Հոգեկան առողջությունը բոլորի համար, առավել ներդրումներ, առավել հասանելիություն(Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրվա առիթով)
Հոկտեմբեր 10, 2020 00:28 Asia/Tehran
Ողջույն սիրելի բարեկամներ։ Հոկտեմբերի 10-ը Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրն Է։ Ներկայացնում ենք հատուկ հաղորդում այդ կապակցությամբ։Ընկերակցեք մեզ։
Այս տարի աշխարհի տարբեր երկրներում այն պայմաններում է նշվում Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրը, երբ աշխարհում կորոնավիրուսի (COVID-19) պանդեմիայի հետևանքով շատ մարդկանց առօրյան էապես փոխվել է:Այս անսպասելի փոփոխությունը պատճառ է դարձել, որ մարդիկ հոգեպես դեմ հանդիման կանգնեն բազմաթիվ սթրեսների և մարտահրավերների:Բուժկենտրոնների աշխատողները տուն են գնում վիրուսի փոխանցման մտահոգությամբ: Ընտանիքները մտահոգությամբ իրենց զավակներին ուղարկում են դպրոցներ:Շատ աշխատանքներ կա՛մ ամբողջությամբ դադարեցվել են, կա՛մ կրճատել են աշխատակիցների թիվը: Ֆինանսական պայմաններն ու առողջությունը այս օրերին աշխարհի մարդկանց մտահոգության միայն մի մասն է:Մյուս կողմից, շատ մարդիկ սոցիալապես մեկուսացված են և տանը շատ ժամանակ են անցկացնում միայնակ:
COVID-19 վիրուսի համաճարակի մեկ այլ խնդիրը՝ սիրելիներին կորցնելու վիշտն է և այն ,որ պատշաճ կերպով չի իրականացվում սգո արարողությունները: Այս ամենը ապացուցում են, որ առաջիկա ամիսներին և նույնիսկ տարիներին ավելի շատ ուշադրություն պետք է դարձնել մարդկանց հոգեկան առողջությանը և միջազգային մակարդակով պետք է ավելացվեն հոգեկան առողջության ծառայությունները:Ահա թե ինչու Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը, 2020թվականին Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրվա կարգախոս է ընտրել՝ «Հոգեկան առողջությունը բոլորի համար,առավել՝ ներդրումներ, առավել ՝ հասանելիություն»,որպեսզի միջազգային հանրության ուշադրությունը հրավիրի մարդկանց հոգեկան առողջության և առողջապահության անհրաժեշտության վրա:
Շատերը համոզված են, որ առողջություն նշանակում է ֆիզիկական առողջություն, մինչդեռ շատ ֆիզիկական հիվանդությունների ակունքը՝ հոգեկան է և փոխադարձաբար հոգեբանական շատ հիվանդությունների ակունքը ֆիզիկական է, մի խոսքով հոգին և մարմինը երկու անբաժանելի տարրեր են ,որոնցից յուրաքանչյուրը առանձին վերցրած կարևոր է :Ստեղծված իրավիճակում «Քովիդ-19» հիվանդությունն ու դրա վարակման վախը, մարդկանց շրջանակում ավելացրել է հոգեկան հիվանդությունները:Մտավոր առողջության վրա «Քովիդ -19»պանդեմիայի ազդեցությունների մասին հետազոտողների վերջին ուսումնասիրությունները ապացուցում են , որ հիվանդության ազդեցությունը դեպրեսիայի և ընկճվածության ձևով աճ է արձանագրում: Մասնագետները համոզված են , որ հիվանդության ավարտից հետո մարդկանց մոտ ավելի շատ հոգեբանական էֆեկտներ կհայտնվեն:Որոշ երկրներից ստացված տվյալները վկայում են՝ մարդկանց հոգեկան առողջության