931-ə hissə-Casiyə surə -21-25 şərifə ayəon

931-ə hissə

أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئَاتِ أَن نَّجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاءً مَّحْیَاهُمْ وَمَمَاتُهُمْ  سَاءَ مَا یَحْکُمُونَ(21)

Aya əkəson ki,bə bədə koon mırtəkib bin,qımon kardeşone ki,əvoni bənə imon vardə iyən salehə koon bə vırə rosnə kəson ğərol bədomon və çəvon həyot iyən maq mısoviye? (əvon)çı yavə hukm kardedən.

وَخَلَقَ اللَّـهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَلِتُجْزَى کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ(22)

və Xıdovənd osmonon iyən zəminış həxədə ofəyəşe ta hakəs bəştə kəsb kardə çiyon xoto,mıkofot doey bıbu və bəvon sıtəm kardey nibəbe.

Navnə proqramonədə ğıyoməti ruji çı mumin iyən kofiron tale həxədə sehbət be,ın ayəon ım dıqlə qrupi mığoyisə kardə holədə hamyedə:aya ikəsi intizorış heste ki,Adilə Xıdovənd de çok iyən bədə insonon icur rəftor bəkarde? Aya şımə ğəbul kardedon ki,dınyoədə hakəs harcurnə çəy dıli piye rəfror kardey bəzıne və bə camiyə xıdmət kardə kəson de zolımkor iyən bə milləti sıtəm kardə kəson i iyən mısovi vindey bəbe?

Ehanə ikəs təsəvvır kardedə ki,imon imon iyən salehə əməl və ya kufr iyən qıno bə insoni jimoni qıləy təsirış ni? jıqo qıləy bovə nodırıste beşək,çı mumin iyən kofiri jimon və maq de iyande tafutine və farğ doydə.

Muminon çı imon iyən salehə əməli şua jiyədə çı qıləy xısusi oroməti soybin.joqo ki,çı jimoni saxtə tufonon iyən hodisəon bəçəvon rufi kamə təsir noydə.İmoninə şəxson bə İlahi və`dəon bovə kardedən,ayəndə ufuğon ruşin vindedən və bəvon umudəvon.çoko ki,Ənami mıborəkə surə 82-ə şərifə ayədə handedəmon:”əkəson ki,imonışon vardə və ıştə imonışon de sıtəm(və şırki) aludəşon kardəni,əmniyyət bəvon məxsuse və əvon hidoyət pəydu kardə kəsonin”.qıləy holədə ki,be imonin iyən bə fəsodi aludə bıə fərdon dayima niqəron iyən iztirobi dılədən.əvon hətto neməton dılədə ğərğ həm bıbon,çəvon puçəti hejo bəvon əzob doydə və ha holədə vəomə həm toyki iyən maqi məhfəti zıneydə.

Hidoyəti nur çı iminə dastə dılon ruşin kardedə və əvoni de qamə dıli bə çok iyən erjinə hədəfon səmt bardedə.əmmo dıminə dastə boştə jimoniro qıləy məxsus  iyən ruşinə hədəfışon ni və çı zılmoti ləpəon miyono sərqərdon mandən.maqi zəmonədə həm ki,əv bə bəğa iyən əbədi aləmi səmt qıləy qədə bəy,çın dılqə qrupi tale həm tafutine.

Coqlə nuktə ıme ki,osmonon iyən zəmini xılğət bə həx iyən ədoləti əsose.nəyinki,fəğət bəşəri jimoni nizom,bəlkəm çı hestemoni aləmi həmmə mevcudoton nizom həm bə həxı əsose. binobərin Xıdovənd nə bə ikəsi sıtəm kardedə və nə insonon bəçəvon ıştən holi vodoydə ta hakəsi dıli çoko piyeşe jəqo həm rəftorko.bəlkəm bə ədoləti nizomi əsos bə insonon cəzo iyən mıkofot bədoe.çın ayəonku omutedəmon:

1-Xıdovəndi həxədə nodırıstə qımononku pərhizkəmon və bızınəmon ki,Xıdovəndi cəzo iyən mıkofoti meyor,çəmə kardə əməlonin,nəyinki,bemənoə oruzuon və qımonon.

2-həm imon iyən salehə əməl və həmən kufr və bədə koon,çı insonon jimon,maq iyən taleyədə qıləy rol və təsirış heste.

3-hestemoni nizom bə həxı əsos bino bıə.liza de insoni həm de həxı təriği rəftor beydə.

4-ğıyoməti bərpo kardey fəlsəfə,İlahi ədolət və hikməte ta çı xılğəti hədəf təmin kardey bıbu və həx bəçəy soybi bırəso.

أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَـهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّـهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن یَهْدِیهِ مِن بَعْدِ اللَّـهِ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ(23)

Aya vinde əkəs ki,ıştə həvaye-nəfsış ıştə xıdo ğərolış doə və Xıdovənd əvış deçəy aqahəti bə zəlolət eğandışe və bəçəy quş iyn dıli mıhiş jıə iyən çəy çəşon piyo pardəş noə?çən,Xıdo bəpeşt kiye ki, əy hidoyətko? Aya pand qəteydəniyon?

