Pars Today

Биотерроризм оммавий қирғин қилиш ва террор қилишнинг нибатан янги усулларидан бири саналади. Биотерроризм ҳужуми ўсимликлар, ҳайвонлар ва одамларда ўлим ва касалликни ижод этиш учун вирус ва бактерия каби турли микробларни тарқатишдан иборатдир.

Бу омиллар табиатда ҳам учрайди, аммо мавжудотларда касалликларни ижод этиш учун уларнинг қобилиятларини ошириш мақсадида уларга генетик ўзгартиртиришлар киритилиши мумкин. Бунга асосан, қисқа ёки узоқ вақт давомида бир жамиятнинг фуқароларига жисмоний, озиқ-овқат ва экология хавфсизлигига таҳдид солиш орқали умумий ва шахсий саломатликка бевосита ёки билвосита режаллаштирилган ҳар бир амал биотерроризм деб талқин этилади. Экспертлар чучқа гриппи, товуқ гриппи, Сорс ва Мерс(MERS) Эбола ва куйдирги каби касалликларни биотерроризм баҳс-мунозараси доирасида таҳлил этишади.

Америка турли даврларда махсус биотерроризмни ишчи ўз дастурига киритганким, уларнинг айримлари фош этилган ва улар ҳақида батафсил тадқиқотлар ҳам олиб борилган ва улардан бир нечитасига ишора этиб ўтиш мумкин. 

Милодий 1943 йилда Америка армияси (Utah) вилоятида (Fort Detrick) номли машҳур марказида вирус ва микробиал ва вирусли бомбани ишлаб чиқаришни бошлади. америка армияси 1952 йилда  (Central Intelligence Agency) МРБ билан ҳамкорликни бошлади ва инсонларда махфий тадқиқотлар ўтказиш муқаддимасига имкониятни яратди. Ном-нишонсиз шахслар ва турли халқлар Америка армиясининг бактериал ва вирусли ҳужумларига юзмаюз бўлди. Милодий 1970 йилда эса Америка таркибий вируслар бўйича биологик аслаҳа яратдиким, Идз вируси унинг натижаларидан бири эди.

Калифорния штати унивеситетининг устоди профессор Антони Саттон "Американинг махфий тасисотлари; Бош мия ва бош суяклар тизими муқаддимаси " номли ўз китобида, Идз вируси Америка Конгресси бюджети билан Америка армиясининг лабораторияларида ишлаб чиқарилди ва уни ишлаб чиқаришдан мақсад бу жаҳон жамиятини назорат қилиш ва уни камайтириш учун жаҳонда ўз гегемониясини амалда татбиқ этишдан иборатдир,-деб ишора этади.

1970 йилларда Америка армияси Совет иттифоқи ҳужумига қарши курашиш, биологик бомбаларни ишлаб чиқариш лойиҳаларида фойдаланиш учун уларнинг тарқалиш суръати ва қандай тарқишилишини ўрганиш учун Африкада турли касалликларни келтириб чиқарди. Вабо,полиомелит ва тиф Африка халқ устида ўтказилган касалликларлар жумласидандир.  

Америка 1972 йилда биологик қурол-яроқларни ривожлантиришни ман этиш шартномасига имзо қуган бўлсада, аммо америкалик бир неча нафар сиёсатчилари фитна-найрангни ишга солиб, ушбу шартномани бекор қилишди. 

Далласдаги Техас университети бўлимидан профессор Паул Ким мавжуд далиллар шуни кўрсатадики, янги вируслар бўйича кенг тадқиқотлар олиб борилмоқда. Масалан: Американинг  (University of Wisconsin-Madison) унивеситетида ўтказилган тадқиқот гуруҳи грипп вирусини ўзгартириш билан янги вирусни юқтириш хавфини аввалги вариантларга қараганда аняа фаоллаштирди. Яратилган бу вирус учун вансина ишлаб чиқарилгани йўқ. Бу вирус Америка сиёсатчиларининг дастури билан дунёнинг хоҳлаган жойида тарқатиш мумкин. Бу вирусга қарши ваксина мавжуд бўлса ҳам, аммо бу ваксина оддий халқ учун эмасБалки махсус гуруҳлар учун ихтисос берилади,-деб айтди.