կրիտիկական վիճակի մասին: Չինաստանի բուժկենտրոնների ոլորտի աշխատողների շրջանակում կատարված հետազոտությունները ապացուցում են ընկճվածության (50%)-ի, դեպրեսիայի (45%)-ի և անքնության (34%)-ի բարձր ցուցանիշների մասին:Իտալիայում և Իսպանիայում ծնողները հայտնել են, որ իրենց զավակները դժվարանում են կենտրոնանալ և նրանց մոտ ավելացել է սթրեսը: Անգլիայում բնակվող հոգեկան առողջության խնդիրներ ունեցող երիտասարդների վրա կատարած ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ նրանց 32% -ը այն կարծիքին է ,որ համաճարակը շատ ավելի է վատթարացրել նրանց հոգեկան առողջությունը:
Հոգեկան որոշ խնդիրներ, ինչպիսիք են՝ընկճվածությունը, դեպրեսիան, վախը և մոլուցքը, հաճախ ունեն ակնհայտ ախտանշաններ:Օրինակ ՝ դեպրեսիայի դեպքում մարդը հաճախ լինում է՝տխուր, զգում դատարկություն կամ անհուսություն և դժվարանում է կատարել իր առօրյա աշխատանքները,տառապում է հոգնածությամբ և անքնությամբ ,իսկ ամենաբարդ իրավիճակում մտածում մահվան մասին կամ ինքնասպանության փորձեր կատարում: Դեպրեսիայի ախտանշանները ակնհայտ են: Դեպրեսիայով տառապողները խիստ մտահոգ են և նրանց համար դժվար է վերահսկել այդ մտահոգությունը կամ դադարեցնել այն:Դա կարող է հանգեցնել մի շարք ախտանշանների,ինչպես՝քնելու խանգարում կամ սրտի բաբախում:
Հոգեբանները սակայն համոզված են, որ ներկա խառնաշփոթ իրավիճակում, դժվար է ախտորոշել այդ ախտանշանները:Ըստ նրանց, ներկայումս ,ոմանք իրենց քաշի ավելացումը վերագրում են մարզադահլիճների փակմանը կամ անցյալի համեմատությամբ առավել խոհարարությամբ զբաղվելուն, մինչդեռ քաշի ավելացումը կարելի է համարել դեպրեսիայի ախտանշաններից մեկը և հակառակը,նրանք ովքեր քաշի կորուստ են ունեցել ,միգուցե մերժեն իրենց դեպրեսիան ,սակայն թե՝գիրությունը և թե՝ նիհարելը կարելի է դեպրեսիայի ախտանշանները համարել:
Ընդհանուր առմամբ կարելի է ասել,որ ներկա իրավիճակում ,դեպրեսիայի, ընկճվածության և վախի ախտանշանների ճանաչելը առավել քան երբևէ դժվար է: Նաև այս ոլորտի մասնագետներին է մնում ախտորոշել ,թե՝ ինչն է բնականը և ինչը անբնականը:Դա ապացուցում է , որ կառավարությունները պետք է առավել ուշադրություն դարձնեն հոգեկան առողջությանը:Պետք է ներդրումներ կատարվեն հոգեկան հիվանդությունների ախտորոշման և բուժման համար և անվճար ծառայություններ հատկացվեն աղքատության մեջ ապրողներին:
Հասարակության բոլոր այն շերտերում, որոնք պայքարում են դեպրեսիայի, ընկճվածության և միայնության դեմ, երկու խումբ առավել վտանգված են՝ երեխաները և տարեցները:
