941-ə hissə-Muhəmmədi surə -1-6 şərifə ayəon

941-ə hissə

De Əhğafi mıborəkə surə bə oxo rəsey,ısət əmə de Muhəmmədi mıborəkə surə təfsir və şərhi şımə xıdmətədəmon.

In surə ki,İlahi oxonə peyğombəri həzrəte Muhəmmədi(s) nom bəy noey bıə,çı dıqlə qrupi yəni muminon de kofiron dastə mığoyisə barədəy.dıqlə dastə ki,torıxi dırozi bıən və vəomədə həm bəbeyn.ruşine ki, imoni əhli vəzifə cokəson bə Xıdo dini iyən bə İlahi peyğombəron səmt dəvət kardeye.əmmo həxış ni cokəson de ikroh iyən məcburi formə bə imoni səmt dəvətko.

Kofiron ki,botıli dayirədən,dayima səy kardedən muminon çı Xıdo royku oqəton.əvon bəştə məğsədi rəseyro,vey mumkine ıştə zu ya hərbi ğudrətiku həm oko bıdon.jıqo qıləy vəzyətədə çəvon de imoni əhli miyono canq iyən mınoğişə icod beydə.ım surə çı imoni əhli de kofiron miyono canq buruz pəydu kardə zəmonədə Xıdovəndi dəstur və əmron de ruşinə surəti bəyon kardedə.sıftədə bə Muhəmmədi mıborəkə surə i,dı iyən seminə şərifə ayəon tilovəti bə ico quş doydəmon:

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِیمِ

الَّذِینَ کَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِیلِ اللَّـهِ أَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ(1)

Əkəson ki,kofir bin və(milləti)Xıdo royku oqəteydən(Xıdovənd) çəvon əməlonış zayış karde.

وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَآمَنُوا بِمَا نُزِّلَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَهُوَ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ  کَفَّرَ عَنْهُمْ سَیِّئَاتِهِمْ وَأَصْلَحَ بَالَهُمْ(2)

və əkəson ki, imon vardəşone və salehə koon əncom doəşone və bə Muhəmmədi nozil bıə çiyon ki,həxe və çəvon pərvərdıqori tərəfikuye,imon vardəşone.(Xıdovənd) çəvon bədə çiyonış puşneşe və çəvon koonış bə səhmon rosneşe.

ذَلِکَ بِأَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا اتَّبَعُوا الْبَاطِلَ وَأَنَّ الَّذِینَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِن رَّبِّهِمْ  کَذَلِکَ یَضْرِبُ اللَّـهُ لِلنَّاسِ أَمْثَالَهُمْ(3)

ım bəçəy xotoye ki,kufr kardə kəson bə botıli pemandin və imon vardə kəson bəçəvon pərvərdıqori tərəfiku bıə həxı tabe bin.jıləvoni Xıdovənd bo milləti çəvon holi misol jeydə.

Kufr iyən şırki yolon boştə mevğıyyəti oqətey iyən ğoym kardero,dayima səy kardedən ıştə kufr iyən şırki cəmyəti ziyodkon.əvon cəhd kardedən de mıxtəlifə şivəon vositə cokəson bəştə ayini səmt vardedən və vey mumkine əvon bə ehtiyocinə şəxson infoğ kardedən iyən de xeyriyyə koon məşğul beydən.əmmo həyğətədə çəvon hədəf ıştə həmməsləkon oqətey iyən cokəson bəştə botılə ayini tərəf cəzb kardeye.

Həlbəttə,əvon ıştə kardə koonku hiç qıləy bəhrə nibəbardeyn və Xıdovənd çəvon kardə çokə koon ğəbul nibəkarde. zira çəvon hədəf nomığəddəse.bənə əkəsi ki,sırfən bo şehrət ya iştimoyi barzə mevğıyyəti   xoto,qıləy noxəşxonə soxtedən və çı beçizə fərdon ixtiyorədə ğərol doydən.harçənd ehtiyocinə şəxson çəvonku qıləy bəhrə bardedən,əmmo infoğ iyən baxşəkə fərd ıştə kardə koyku hiç qıləy bəhrə nibəbarde.

Çımi mığobilədə həxı zınə kəson və bəy imon vardə kəson,bə həxı vardə kəsi yəni bə islomi peyğombəri(s) həm imonış bıbu,çəvon kardə çokə koon Xıdovəndi tərəfiku ğəbul kardey bəbe.Xıdovənd bəştə lutfi əsos jıqo şəxson qınon bəbaxşe və çəvon koon isloh bəkarde.

Kərimə-Ğıron dəvomədə bə ın muhimmə nuktə təkid kardedə ki,çı kufri de imoni tafut bə həxı de botıli tafuti əsose.iqlə qrup səy kardedən ki,həxı bızıno və bəy tabe bıbon.əmmo coqlə dastə həxı zıney bədiqə bəy tabe beydənin və vey mumkine  deəy mıborizə həm bardedən.dınyo millət çın dıqlə qrupiku xaric nin.ya həxı ğəbul kardedən və ya deəy canq kardedən. Çın ayəonku omutedəmon:

1-İslomi deşmınon deəy mıborizə bardero,qıləy bərnoməşon heste və bın royədə səy kardedən.əmmo çəvon səy və cəhdon oxoyədə bə qıləy vırə nibərəse və İslomə din rujbəruj inkişof bəkarde.

