلِکَ وَلَا أَکْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَیْنَ مَا کَانُوا ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ، أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ نُهُوا عَنِ النَّجْوَى ثُمَّ یَعُودُونَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَیَتَنَاجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِیَتِ الرَّسُولِ وَإِذَا جَاءُوکَ حَیَّوْکَ بِمَا لَمْ یُحَیِّکَ بِهِ اللَّهُ وَیَقُولُونَ فِی أَنْفُسِهِمْ لَوْلَا یُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِمَا نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ یَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمَصِیرُ

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

7 - Албатта, Аллоҳ осмонлару ердаги барча нарсаларни билишини англамадингми? Агар учтанинг сирли сўзлашуви бўлса, албатта, У зот тўртинчидир. Бешта бўлсалар, У зот олтинчидир, бундан оз бўлса ҳам, кўп бўлса ҳам ва қаерда бўлсалар ҳам, албатта, Аллоҳ улар биландир. Сўнг қиёмат кунида уларга қилган ишларидан хабар берадир. Албатта, Аллоҳ ҳар бир нарсани билувчидир. 8 - Сирли сўзлашувдан қайтарилганларни кўрмадингми?! Ман этилган ишга яна қайтурлар, гуноҳ ва душманлик-ла ва Пайғамбарга осий бўлиб, сирли сўзлашурлар. Ва ҳузурингга келсалар, сен билан Аллоҳ ўргатмаган тарзда сўрашурлар. Ва ичларида, шу гапимиз учун Аллоҳ бизни азобламаса эди, дерлар. Уларга жаҳаннам кифоядир, унга кирурлар. У қандоқ ҳам ёмон жой! (Яҳудийлар ҳар бир нарсада ҳийла ишлатиб, Расулуллоҳга ва мусулмонларга ёмонлик қилишнинг пайида бўлардилар. Ҳаттоки улар саломлашиш пайтида ҳам «Ас-Салому алайкум (сизга тинчлик бўлсин)» дейиш ўрнига, «Ас-Сому алайкум (сизга ўлим бўлсин)» деб сезилмайдиган қилиб айтишарди.)

Бугунги кунда муҳокама қилинган оятларнинг аксарияти пичирлаш ва қулоққа гапириш ҳақида бўлиб, бу одатда оилавий ёки дўстона учрашувларда содир бўлади; Икки ёки ундан ортиқ одамлар бир-бирига яқин бўлиб, бошқалар эшитмаслиги учун бир-бирлари билан паст овозда гаплашишади.

Ислом маданиятида бу иш қораланади ва номақбул саналади ва Аллоҳ ундан қайтарган. Чунки, одатда, бундай пичирлашиш омма олдида гаплашиш йиғинда иштирок этаётган одамларда пичирловчиларга нисбатан пессимизм уйғотади. Албатта, баъзи ҳолларда пичирлаш одамларнинг нотўғри хатти-ҳаракатларини ҳеч ким билмаслиги учун бошқаларнинг кўзидан узоқда қилмоқчи бўлган хунук нарсалар ҳақидадир.

Бу ҳақда Қуръони каримда шундай дейилган: "Агар сиз шивирласангиз, Аллоҳ сизнинг сўзларингизни эшитмайди ва сизнинг қарорларингиз ва амалларингиздан хабардор бўлмайди, деб ўйламанг. Чунки унинг илмий муҳити ҳамма нарсани ўз ичига олади ва ундан ҳеч нарса яширинмайди.

Расулуллоҳ Мадинада бўлганларида, мунофиқлар тиллари билан ислом динини эълон қилдилар, лекин қалблари билан иймон келтирмадилар. Расулуллоҳни учратганларида хушомад қилиб, у зот ҳақида бўрттириб гапирдилар. Лекин улар ўзларининг шахсий йиғинларида Пайғамбар алайҳиссаломга қарши гапириб, Расулуллоҳнинг кўрсатмаларига зид қарорлар чиқардилар.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз:

1. Аллоҳнинг илми олдида ҳамма нарса бир хил: буюклик билан ер ва осмон, одамларнинг очиқ ва яширин сўзлари ва ҳаракатлари ва ҳар бир кичик ва катта нарса билади.

2. Аллоҳнинг макон ва вақти йўқ, лекин У барча фазовий ва замоний ишлардан хабардор ва унинг илми бутун оламни қамраб олади.

3. Аллоҳ бизнинг барча хатти-ҳаракатларимиз ва нутқларимизни кузатиб туради ва ҳаракатларимиз тафсилотларидан хабардордир. Қиёматда Аллоҳ таолонинг мана шу илмига асосланиб, жазо ва ажрни оламиз.

4. Хушомадгўйлик иккиюзламачилик белгиларидан биридир. Бизни алдайдиган ҳар қандай мақтов ва мадҳга ишонмаслигимиз керак.