Инсон ҳуқуқлар арсасининг фаолларидан бири  2010 йили Америка садоси билан қилган ўз сўҳбатида, эълон қилдиким, Мексика кўрфазида ривожлантириш лойиҳаларини амалга оширишдан асосий мақсад ушбу минтақа ҳхалқни йўқ қилишдан иборатдир.

Корннинг айтишича, ОАВ -да бу масалага тегишли мпавзўлар инсон ҳуқуқлари фаоллари томонидан тарқатмаслиги учун катта пул сарфлашди. Нафарқага чиққан ҳарбийлардан бири Эдвард Мичель 2011 йили "Мексика кўрфазидаги кўк вабу расмий давлатнинг биотерроризмиди" деган мақолани нашр этди. У бу мақолада бу касаллик ҳақида шундай ёзди: "Ушбу мақсадли равишда ишлаб чиқарилган биологик уруш, ҳатто ьранген генларни манипуляция қилиш ва ҳаво ҳамда сув орқали тарқатиш билан жаҳон урушига олиб келиши мумкин"

Экспертлар Америка давлатининг биотерроризми деб талқин этадиган вируслардан бири бу Эбола вируси саналади. (EVD: Ebola Virus Disease хатарли вируслардан саналади. Эбола ҳайвонлардан келиб чиқади ва у одамга ифлосланган қон, танадаги бошқа суюқликлар, орган ва юқтирилган таналар орқали юқади. Эбола вируси биринчи марта 1976 йилда Белгияда аниқланди. Бу вирус 2013 йил 26 декабрда Гвинея-Бисуада бошланиб Ғарбий Африкадаги мамолакатларга тез тарқалди. Эбола узоқ вақт давомида Гвинея, Суерра-Лион, Либериятарқалган эди. Ҳалокатли вирус Нигерия ва Сенегалда мушоҳада этилди ва Малида ҳам аниқланди. Хабарларга кўра, Эбола вируси Африканинг уч мамлакатида камида 25000 кишига тасир кўрсатди ва ва 18 ой ичида 11000 -дан ортиқ одамлар вафот этди. Умуман олганда, 1976 -2012 йил орасида Эбола касаллигига боғлиқ 1590 ўлим билан 2387та ҳолат қайд этилди.

Эбола вируси бошқариш ва унга қарши курашиш даврида бир қатор соғлиқни сақлаш экспертлари АҚШ ва халқаро ҳамжамиятликнинг Эбола ва Кандига бўлган аксиламалини танқид қилишди.

Экспертлар халқаро ҳамжамиятлик Ғарбий Африкада Эбола тарқалиши каби тиббий фавқулодда вазъиятларни бартараф этиш учун тиббий мутахассислардан ташкил топган тезкор ёрдам гуруҳига эга эмасЮ,-деб эътироз қилишди.

Эбола вирусига қарши курашиш бўлимининг раиси Исмоил Шайх Аҳмад БМТ бу бўҳрон қаршисида катта хатоларга йўл қуйганига ишора этиб, Эбола тарқалишининг бошида, ушбу вируснинг ҳалокатли қудрати ҳақида керакли маълумотга эга бўлмагани сабабли, ушбу мавзўга эътиборсизлик қилди ва унга аҳамият бермади. Аммо бир неча ой ўтганидан кейин ушбу заминда керакли сабоқ олдик,-деб айтди.

"Чегара билмас шифокорлар" хайрия ташкилоти 2015 йилда Эбола билан боғлиқ воқеалар ҳақида шундай шарҳ изоҳ берди: "Эбола тарқалишига қарши дунё миқёсида чора-тадбир кўрмагани боис кўплаб фожеали оқибатларга олиб келди".

Баъзи ҳужжатларга кўра, ўтмишда ҳам ҳозирги пайтда ҳам Эбола оддий вирус эмас. Чунончи; умумий соғлиқни сақлаш соҳасида машҳур бўлган шахс (Leonard G. Horowitz) Леонард Ҳарович ўзининг "Нозик минтақа" номли китобида, Африка қитъаси, жумладан Жанубий Африкадаги собиқ иттифоқчилари, Исроил режзими ва ўзининг миллий хавфсизлигини муҳофазат этиш учун  Америка Эбола вирусини ишлаб чиқарди,-деб ёзди.

Америка бошқа халқларга қарши турли вирус ва касалликлардан фойдаланишдан ҳеч қачон ўзини тийгани йўқ.