Արդյոք Իրանի կառավարման համակարգը բռնապետակա՞ն է
Եկեք միասին ուսումնասիրենք Իրանի կառավարման կառուցվածքը
․1 Իրանի իսլամական հեղափոխության հաղթանակից հետո հնարավորություն ստեղծվեց երկրի քաղաքական կյանքին ժողովրդի մասնակցության ու ազատ քվեարկության համար։ Հեղափոխությունից հետո Իրանում քաղաքային և գյուղական խորհուրդների անդամները, պատգամավորները, նախագահն ու այլ ղեկավար պաշտոններ զբաղեցնող անձինք, ընտրվում են ժողովրդի ուղղակի կամ անուղղակի քվեարկությամբ:
2․ ԻԻՀ Սահմանադրության երրորդ հոդվածի համաձայն՝ կառավարությունն ունի պարտավորություն՝ «ստեղծել համապատասխան պայմաններ՝ «երկրի քաղաքական, տնտեսական, սոցիալական և մշակութային ճակատագրի որոշմանը քաղաքացիների մասնակցության համար»։ Սահմանադրության 6-րդ հոդվածում ասվում է, որ երկիրը պետք է կառավարվի, որպես հիմք ընդունելով հասարակական կարծիքը։
3․ Իրանում ժողովրդի կողմից ընտրվող ամենաբարձրաստիճան պաշտոնյան նախագահն է։ Նախագահը, Սահմանադրության համաձայն, հոգևոր առաջնորդից հետո երկրորդ ամենակարևոր անձն է երկրում։
4․ Իրանում նախագահն ընտրվում է քառամյա ժամկետով, քվեարկողների ձայների մեծամասնությամբ։ Նախագահը կարող է զբաղեցնել այդ պաշտոնը ոչ ավելի, քան երկու անգամ անընդմեջ։
5․ Նախագահի պաշտոնավարման մասին հրամանագիրն ըստ Սահմանադրության, ստորագրում է երկրի հոգևոր առաջնորդը։ Իրանի Իսլամական Հանրապետության պատմության մեջ չի եղել դեպք, երբ առաջնորդը չստորագրեր ժողովրդի կողմից ընտրված նախագահի պաշտոնավարման հրամանագիրը։
6․ Հոգևոր առաջնորդն ընտրվում է ժողովրդի անուղղակի մասնակցությամբ։ Հոգևոր առաջնորդին ընտրում է իսլամական գիտությունների փորձագետներից և իրավագետներից կազմված խորհուրդը։ Հոգևոր առաջնորդը պետք է լինի իսլամական օրենքներին ծանոթ իրավագետ։
7․ Սահմանադրության 109-րդ հոդվածը սահմանում է, որ երկրի հոգևոր առաջնորդը պետք է ունենա համապատասխան գիտական որակավորում, լինի արդար ու բարեպաշտ անձնավորություն, ունենա քաղաքական ու սոցիալական ճիշտ տեսլական, առաջնորդելու կարողություն։ Սահմանադրության համաձայն՝ առաջնորդին ընտրում է ժողովդրի կողմից ընտրված Փորձագետների խորհուրդը։
8․ Իրանի քաղաքացիները մասնակցում են նաև իսլամական խորհրդարանի պատգամավորների ընտրությանը՝ քվեարկության միջոցով։ Իսլամական խորհրդարանն ունի 290 պատգամավոր։ Կառույցը որևէ պարագայում չի դադարեցնում իր աշխատանքը և չի լուծարվում։ Խորհրդարանի նիստերն անցկացվում են ուղիղ եթերում, իսկ եթե քննարկվում է հույժ գաղտնի հարց, դրա գաղտնիության ժամկետի ավարտին հասարակությունը տեղեկացվում է այդ մասին։
9․ Խորհրդարանի աշխատանքը վերահսկում է 6 իրավաբաններից և իսլամական շարիաթի օրենքներին և իսլամական իրավունքին տիրապետող 6 օրենսգետներից կազմված Պահապանների խորհուրդը։ Այն վերահսկում է խորհրդարանի կողմից ընդունված օրենքները։ Շատ երկրներում այս խորհուրդը հայտնի է որպես Սահմանադրական դատարան։
9․ Իսլամական Հանրապետության կառավարման մյուս հիմքը դատական իշխանությունն է, որն անկախ է այլ կառույցներից, սակայն իրականացնում է խորհրդարանի և ժողովրդի ներկայացուցիչների կողմից հաստատված օրենքները։ Չնայած դատական համակարգի ղեկավարին նշանակում է հոգևոր առաջնորդը, սակայն Սահմանադրության 90-րդ հոդվածը քաղաքացիներին հնարավորություն է տալիս բողոքել դատական համակարգի աշխատանքի դեմ։
11․ Ամփոփելով Իրանի կառավարման կառուցվածքի բացատրությունը, ի՞նչ կարծիք ունեք հիմա։ Արդյոք այս համակարգը բռնապետակա՞ն է, թե՝ ժողովրդավարական։
Ձեր կարծխիքը կա