Təkfiri cərəyonon
Təkfiri cərəyonon
Təkfiri cərəyonon çı islomi hukmon istinbotədə və mənbəon zıneyədə bəsə Ğıroni nəss,Rəsuli-Əkrəmi(s) iyən salehə sələfon sirə səpe təmərkuz pəydu kardey və bəy təkid kardey və çı təkfiri təfəkkuri çın mənbəonku suyi-istifodə kardey həxədə qıləy təhlili zərurət oşko bedə.çıro ki, DAİŞ terroristə qrup de ğərbi informasiyə vositəon iyən kali murtəce ərəbə rejimon koməki vositə,boştə beğal və vəhşiyanə hərəkəton dəlil vardero bə Kərimə-Ğıron,rəvoyəton iyən Peyğombər(s)-i sirə istinod kardedən.bəçəy xoto lozıme ki,deKərimə-Ğıroni ayəon iyən nəbəvi rəvoyəton ruşin iyən oşko kardey,çın təkfiri təfəkkuri de peyğombər(s)-i vardə əslə dini ziddiyyət təşkil doey oşko və vazeh bedə.vəhhabiyyəti,bın oxonə da soronədə çı təkfiri cərəyonon təşkil pəydu kardey koyədə qıləy əsosə rolış ifo kardə. Səudiyyə Ərəbıstonədə çı vəhhabiyyəti torıx bə dı əsr çımi bənavi oqardeydə və çəy əsliyə nəzəriyyəçi Muhəmməd bin Əbdulvəhhab bıə.əv de tohid iyən sələfiçəti iddio binoş karde bo İbn Teymiyyə təkfiri əğedəon tərvic kardey.Muhəmməd bin Əbdulvəhhab ıştə zallə və inhirofə ayini de tohidi nomi,həlbəttə nəinki, Kərimə-Ğıron,rəvoyəton iyən Peyğombər(s)-i sirədə mevcud bıə tohid,təblığ kardedəbe.əv bəştə bovəon əsos, qırd mısılmınon mışrik iyən bıtpərəst zıneydəbe və çəvon xunon ru kardey həlol iyən çəvon molon ğarət kardey mubah və cayiz zıneydəbe.Muhəmməd bin Əbdulvəhhab votedəbe:”əkəson ki,firiştə iyən peyğombəron şəfi` ğərol doydən və deçəy vositə pərvərdıqori palu təğərrıb iyən nez bıy dumon,çəvon xunon həlol və əvoni ğətl kardey həm cayize”
1980-ə milodi soronədə Şurəvi ya Səvet İttifoği bə Əfğanıstoni həmlə cərəyonədə radikal və ifrotiyə sələfiyon veyə dastə bə Əfğanıston şiin ta de Şurəvi hərbiçiyon canqkon.bın prosesədə be ki,de Usamə ben Ladeni rəhbərəti Əlğaydə təşkilot bə əməl ome və de surəti pevolo be.Əlğaydə ifroti iyən vəhhabiyə sələfi təfəkkur iyən əğedədə bıə təşkilot be ki,de bə cihodi bıə inhirofə nəzə,binoş karde mıxtəlifə kişvəronədə hozi iyən terroristə hərəkəton bə vırə rosney.əlğaydə təşkiloti uzvon veyni Miyonə Şərği ərəbə kişvəronku be.Taliban terroristə dastə 1994-ə milodi sori Əfğanıstoni canqi tınd bıə zəmonədə bə əməl ome. In quruh ki,fiki iyən ideoliji əsoson nəzəku de Əlğaydə həmcəhət be,de bə islomi bıə səthi iyan tanqə nəzə, Əfğanıstonədə ıştə ğıvvə iyən mığdorışon ziyod karde.Taliban de Səudiyyə Ərəbıstoni iyən de reqiyoni kali ərəbə klişvəron maliyyə koməkon vositə de surəti əfğanıstonədə inkişofış karde və pevolo be.Taliban dumo yənde çı Əfğanıstoni qırd şəhronış qəte və 1995-ə sori Əfğanıstonədə ıştə hukumətış təşkil doe.əvon işğol bıə məntəğonədə min cumlə Məzare-Şərif iyən bamyanədə bə qıləy hovlnok iyən dəhşətinə cinoyəti dastışon je.2001-ə milodi sori 11 sentyabr hodisəon bədiqə,Amerkə bə Əfğanıstoni həmləş karde və Talibani hukumətış məhf karde.demiyən ısət həm Taliban çı Əfğanıstoni sərzəmini veyə hissə ıştə sultə jiyədə oqəteydə. Əlğaydə və Talibani bəpeştə DAİŞ seminə dıjdə təkfiri cərəyon be ki, çı Amerkə İrağədə səhvə siyosət və hərəkəton bəpeştə bə əməl ome.Amerkə bə İraği 2003-ə milodi sori həmlə bəpeştə ım işğal bıə kişvər bestabiləti,hərcı-mərc iyən xaosi dıço be.jıqo qıləy sferadə təkfiri qrupon çın vəzyətiku suyi-istifodəşon kard və çı İraği bəyənde qıniyə vəzyətədə ıştə ...əməliyyotınışon ziyod karde.İrağədə bıə təkfiri cərəyonon sıftədə bə Əbulməsəb Zərğavi iyən bəçəy dastə hərəkəton əsos bə əməl ome. Əbulməsəb Zərğavi sıftədə”Cəmaətut-tohid” qruoış icod karde.2004-ə milodi sori Ben Laden Zərğaviş İrağədə çı Əlğaydə nımoyəndəş elon karde.əvon İrağədə de terroristə əməliyyoton və kuçon,vıjoron iyən iştimoyi vıronədə bombə tıpıney vositə,ziyodə məxloğışon məxsusən şiəyonışon bə ğətl rosne.Zərğavi İrağədə deştə berəhməti iyən hoziyəti məşhur be.çəy cinoyoton ğıboni bıə kəson anədə vey be ki,bə zəmonədə Əlğaydə dıminə şəxs bıə Eymən Əzzəvahiri bə qırd ım ğətl-ammon xoto,çı Zərğaviku giloyəş karde və norohət be.de 2006-ə milodi sori Zərğavi bə ğətl rəsey,Mıcohidon Şura Məclis de qıləy bəyoniyyə de Əbu Omər Əlbəğdadi rəhbərəti çoko bəvoteyn ”İraği İslomi Devləti” mevcudiyyətış elon karde .