Այն տարեցները ,ովքեր արդեն իսկ ունեին խնամքի կարիք, քանի որ ռիսկային խմբում են,անցյալից ավելի միայնակ են դարձել և ընտանիքներն ու բարեկամները ,հասարակության այս խավի պայմանների պատճառով ավելի քիչ են շփվում նրանց հետ: Այդ պատճառով նրանք ավելի միայնակ են զգում իրենց: Ուստի հասարակության այս խավի մոտ ավելի է տարածվելու ընկճվածությունը և դրա հետևանքով՝ ֆիզիկական զանազան հիվանդությունները ,որը խիստ մտահոգիչ է: Մյուս կողմից «Քովիդ-19»-ը ինֆեկցիոն և վարակիչ հիվադության համաճարակի պատճառով ,դպրոցների փակվելը և տնային կարանտինը ազդում են երեխաների և երիտասարդների ֆիզիկական ու հոգեկան առողջության վրա: Հետազոտությունները ապացուցել են ,որ երեխաներն ու երիտասարդները ,կորոնավիրուսի համաճարակի պատճառով հարկադրաբար ավելի քիչ ֆիզիկական աշխատանք են կատարում, նրանց քնի ռեժիմը խանգարվել է, և ավելի քիչ են հետևում նորմալ սննդակարգի:Մյուս կողմից, տանը սթրեսային խթանիչների առաջացումը, ինչպիսիք են՝ Քովիդ-19-ով վարակվելու երկարատև վախը , տհաճ մտքերն ու ձանձրույթը, դասընկերների, ընկերների և ուսուցիչների հետ կապի բացակայությունը, տանը բավարար տարածքի բացակայությունը և որոշ պարագաներում ծնողների ֆինանսական ու տնտեսական խնդիրները,կարող են մնայուն ազդեցություն ունենալ երեխաների և երիտասարդների հոգեկան առողջության վրա:Այս բոլոր խնդիրները պահանջում են հոգեկան առողջության ոլորտի մասնագետների աշխատանքը` կանխելու այս սերնդին ուղղվախ ապագա վնասները:
Վաղուց իվեր մտահոգություններ են եղել հոգեկան առողջության վերաբերյալ և 2018-ին կայացած Համաշխարհային տնտեսական ֆորումում նշվել է, որ եթե երկրներում հոգեկան առողջության հետ կապված խնդիրների լուծման ուղղությամբ քայլեր չարվեն, համաշխարհային տնտեսությունը հավանաբար պարտավորվի մինչև 2030-թվականը ծախսել ավելի քան 16 տրիլիոն դոլար:
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը ընտրելով «Հոգեկան առողջություն բոլորի համար, առավել ներդրումներ, առավել հասանելիություն» կարգախոսը, ձգտում է միջազգային հանրության ուշադրությունը գրավել այն մեծ վտանգի վրա, որ հիվանդությունը ավարտվելուց հետո սպառնալու է մարդկանց , հատկապես տարբեր երկրներին, իմասնավորի՝աղքատ երկրներին:Հոգեկան առողջության առումով , ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը երկրներից պահանջում է հատկացնել բյուդջե հասարակության համար էժան կամ անվճար խորհրդատվությունների համար,տարեցների խնդիրների մասին հոգ տանել և երեխաների համար կիբեր տարածքում և լրատվամիջոցներում ուսումնական դասագրքեր և ծրագրեր մշակել: Կարևոր է նաև բացահայտել այն մարդկանց, ովքեր հակված են հոգեկան խանգարումների և նրանց հոգեկան առողջությունը կարող է վտանգված լինել,որպեսզի համապատասխան հոգեբանական ռազմավարությամբ և տեխնիկայով հնարավոր լինի պահպանելու նրանց հոգեկան առողջությունը:
Հոգեկան առողջությունը մարդկային իրավունք է և պետք է հասանելի լինի բոլորին,այժմ պահն է անհապաղ գործողություններ ձեռնարկելու: Այդ ընթացքում կառավարությունները և միջազգային հանրությունը պետք է անհրաժեշտ աջակցությամբ կանխեն երկրների ապագա սոցիալական և տնտեսական հսկայական ծախսերը:
Ավարտվեց Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրվան նվիրված հատուկ թողարկումը։ Հուսանք այն արժանացել է Ձեր ուշադրությանը։ Աստված պահապան բոլորիդ։