Энди муборак Мужодала сурасининг 9 ва 10-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَیْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِیَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ، إِنَّمَا النَّجْوَى مِنَ الشَّیْطَانِ لِیَحْزُنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَلَیْسَ بِضَارِّهِمْ شَیْئًا إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَعَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ

Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:

9 - Эй иймон келтирганлар! Қачон сирли суҳбат қилсангиз, гуноҳ, душманлик ва Пайғамбарга маъсиятга сирли суҳбат қилмангиз. Яхшилик ва тақвога сирли суҳбат қилингиз. Ҳузурига тўпланиб борадиганингиз Аллоҳга тақво қилингиз. 10 - Албатта, иймонлиларни ранжитиш учун қилинган сирли суҳбат шайтондандур, Аллоҳнинг изни билан қилинган сирли суҳбатгина уларга ҳеч зарар етказмас. Мўминлар Аллоҳнинг Ўзига таваккал қилсинлар.

Аввалги ояти карималардан сўнг бу оятарда ҳам пичирлаш масаласига тўхталиб, шундай дейилади: Пичирлаш ёмон амалдир, чунки бу пичирловчиларнинг мажлисда ҳозир бўлган одамларга ишончи йўқлигидан далолатдир ва ҳозир бўлганларни гумон қилишларига сабаб бўлади.  Шубҳасиз, бу шайтоннинг мўминлар ўртасида адоват яратиш учун қилган ишларидан биридир.

Албатта, баъзи ҳолларда пичирлаш ва масалани ошкор қилмаслик маъқул. Масалан, хайрли ишлар қилиш, муҳтожларга ёрдам бериш ҳақида пичирлаш яхши амалдир. Бир томондан, камбағалларнинг обрў-эътиборини асраш, токи кам одам масаладан хабардор бўлиши учун бўлса, иккинчи томондан, яхши амал қилувчилар риёдан сақлансин, номларини кам ошкор этсин.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз:

1. Пичирлашда мўминнинг обрў-эътиборини ёки оила манфаатини ёки бошқа муҳим манфаатларни сақлаб қолиш каби муҳимроқ масала бўлмаса, у ҳаромдир.

2. Баъзан бошқа одамларга йўл-йўриқ ва маслаҳат бериш, уларни ёмон ишлардан огоҳлантириш самарали бўлиши учун яширинча ва бошқаларнинг кўзидан узоқда амалга оширилиши керак.

3. Бошқаларга қўрқув ва қайғу келтирадиган ҳар қандай сўз ёки ҳаракат шайтондан бўлиб, иймон руҳига мос келмайди.

4. Душманларнинг яширин фитналарига қарши мўмин аҳли Аллоҳга таваккал қиладилар ва агар Аллоҳ хоҳламаса, душманлар уларга зарар етказа олмаслигига ишонадилар.

Сўнгда муброрак Мужодала сурасининг 11-ояти каримасининг қироатига қулоқ тутамиз:

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قِیلَ لَکُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَکُمْ وَإِذَا قِیلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ

Ояти каримаси қуйидагича таржима қилинган:

1 - Эй иймон келтирганлар! Агар сизларга мажлисларда силжиброқ ўтиринг, дейилса, бас, силжинг, агар туринг дейилса, туринг. Аллоҳ сизлардан иймон келтирганларни ва илмга берилганларнинг даражаларини кўтарур. Аллоҳ нима қилаётганингиздан хабардордир.

Бу оят бошқа бир мажлис одобига ишора қилиб, шундай дейилади: Қачонки бир киши мажлисга кирса, унга жой очинг ва унга жой беринг. Бу сизнинг орангизда меҳр-муҳаббатни уйғотади ва дўстона муносабатларни мустаҳкамлайди, мажлисда бемаънилик ва бефарқликни келтириб чиқарадиган пичирлашдан фарқли ўлароқ.

Ояти кариманинг давомида шундай дейилган: Агар янги келганларни ҳурмат қилиш учун туриш керак бўлса, тур, ерга ёпишиб олиб, фақат ўзингнинг қулайлиги ва осойишталигинг ҳақида ўйлама. Албатта, ўрнингдан туриб жой очсанг, Аллоҳ ҳам ҳаётингда кенглик беради ва сизни қалбингизни кенгайтиради.

Албатта, янги келган киши донишманд ва олим бўлса, бу ҳурмат кўрсатишни шундай қилиш керакки, унинг фазилати бошқаларга аён бўлсин, илмнинг ўрни мажлисда ҳозир бўлган кишилар ҳурматида бўлсин.

Бу ояти карималардан қуйидагиларни ӯрганамиз:

1. Ижтимоий урф-одатларга риоя қилиш, ўтиришда ва туришда бошқаларга ҳурмат кўрсатиш Аллоҳга иймоннинг шартидир ва Ислом буни таъкидлаган.

2. Ижтимоий ишларда ва жамоат жойларида сиз ўзингизга эксклюзив ҳуқуқларни бермаслигингиз ва бошқаларни бу жойдан ёки унинг имкониятларидан фойдаланишдан четламаслигингиз керак.

3. Бошқаларнинг иш ва ҳаётидаги очиқлик Аллоҳ таолонинг инсоннинг дунё ва охират ҳаётида очиқлик яратишига сабаб бўлади.

4. Ислом жамиятида илм ва иймонли кишилар юксак мавқега эга бўлиши керак.

Ушбу дастурни якунлаш билан сиз азизларни улуғ Тангрига ҳавола қиламиз ва фикр ва таклифларингизни кутиб қоламиз. Хайр.

• Нур томон йўл (992)