Нур томон йўл (1012)
Муборак Талоқ сурасининг 8-12-ояти карималарининг шархи.
Меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ номи билан
Раҳмат пайғамбари Ҳазрати Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламнинг руҳи покларига саломлар ва салавотлар бўлсин. Сиз азиз тингловчиларга салом билан, “Нур томон йўл” дастурининг навбатдаги сонида Қурони Каримдаги оятларнинг содда ва равон тафсири билан сизнинг хизматингиздамиз.
Аввал муборак Талоқ сурасининг 8-10-ояти карималари қироатига қулоқ тутамиз:
وَکَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِیدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُکْرًا، فَذَاقَتْ وَبَالَ أَمْرِهَا وَکَانَ عَاقِبَةُ أَمْرِهَا خُسْرًا، أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِیدًا فَاتَّقُوا اللَّهَ یَا أُولِی الْأَلْبَابِ الَّذِینَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَیْکُمْ ذِکْرًا
Ояти карималар қуйидагича таржима қилинган:
8 - Кўпгина қишлоқлар ўз Роббисин амрига саркашлик қилди. Бас, Биз уларни шиддатли ҳисобга олдик ва қаттиқ азоб ила азобладик. 9 - Бас, улар ўз ишларининг ёмонлигини тотиб кўрдилар ва ишларининг оқибати ютқизиқ бўлди.10 - Аллоҳ уларга қаттиқ азобни тайёрлаб қўйди. Бас, Аллоҳга тақво қилинг, эй иймон келтирган ақл эгалари. Ҳақиқатда, Аллоҳ сизларга зикрни туширди.
Олдинги кўрсатувда ажрашиш масаласида оилавий ҳукмлар ҳақида сўз борди. Бу оятларда Аллоҳ таоло мусулмонларни турли шахсий, оилавий ва ижтимоий ишларда Аллоҳнинг кўрсатмаларига амал қилмасангиз, аввалги қавмлар каби оғир оқибатларга дучор бўлишингиздан огоҳлантиради.
Аллоҳга осийлик инсонни дунё ва охиратда азоблайдиган қаттиқ жазога эга. Албатта, бу жазо адолат ва тўғри ҳисоб-китобга асосланган бўлиб, бир томондан ҳеч кимга зулм қилинмаса, иккинчи томондан яхши ва ёмоннинг фарқи ҳисобга олинади.
Қуйидаги оятларда айтилади:Ўтмишдаги исёнкор қавмлардан ибрат олинг ва билингки, итоатсизлик қилганларнинг тақдири дунё ва охиратда зиёндан бошқа нарса эмас эди. Улар ақлли ва зийрак одамлар ва дунёда ғолиб бўлган деб ўйламанг. Чунки инсоннинг умри ўлим билан тугамайди ва энг муҳими унинг мақоми ва охиратдаги тақдиридир.
Баъзилар дунё жазоси инсонни охиратдан қутқаради, деб ўйлайдилар, лекин аслида ҳар бири Аллоҳга осийлик билан мутаносиб равишда инсонга келади. Аллоҳга иймон келтирган тафаккурли инсон дунё ва охират азобидан қутулишнинг ягона йўли илоҳий тақво ва Аллоҳга осийликдан қочиш эканлигини билади.
Бу ояти каримадан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Аллоҳ ва пайғамбарларининг амрларига бўйсунмаслик ва итоатсизлик охиратда дунёвий зарар ва ҳалокат ва қаттиқ азобга сабаб бўлади.
2. Аллоҳга итоатсизлик ва исён билан келадиган ўткинчи завқ ва муваффақиятлар билан мағрур бўлмайлик; Аксинча, жуда муҳим масала бу инсоннинг оқибати охирги тақдиридир.
3. Ақл ва иймон алоҳида эмас. Ақлга эргашиш инсонни иймонга етаклайди ва унда тақво ва тақво руҳиятини яратади.
4. Ақл ва ваҳий инсониятни қутқариш воситасидир. Бу иккиси ҳамиша инсонларни ёмонликдан қайтаради ва саодат ва абадий саодатга эришишни эслатади ва огоҳлантиради.
Энди муборак Талоқ сурасининг 11-ояти каримаси қироатига қулоқ тутамиз:
رَسُولًا یَتْلُو عَلَیْکُمْ آیَاتِ اللَّهِ مُبَیِّنَاتٍ لِیُخْرِجَ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَمَنْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَیَعْمَلْ صَالِحًا یُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقًا
Ояти каримаси қуйидагича таржима қилинган:
11 - Пайғабарники, у иймон келтириб ва яхши амалларни қилганларни зулматлардан нурга чиқариш учун, сизларга Аллоҳнинг равшан оятларини тиловат қилиб берур. Ва ким Аллоҳга иймон келтирса ва яхши амалларни қилса, У зот уни дарахтлари остидан анҳорлар оқиб турган жаннатларга киритур. У ерда абадул-абад қолурлар. Ҳақиқатда, Аллоҳ унинг ризқини яхши қилгандир.
