Təkfiri cərəyanon
Təkfiri cərəyanon
Reqional iyən beynəl-xalğ ərsədə mıxtəlifə kişvəron roli mevcudiyyət iyən çı miyoniku şıey,bə dıqlə dastə yəni bə daxili iyən xarici amilon tabeye. çı ğərb iyən ğərbi bloki zumandə rəğobəti sferadə, çı rolon tərif iyən təbyin həm kişvəron daxili iyən xarici mevğıyyətonku təsir peqətə holədə,,həmonə bın çərçivədə real bedəbe.Niksoni doktorina milodi haftominə soronədə ıştə əks-şuaş bə Farsi xəlici məntəğədə dıqlə sutun ya dıbılə sutuni siyosəti təsirış noe.bə ın doktorinə əsos,İron iyən Səudiyyə Ərəbıston de AİŞ proqramon əsliyə sutuni nomi ,vəzifəş ım be ki,Farsi korfəzi məntəğədə təy bıə ğudrəti pur iyən əy nığo doey və oqətey be.Amerkə de bə ın dıqlə devləton ixtisodi iyən hərbi koməkon kardey, bo qırd məntəğədə əmniyyəti təmin kardero, əvoni zumand kardedəbe ta həni ıştən mıstəğim iyən sərostə formadə bın regionədə iştirokış nıbu.Nikson jıqo hisob kardedəbe ki,Farsi xəlici kəno bıə kişvəron ixtisodi inkişof iyən əyo islohoton bardey,bo həmonə məntəğədə əmniyyət iyən oroməti bərğərol kardey muhimmə məsələonku qıləyniye və dıqlə kişvər yəni İron iyən Ərəbıston de bəştə ehdə peqətə cəhdon bə ico kardey bəzıneyn,Farsi korfəzədə oroməti zumandkon.
Çın dıqlə umdə sutnon miyono,iminə vıjnemon İron be və bə Ərəbıəstoni dıminə dərəcədə əv həm əmniyyəti bərnoməon maliyyə və ixtisodi koon təminəkə roli icroəkə nəzə kardeedəbin.Ərəbıston bəştə cəmyəti kam bıey iyən sənaye cəhəto bə dumo mandey və həmçinin bə ğoymə siyosi iyən idori təşkiloton nıbey xoto,fəğət bə dast omə de natə pulon vositə jandarməti kardey nıəzıni.Nikson ərəbıstoni ıştə bın dı sutunə siyosətədə bıə dıminə dərəcədə bıə roli vey muhimmə səbəbi çok-çoki jıqo izoh kardedə:”ha holədə Səudiyyəvıjon qıləy sırrinə mıttəfiğ bə hisob omeydən.zira,çımiku tars heste ki, mumkine əvon çı radikalə ərəbə hukuməton mığobilədə bə dumo pekıron”.
Bə ərəb iyən ironıjə murtəce hukuməton ğədimiyə rəğobət iyən keşməkeşon nəzə kardə holədə, çımisə əlovə Ərəbıstoni Niksoni siyosətədə bıə iştırok, Miyonə Şərğədə ərəbi hukuməton de Niksoni əmniyyət doktorinə həmkorəti kardeyro,qıləy roziəkə,xoşbin və nikbinə ko be,inev ın siyosəti təzmin kardedəbe ki, çı İron iyən Farsi xəlici cənubi tərəfədə bıə ərəbə məmləkəton mənfəəton deiyande mıtobiğ iyən bə sazışi əsos bıbu.əmmo,İron de sıftənə iyən umdə sutuni nomi,ehədəd çı reqioni jandarm və ploisəti rolış hestebe.şah 1969-ə milodi sori sentyabrə manqədə ıştə de qıləy ingilisi nəşriyyə interviyu zəmonədə voteşe:”həni hiç qıləy xarici ğudrəti bə farsi korfəzi daxil iyən nufuz kardey həxış ni və İron kəşti romey ozodəti təzmin kardedə”.İron məntəğədə de tojə siyosəton bə ico,1970-ə sori mislış nıbə formədə binoş karde bo mıxtəlifə kişvəron istehsol kardə tojə iyən rənqarənqə silohonış hırye.Amerkə de Niksoni doktorina bə izəmon,çın ehtiyocon təminəkə həmməysə dıjdə mənbə be.1970-78-ə soronədə bə Amerkə tabe bıey,çı İroni xarici siyosəti təyinəkə muhimmə amilonku be.İron Amerkəku əlovə çı İngiliston, Şurəvi, Almaniyə iyən İsrayiku həm nuyə silohon hıryidəbe.