2- bə Xıdo imon vardey yali vəs kardedəni.bəlkəm bə oxonə peyğombər iyən İslomə dini imon həm lozıme ta deçəy vardə təlimon vositə Xıdo royədə hərəkətkəmon.

3-əgər ıştə zu vışkiye ğədərədə və imkoni daxilədə çokə ko əncom bıdəmon,Xıdovənd həm çəmə xəto və qınoon bəbaxşe və çəmə koon isloh bəkarde.

4-bə Xıdo,bəçəy peyğombər iyən bə osmoniyə kitobi imon vardey kafi ni.çok iyən salehə əməlon həm lozıme.

5-har qıləy insoni çok və bədə tale,bəçəy fik iyən əməlon tabeye və çımiku bə şıkrəy ki,əv ıştə əndişə və əmələdə bə botıli ne,bəlkəm bə həxı tabe bıbu.

فَإِذَا لَقِیتُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا  ذَلِکَ وَلَوْ یَشَاءُ اللَّـهُ لَانتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَـکِن لِّیَبْلُوَ بَعْضَکُم بِبَعْضٍ  وَالَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّـهِ فَلَن یُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ(4)

Çən,havaxti (canqi meydonədə) de kofiron dimbədim omiyon,çəvon qərdəni bıjənən tayinki,əvonon məğlub kardeyone və (çun əvon əsir eqınin)çən,əvoni ğoym dəvastənən(ta fərol nıkon) peşo (bəvon) mınnət bınən(və əvoni ozod kənən) ya de fidyə sıey əvoni vo bıdənən.ta bə zəmon ki,canqi ıştə sanqinə bo bəsə zəminisə noşe. Ime (Xıdo fərmon) və ehanə Xıdo piyəşbe (ıştən ya de coqlə bəloon) kofironku intiğom əstəni.əmmo (canqi fərmonış doe) ta şıməku kali qıləyni de coqləyni vositə imtovonko və Xıdo royədə kıştə bıə kəson Xıdovənd hiçvaxti çəvon əməlon məhf nibəkarde.

سَیَهْدِیهِمْ وَیُصْلِحُ بَالَهُمْ(5)

və rəyrə əvoni bə(barzə məğamon) rahnuma bəkarde və çəvon hol iyən koon çok bəkarde.

وَیُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمْ(6)

və əvoni (boəvon vəsf kardə) bə qıləy vəhışti daxil bəkarde.

Çoko ki,vəynə ayəonədə votemone ki,İslomi deşmınon de mıxtəlifə roon vositə de İslomə dini mıborizə bardey iyən mısılmınon təzif kardey fikədə bin və çəvon şivəonku qıləyni,canq iyən xun rukardey icod kardey be.Xıdovənde-Aləm bın ayəonıədə de ğətiyyəti iyən oşko hamyedə:de deşmınon canqi meydonədə ğoym iyən ğətiyyətin bıbənən və de şucoəti canqkənən və deşmıni məhfkənən.

Əmmo çəvonku har qıləyni ki,bəşmə tabe bin,həni əvoni bə ğətl mərosnənən.bəlkəm əy əsirkənən və canq bə oxo rəsey bədiqə ya de lutfi və ya de fidyə unvoni qıləy məbləği ğəbul kardey bədiqə,əy ozodkənən.

Şımə de deşmıni jıqo rəftorkənən ki,əv bəpe əv ociz bıbu və əy bə zonu bınıştovnənən və çı canqi ım şivə bəpe de tosə şımə bəvon mısəllət bıə zəmoni dəvom pəyduko.məlume ki,bın canq və muharibəonədə kali fərdon kıştey beydən.ehanə kıştə bıə kəson həxə royədə bıbon,Xıdovənd çəvon coni bəhırye və axırətədə bəvon mıkofot bədoe və əgər botılə royədə bıbon,ıştə conış bə hədər doə və ğıyoməti ruji həm qıləy cəzo bəvinde.çın ayəonku omutedəmon:

1-de mısılmınon canq nıkardə kofiron bəpe de sulhamizə formadə rəftor kardey bıbu.əmmo de canq elon kardə kəson,bəpe bənə əvon de saxt və şiddətinə holəti rəftor kardey bıbu.

2-çoko ki,canqi səhnədə çı deşmıni vədə qıləy ğətiyyət lozıme,bə canqi əsiron əfv və baxşeşi həm təkid kardey bıə.

3-canqo-cihod bo muminon imtovoniro İlahi ərsəonku qıləyniye ki,hələ bınim kom kəs cihod kardedə və kom kəs canqi meydoniku fərol kardedə.

4-şəhidon harçənd kıştey beydən və dınyoku şeydən,əmmo çun əvon de Xıdo muamilə kardəşone,əve hiçvaxti çəvon zəhməton bə hədər nibəşe və Xıdovənd çəvon hədəfon bə səmər bərosne.liza əvon canqi meydoni həyğiyə ğalibonin.