Аллоҳ таоло Қуръони Карим нозил бўлиши билан бир қаторда Аллоҳ таолонинг китобидаги очиқ-ойдин оятларга асосланиб, одамларни ёмонликдан яхшиликка даъват этган пайғамбар юборди ва улар бу даъватни иймон ва солиҳ амаллар билан қабул қилиб, бу дунё ва охират саодатга эришдилар. Шуни таъкидлаш керакки, ҳар қандай кўринишдаги ширк, куфр ва эътиқодда мунофиқлик/ ва ҳар қандай бузуқлик, фаҳш ва амалдаги гуноҳ инсонлар учун зулматдир. Шунинг учун ҳам пайғамбарлар инсонни фикр ва эътиқодда тавҳидга, амалда яхшиликка даъват қилишга келганлар. Бунда инсон зулматдан ёруғликка йўл олади ва бахтли бўлади.
Гуноҳ, бузуқлик, фаҳш қилишнинг ўзига хос завқ ва лаззати бор бўлса-да, шубҳасиз, бу лаззат ўткинчи ва беқарордир. Аммо солиҳ амаллар эгаси бу дунёда эришиб бўлмайдиган барқарор ва бардавом роҳатларга эришади ва фақат охират жаннатидагина ўша чексиз лаззат ва лаззатлардан баҳраманд бўлади. Аллоҳ таоло ўша жаннатда солиҳлар учун энг яхши ризқни тайёрлаб қўйган.
Бу ояти каримадан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Инсониятни ҳидоят қилиш учун фақат илоҳий китобнинг ўзи етарли эмас, одамларнинг кундалик ҳаётида ўша китоб таълимотлари асосида йўл кўрсатувчи ва уларга амалий ибрат бўладиган пайғамбар бўлиши керак.
2. Ёлғон йўллар кўп ва турфа, шунинг учун зулмат сўзи кўпликдир, лекин тўғри йўл бирдан ортиқ эмас, шунинг учун нур сўзи бирликдадир.
3. Пайғамбарларни юборишдан мақсад инсониятни ўзи ташкил қилган зулматдан қутқариш ва уни ҳақнинг аниқ йўлига эътибор юзлантиришдир.
Сўнгда муборак Талоқ сурасининг 12-ояти каримаси қироатига қулоқ тутамиз:
اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ یَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَیْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِکُلِّ شَیْءٍ عِلْمًا
Ояти каримаси қуйидагича таржима қилинган:
12 - Аллоҳ етти осмонни ва улар мислидек ерни яратган зотдир. Уларнинг орасидан У зотнинг амри тушадир. Аллоҳ ҳар бир нарсага қодир эканини ва, албатта, Аллоҳ ҳар бир нарсани Ўз илми ила ўраб олганини билишингиз учун.
Талоқ сурасининг охири бўлган бу оят оламнинг буюклиги ва Аллоҳнинг дунёни яратиш ва тартибга солишдаги чексиз қудратига ишора қилиб, шундай дейди:“Аллоҳ етти осмону етти ерни яратди”. Бу оятдаги еттита осмондаги юлдузларнинг кўплигини ёки шароитлари ерга ўхшаш кўп сайёраларни англатиши мумкин; Ёки у ҳали инсониятга ошкор этилмаган ва илм-фан кўлами юксалиши билан келажакда унга аён бўладиган дунё ҳақиқатига ишора қилиши мумкин.
Лекин яратилишнинг ўзи етарли эмас, илғор асбоб-ускуналар ва телескоплар мавжуд бўлишига қарамай, ибтидоси, охири ва ўлчовлари ҳалигача инсониятга номаълум бўлган бу муҳташам оламни бошқариш ва идора этиш Буюк яратувчининг чексиз қутратини намоён этувчи янада муҳимроқ масаладир.
Бу ояти каримадан қуйидагиларни ӯрганамиз:
1. Биз ишонган Аллоҳ ҳам яратувчи, ҳам Раббийдир; Демак, дунёнинг яратилиши ҳам унинг қўлида, ишларини бошқариш ҳам унинг қўлида. Демак, Қуръонда Аллоҳ ҳақидаги бошқа сўзлардан кўра кўпроқ қўлланиладиган икки сўз – Яратувчи ва Раббийдир.
2. Борлиқ Аллоҳни ва Унинг буюклигини билиш учун энг катта дарсдир, гарчи баъзилар фақат махлуқотларга қараб, Яратганга эьтибо қаратмайдилар.
3. Аллоҳнинг ҳар бир нарса ҳақидаги билими тўлиқ, аниқ ва бенуқсондир.
Ушбу дастурни якунлаш билан сиз азизларни улуғ Тангрига ҳавола қиламиз ва фикр ва таклифларингизни кутиб қоламиз. Хайр. Саломат бўлинг.
