Təkfiri cərəyonon
Təkfiri cərəyonon
Taliban terroristə dastə 1994-ə milodi sori Əfğanıstoni canqi tınd bıə zəmonədə bə əməl ome. In quruh ki,fiki iyən ideoliji əsoson nəzəku de Əlğaydə həmcəhət be,de bə islomi bıə səthi iyan tanqə nəzə,Əfğanıstonədə ıştə ğıvvə iyən mığdorışon ziyod karde.Taliban de Səudiyyə Ərəbıstoni iyən de reqiyoni kali ərəbə klişvəron maliyyə koməkon vositə de surəti əfğanıstonədə inkişofış karde və pevolo be.Taliban dumo yənde çı Əfğanıstoni qırd şəhronış qəte və 1995-ə sori Əfğanıstonədə ıştə hukumətış təşkil doe.əvon işğol bıə məntəğonədə min cumlə Məzare-Şərif iyən bamyanədə bə qıləy hovlnok iyən dəhşətinə cinoyəti dastışon je.2001-ə milodi sori 11 sentyabr hodisəon bədiqə,Amerkə bə Əfğanıstoni həmləş karde və Talibani hukumətış məhf karde.demiyən ısət həm Taliban çı Əfğanıstoni sərzəmini veyə hissə ıştə sultə jiyədə oqəteydə. Əlğaydə və Talibani bəpeştə DAİŞ seminə dıjdə təkfiri cərəyon be ki, çı Amerkə İrağədə səhvə siyosət və hərəkəton bəpeştə bə əməl ome.Amerkə bə İraği 2003-ə milodi sori həmlə bəpeştə ım işğal bıə kişvər bə bestabiləti,hərcı-mərc iyən xaosi dıço be.jıqo qıləy sferadə təkfiri qrupon çın vəzyətiku suyi-istifodəşon kard və çı İraği bəyənde qıniyə vəzyətədə ıştə terroristə əməliyyotınışon ziyod karde.İrağədə bıə təkfiri cərəyonon sıftədə bə Əbulməsəb Zərğavi iyən bəçəy dastə hərəkəton əsos bə əməl ome. Əbulməsəb Zərğavi sıftədə”Cəmaətut-tohid” qrupış icod karde.2004-ə milodi sori Ben Laden Zərğaviş İrağədə çı Əlğaydə nımoyəndəş elon karde.əvon İrağədə de terroristə əməliyyoton və
kuçon,vıjoron iyən iştimoyi vıronədə bombə tıpıney vositə,ziyodə məxloğışon məxsusən şiəyonışon bə ğətl rosne.Zərğavi İrağədə deştə berəhməti iyən hoziyəti məşhur be.çəy cinoyoton ğıboni bıə kəson anədə vey be ki,bə zəmonədə Əlğaydə dıminə şəxs bıə Eymən Əzzəvahiri bə qırd ım ğətl-ammon xoto,çı Zərğaviku giloyəş karde və norohət be.de 2006-ə milodi sori Zərğavi bə ğətl rəsey,Mıcohidon Şura Məclis de qıləy bəyoniyyə de Əbu Omər Əlbəğdadi rəhbərəti çoko bəvoteyn ”İraği İslomi Devləti” mevcudiyyətış elon karde .
Bə sənəd və fakton əsos,Səddami məhv bıə rejimi tərəfdoronku idastə de”İraği islomi devləti” vey tanqə həmkorətişon karde.ın dastə İrağədə ziyodə terroristə hərkətonışon bə vırə rosne.Əbu- Umər Bəğdadi 2010-ə milodi sori kıştə be və çəy bədiqə Əbu-bəkr Əlbəğdadi çın pesoxtə bıə devləti rəyisəti bəştə ehdəş peqəte.2011-ə milodo sori de Suriyədə mınoğişəon bino bıey,sələfi vəhhabi iyən radikalə təkfiri qrupon mutəşəkkilə formaədə de bə icorə peqətə terroriston bə Suriyə canqi varid bin.bə Əlğaydə terror təşkiloti nez bıə terroriston de Cəbhətun-Nusra nomi bə canqi ərsə daxil be. Əbu-bəkr Əlbəğdadi sıftədə cəhd kardedəbe Cəbhətun-Nusra bəştə tərəf okorno və deəvon i bıbon və vahidə formaədə ıştə terroritə mıborizə dəvom bıdon.Əmmo,Əlğaydə iyən Cəbhətun-Nusra ın təklifışon ğəbul nıkarde və Cəbhətun-Nusra bə Əlğaydə bəfodor mande.de tərtibi 2013-ə milodi sori de “İrağ iyən Şami devləti” nomi qıləy dastə təşkilış pəydu karde ki, bəy xulosəvari “DAİŞ” votedən......
“DAİŞ” tojə məntəğon işğal kardey iyən ıştə əraziyon hevuj kardey fikədə be.ın terroristə dastə boştə ko əncom doeyro,şı Suriyə i ğısmət məxsusən çın kişvəri şimol-şərğ məntəğəş işğal karde. DAİŞ həmçinin de bə İraği həmlə kardey çın kişvəri ziyodə əraziyonış zəbt karde.2014-ə milodi sori iyunə manqədə İraği dıminə dıjdə şəhr Mosul de ın terroristə dastəon dasti işğal be. peşo DAİŞ 2014-ə sori iyunə manqi 29-ədə əy elonış karde islomix xilofətış təşkil kardəşe və Əbu-bəkr Əlbəğdadi çı mısılmınon xəlifəy. “DAİŞ” İrağ iyən Suriyədə deştə Afrikə şimoliku və hətto Avropə,mərkəzi iyən şərği Asiyəku vardə terroriton vositə hevujə terroristə əməliyyoton əncomış doe və ıştə ərazi hevuj kardedəbe.həyğətədə,Suriyə bə dınyo terroriston covlan kardə vırə təbdil bıəbe.Suriyədə jıqo qıləy vəzyət beşək de kali reqiyoni kişvəron himoyəti iyən ğərbi kişvəron tam jıey sayədə bə əməl oməbe.umumən təkfiri iyən terroristə cərəyon iyən qrupon bə əməl omeyədə har qıləy senarri nəzədə qətey bıbu,əmmo bımədə şək ni ki,qırd ımon çı radikalə vəhhabiyyət iyən sələfiçəti dıləku bə əməl omin və dini nəzəku çəvon hiç qıləy leqiməti iyən məşruiyyətışon mevcud bıəni.