In ayə bə qıno iyən curmi rəğ-rişə işorə kardedə və hamyedə:qınokor iyən mucrimon ıştə nəfsoni tələb iyən təmayulon çı həmmə çi meyor ğərol doydən.joqo ki,quya çəvon həvaye-həvəs çəvon xıdoye və bəvon fərmon doydə ki,veyə  ləzzə bardə koon bə vırə bırosnon.çəvon dılon çiçışon piyedə,əncom bıdon və hətto ıştə ağl iyən fiki bəştə dıli tələbon rəseyədə oko bıdon. təbiiye çı jıqo fərdon hətto çəş iyən quşon həyğəton zıneyku məhrum mandən və fəğət ıştə ləzzət iyən mənafe cəhətədə vində çiyon dırıst və səhih hisob kardedən və bəçəy əks bıə harçi nodırıst zıneydən.

Im nev nəzə çı insoni ko bə vırə bərosne ki,çəy elm iyən aqahəti ıştə funkisyə çı dasto doydə. liza həvopərəstə fərdon hətto əgər alim həm bıbon,bə zəlolət iyən inhirofi dıço beydən.çın ayəku omutedəmon:

1-fəğət çu iyən sığə bıton ya həşi iyən ovşum və ya kali heyvonon torıxi dırozi çı bəşəri mə`budon bıənin.veyə fərdon ıştə həvaye-həvəsışon pərəstış kardə və fəğət ıştə nəfsoni ləzzəton dumo bıən.

2-əgər həvopərəstəti bə insoni hakim bıbu,ağl iyən fik ıştə funksiyə çı dasto doydə və insoni bə zəloləti səmt şıkırneydə.harçənd çəy veyə elm iyən aqahətiş həm bıbu.(bənə qıləy doktori ki,çı siqareti zərəliku xəbədoye,əmmo eyni holədə ijən əy kəşedə).

3-həvaye-həvəs bənə qıləy çəşməxi və ya ranqinə şişəy ki,icozə doydəni inson həyğəton çokonə heste,jəqo həm mışohidəko və bəçəy əsos qıləy ğərol beko.əve həvopərəsti insoni qim kardedə.

وَقَالُوا مَا هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا الدُّنْیَا نَمُوتُ وَنَحْیَا وَمَا یُهْلِکُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَمَا لَهُم بِذَلِکَ مِنْ عِلْمٍ  إِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ(24)

Və voteşone:ğərəz ım dınyo jimoni co qıləy jimon ni.bəmardemon iyən bəyji bəbemon və əməni sıvoy təbyət iyən rujqori co hiççi məhf nibəkarde.qıləy holədə ki,çəvon çəy bardə hiç qıləy elmışon ni və əvon fəğət bəştə zənn iyən qımoni tabe beydən.

وَإِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُنَا بَیِّنَاتٍ مَّا کَانَ حُجَّتَهُمْ إِلَّا أَن قَالُوا ائْتُوا بِآبَائِنَا إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ(25)

və havaxti çəmə (miadi həxədə) ruşinə ayəon boəvon handey bıbu,qıləy dəlil iyən huccətışon ni.illa ki,votedən:ehanə rost votedon çəmə pıon(həm)bəyjikənən və)biyənən.

Vəynə ayə çı həvopərəstəti iyən çəy bə insoni çı həyğətonku bə diyəro mandey boyis bıeyku sıxan votedəbe,ın ayəon bə həvopərəstəti yavə nəticəonku qıləyni işorə kardedə və hamyedə: əvon ki,ıştə ğərizəvi ləzzəton dumon və fəğət ıştə nəfsoni təmayulon təğib kardedən,əvon ğıyoməti ruji iyən maqi bəpeştə bıə aləmi inkor kardedən və bə həşə jeydən.əvon votedən:əmə de maqi təmom bəbemon iyən çəməku qıləy çi baği nibəmande ki,ijən sənibəton bəyji bıbəmon və bəştə kardə koon cəvob bıdəmon.əmə iruj bə dınyo oməmon iyən ruji həm bəşemon və ğərəz ım dınyo co qıləy aləm mevcud ni ki,əmə əyo jimonkəmon və çəy barədə fikkəmon.

Əvon bo miadi təkzib kardero hiç qıləy dəlil iyən burhanışon ni və fəğət bəştə zənn iyən qımoni əsos jıqo sıxanon votedən.əvon bə imoni əhli xitobən votedən ki,əgər bımyon bəyji bıey həxebu, jəqoədə bın dınyoədə çəmə dədə-bobon həm bəyjikənən ta əmə bovəkəmon ki,sənibəton bəyji bıey imkon mevcude.və hol ım ki,Xıdovənd bo bımyon bəyji kardero ıştə ğudrətış de mıxtəlifə roon min cumlə iminə insoni xılğətədə nışonış doə.çın ayəonku omutedəmon:

1-bəştə həvaye-nəfsi pemandey boyis bəbe ki,inson ğıyoməti inkorko ta de rohətə xiyoli və hiç qıləy norohətçəti nıbə holədə ıştə nəfsoni meylon dumo bışo və bəştə curm iyən qıno dəvom bıdo.

2-miadi munkiron boəy inkor kardero hiç qıləy dəlilışon ni.bəlkəm bəştə zənni əsos əy inkor kardedən.

3-bənə Xıdo munkiron ki,votedəbin bəpe əmə Xıdo bıvindəmon tayinki,imon biyəmon,miadi bə həşə jıə kali munkiron həm votedəbin:bəpe əmə ıştə pıon bəyji bıey bıvindəmon ta bovəkəmon. jıqo bızın çəvon ağlon çəvon çəşonədəy və harçi nıvindon təkzib bəkardeyn.