Саломатлик журнали (101)
Янги корона штамми (БА.4 ва БА.5)
Саломатлик журнали дастурида сиз азиз ҳамроҳларни турли касалликлар ва уларнинг олдини олиш ва даволаш усуллари, шунингдек, овқатланиш, жисмоний машқлар, соғлом турмуш тарзи ва ҳоказолар орқали саломатликка эришиш йўллари билан таништиришга ҳаракат қиламиз. Шуни таъкидлаш керакки, ушбу дастурда тақдим этилган маълумотлар сизнинг яқинларингизнинг хабардорлигини яратиш ва оширишдан иборат бўлиб, мутахассис шифокорнинг ташхиси ва даволашини алмаштириш учун мўлжалланмаган.
Ассалому алайкум азиз ҳамроҳлар. Яна бир саломатлик журнали дастури билан хизматингиздамиз.
Эронда ва дунёда Корона вирусининг олтинчи босқичини босиб ўтиб, касалланганлар сонини камайтиргандан сўнг ва ўлим сонини қисқа вақт ичида нолга туширгандан сўнг, баъзи одамлар Корона вируси тугади ва биз тез орада унинг тугашини нишонлаймиз деб ўйлашди. Дунёнинг 110 та давлатида коронавирус билан касалланиш ҳолатлари кўпайиб бораётганига гувоҳ бўлиб турибмиз, глобал миқёсда касалланишлар 20 фоизга ошган ва ўлимлар сони ҳам ортиб бормоқда. Францияда сўнгги ҳафтада беморлар сони 54 фоизга ошган ва бу мамлакат расмийлари бу мамлакатда Коронанинг еттинчи тўлқини бошланганини эълон қилган.
Амикрон штаммининг дастлабки кенгайиши ва тарқалиши тез эди; Шундай қилиб, уч ойдан камроқ вақт ичида у бутун дунёни қамраб олди. Албатта, бу тўсатдан юқори тезликда пайдо бўлиши ҳам юқори тезликда чўкишни келтириб чиқарди. Ҳозир дунёнинг барча давлатлари Коронанинг олтинчи тўлқинидан ўтиб кетишди ва шу пайтгача уларда касалликнинг пасайиш тенденцияси кузатилмоқда. Ушбу тўсатдан пасайишдан сўнг, ниқоблардан фойдаланиш ва соғлиқни сақлаш протоколларига риоя қилиш камайди ва баъзилари Коронанинг тугашини тасаввур қилишди.
Корона вируси билан касалланганлар ва ўлимлар сонининг камайиши билан баъзи мутахассислар корона вирусининг тугаши, янги тўлқин эҳтимоли бўлмаслиги ва корона вируси тугаши ҳақидаги назарияни илгари сурди; Аммо статистик маълумотлар шуни кўрсатадики, кўпчилик мамлакатларда, шу жумладан Эронда, олтинчи тўлқиндан кейин пасайиш тенденциясидан сўнг, биз ҳозирда касалланганлар сонининг кўпайишига гувоҳ бўлмоқдамиз. Шундай қилиб, ҳозирги вақтда Коронанинг тугаши назарияси рад этилган ва бу яқин келажакда содир бўлмайди.
БА.1, БА.2, ХЕ, ХД ни ўз ичига олган эски Омиcрон субстраинларини кўриб чиққанимиздан сўнг биз янги БА.4 ва БА.5 штаммларини кўриб чиқамиз.
БА.1 мутацияга учраган ва дунёни корононинг янги тўлқинига дучор қилган биринчи Омикрон штамми эди. БА.2 (Ҳидден Wорк Амиcрон) Амикроннинг мутант тури бўлиб, аввалги штаммларга қараганда юқори инфекцияга эга эди. Ҳозир кўпгина мамлакатларда доминант тур бу суб-штаммдан. Кейин ХЕ иккита БА.1 ва БА.2 суб-штаммлари комбинациясидан ташкил топган бўлиб, Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти Коронанинг энг юқумли штамми деб ҳисоблаган ва биринчи марта Англияда аниқланган. Дунё бу вирусга қарши ҳушёр эди, аммо Амикроннинг БА.2 субштамми тарқалишига дунё аҳолисининг юқори иммунитети бу штамм эпидемиясининг олдини олди.
ХД штамми ҳам Амиcрон оиласидан эди ва Франция, Белгия ва Данияда аниқланган, аммо у кенг тарқалмаган. Ва ниҳоят, БА.4 ва БА.5 штаммлари биринчи марта Жанубий Африка ва Англия каби баъзи мамлакатларда кузатилган. Ушбу дуализм Коронанинг янги тўлқинининг сабаби деб ҳисобланади.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти Бош котиби Тедрос Адҳаном Гебреесуснинг сўзларига кўра, эпидемия ҳали ҳам фавқулодда ҳолат сифатида таснифланади ва сўнгги пайтларда касалланиш ҳолатларининг кўпайиши хавотир уйғотади. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти Бош котибининг 2022-йил 12-июл, сешанба куни матбуот анжуманида сўзларига кўра, корона вируси эркин айланмоқда ва мамлакатлар касаллик муаммоси билан жиддий ва самарали шуғулланмаяпти. Вируснинг янги тўлқинлари яна бир бор кўрсатадики, Cовид-19 ҳали тугамаган.
Ушбу ташкилот ҳисоботига кўра, Коронанинг янги ҳолатларининг энг катта ўсиши Ғарбий Тинч океани ва Яқин Шарқда кузатилган.
Америка Қўшма Штатларидаги Касалликларни назорат қилиш ва олдини олиш маркази (CДC) томонидантақдим этилган сўнгги маълумотларга кўра, 2 июл ҳолатига кўра, Cовид-19 ҳолатларининг 54БА.5 субстраин билан боғлиқ; Беморларнинг 17БА.4 субстраинда иштирок этган бўлса. Мутахассисларнинг фикрича, БА.2 инфекцияси бўлган одамлар корона вирусининг сўнгги штаммларидан ҳимояланган бўлиши мумкин. БА.4 ва БА.5 субштамлари оғир касалликларга олиб келиши ва ўлим хавфини ошириши ҳақида ҳали ҳам аниқ далиллар йўқ. Тадқиқотлар натижалари шуни кўрсатадики, БА.4 ва БА.5 субштамлари вакцинадан олинган антикорларга нисбатан БА.2 га қараганда тўрт баробар кўпроқ чидамли.
Эрон Соғлиқни сақлаш вазирлиги соғлиқни сақлаш вазири ўринбосарининг сўзларига кўра, мамлакатда коронанинг янги штаммлари тез тарқалмоқда, шу сабабли 2022-йил 10-июлда беморларнинг 17 фоизи БА.5 штамми билан касалланган. Коронанинг янги штаммлари остида ҳар бир юқтирган одам 18 кишигача таъсир қилиши мумкин. Худди шу санада Шанхай (Хитой) соғлиқни сақлаш идоралари ушбу шаҳарда БА.5 субштаммидан бири бўлган “БА.5.2.1” илмий номига эга Амикрон тожининг яна бир субштамини аниқлаганликларини эълон қилди.
Коронанинг янги штаммлари пастки нафас йўлларини қамраб олади ва уларни даволаш қийинроқ. Коронавируснинг БА.4 ва БА.5 субштамми келтириб чиқарадиган инфекциялар кенг тарқалган Буюк Британияда бурун оқиши, томоқ оғриғи, бош оғриғи, доимий йўтал ва чарчоқ энг кўп учрайдиган аломатлар сифатида қайд этилган. Беморларнинг учдан бир қисмидан камроғида иситма бўлган, бу БА.2 субштамининг авж олиш давридаги умумий симптомдир. Шунингдек, Зое Ковид белгиларини ўрганиш натижасида олинган маълумотларга асосланиб, одамларга смартфон иловалари орқали аломатлар ҳақида хабар беришга имкон беради, зарарланганларнинг учдан биридан камроғи.Баҳорда қайд этилган аломатларга мос келадиган ўттизта иситма қайд этилган; БА.2 субстраин доминант бўлганида. Калифорния Девис университети маълумотларига кўра, БА.5 нинг билдирилган белгилари Cовиднинг олдинги турларига ўхшайди ва иситма, бурун оқиши, йўтал, томоқ оғриғи, бош оғриғи, мушак оғриғи ва чарчоқни ўз ичига олади. Ушбу босқичда БА.4 ёки БА.5 ҳолатларида кузатилган симптомларда аввалги Амиcрон штаммлари билан солиштирганда фарқ йўқлиги кўринади.
Шифокорларнинг фикрига кўра, бу штамм бошқа штаммларга қараганда тезроқ тарқалса-да, БА.4 ва БА.5 аниқланмаган ва улар янада оғирроқ касалликларни келтириб чиқаради. АҚШдаги Дюк университети тиббиёт маркази қошидаги Инсонга қарши эмлаш институти профессори Девид Монтефиори сўзларига кўра, бу штамм кўпроқ ёки камроқ одамларни касал қилиб қўйиши ва оғир касаллик ва ўлимга олиб келиши ҳақида аниқ далиллар йўқ. БА.4 ва БА.5 мавжуд ковид вакциналарининг нейтраллаштирувчи антикорларига Амиcрон штаммининг асл нусхаси БА билан солиштирганда уч баравар кам сезгир ва тадқиқот натижалари шуни кўрсатадики, бу икки янги штамм БА.2 дан тўрт баравар кўпроқ сезгир. Вакцина натижасида ҳосил бўлган таналар чидамли.
Ел жамоат саломатлиги мактаби эпидемиологи доктор Нейтан Грабонинг сўзларига кўра, одамлар БА.5 каби субстраинлар вирус ривожланишининг табиий қисми эканлигини билишлари керак. Делта ҳеч қачон охирги версия бўлмаган ва Амиcрон ҳеч қачон охирги бўлмайди. Дунёнинг бирон бир жойида ковид эпидемияси мавжуд экан, янги нарса пайдо бўлиши керак. Ушбу эпидемиолог ва бошқа шифокорларнинг фикрига кўра, янги штаммларнинг олдини олишнинг энг яхши усули бу эмлашдир. Агар кўпроқ одамлар тўлиқ эмланган бўлса, вируснинг тарқалиши ва мутацияга учраши эҳтимоли камаяди.
Ҳамроҳлигингиз учун раҳмат. Саломатлик журналининг навбатдаги дастуригача сизни буюк Худога ҳавола қиламиз.
