دتهران دپښتو خپرونې خوږو مینه والو نیکمرغه سهار درته غواړو دوستانو نن د زیارت ورځ یا پنجشنبه ، د ۱۳۹۵لمریز کال د لیندۍ دمیاشتې یولسمه او د ۱۴۳۸قمری کال د ربیع الاول دمیاشتې لومړۍ نیټه ده چې د ۲۰۱۶کال د دسمبر هم له لومړۍ نیټې سره سمون خوري .

•  دتهران ریډیو دپښتو خپرونې خوږو مینه والو  د دسمبر دمیاشتې لومړۍ نیټه  د له ایډز سره دمبارزې نړیواله ورځ نومول شوې ده .   ایډز  یوه کنټرولیدونکي  او د درملنې وړ ناروغي ده ،  دغه ناروغي ، د  په بدن کې د ایچ ائي  وي   په نامه د  هغه ویرس  دزیاتیدو  نتیجه   وي ، چې   د خوندیتوب  یا حفاظتي یا مقاومتی سسټم  د توان   په کمیدو  مشهور دی ، او  دانسان دبدن  د له مینځه وړو لامل کیږي  چې  پخپله  د دفرصت غواړو  عفونتونو یا نیمګړتیاؤ  او  ناروغیو  د   رامینځة کونې  زمینه جوړونکي کیږي  او په نهایت کې د همدغو عفونتونو  او ککړتیاؤ پراختیا او زیاتیدا  دناروغ دمرګ لامل کیږي .

په ۱۹۸۱کال کېدامریکا په نیویارک ښار کې په همجنس بازو سړیوکېدسرطان یا کینسرناروغۍد یوهخطرناک ډولسارکوما ناروغۍباندې ککړاته کسانراپور شول .له دغو موردونو سره کابو په یو وختدامریکاپه نیویارک اوکیلیفورنیا کېد د سږود پړسیدواو عفونتپه ناروغیو دککړوناروغانو شمیرلوړ شو.سره له دې چېپه هغه وخت کېددغو دوو ناروغیودناڅاپي خوریدوعاملمشخص شوی نه ؤ ،خو معمولا دغه دوې پيښېد ایډز دناروغۍدپيلیدوپه توګه یادیږي .په دغه یوه کال کېدغه بې نامېناروغي ، ډيره زیاته پراخه شوهتر دېچې بلاخرهپه۱۹۸۲کال کې : ایډز :ونومول شوه . .له ۱۹۸۸کال څخه دبودجو دزیاتولو اواوهمدارازله توپیرونو سره دمبارزېاو پوهولو اوښودلودښه کولو په خاطردهر کال د دسمبر دمیاشتې لومړۍ نیټهد: ایډز : د نړیوالې ورځېپه توګه وټاکل شوهاو هرکالد دغې ورځې لپاره یو لړ شعارونههم په نظر کې نیول کیږي .: ایډز :یوه طبی ښکارنده دهچېډير زیاتټولنیز ،کلتوري او اقتصادي اړخونه لري .په ۱۹۹۶ کال کېملګروملتو : ایډز:نه یوازېدسلامتیادیوې سترې ستونزېپه توګهد پام وړ بلا وبلله،بلکې دا ئېدانساني پرمختګ په لاره کېیوه مسئله هم وګڼله .په دغې ناروغۍ ککړڅه دپاسه نوي فی صدهناروغانله پراختیائي اود دریمې نړۍله هیوادونو سرهاړونده دي.

داسلام دګرانپيغمبر حضرت محمد مصطفی (ص) تاریخي هجرت پيل شو .په داسې حال کېچېداسلام دګران پيغبردبعثتدیارلسکلونهتیریدل،هغه بزرګواردمکې دمشرکانوله ډيرو کړاؤنو او اذیتولولهامهمدینې منورې ته هجرت وکړ .رسول ا... بزرګوارپه داسې شرائطو کې مکهپريښودله چېدمشرکانو یوې ډلېنیّت درلوددشپې مهالاو په ډله ایز ډولدهغه پر کور یرغل وکړي اوهغه ووژني .خوحضرت امام علی علیه السلام په سرښیندنېاو قربانۍ سرههغه شپهدرسول ا.... بزرګوارپر بسترې سملاستڅو دښمنله مکې د پیغمبر اکرموتلو ته متوجه نشي .مدینې ته دحضرت محمد مصطفی (ص) هجرتاوله هغه وروسته پيښېداسلام په پرمختګ کې دومره مهمې وې چېدمسلمانانو دتاریخ پیلامه شوې .دهجرت په پړاؤ کېدمدینېخلکوپه ولولېاوورین تندي سرهدپیغمبر اکرم او مهاجرانو هرکلی وکړ .څه وخت نه ؤ تیر چېد همدغه هجرت په برکت سره ،اسلامپراخ سیاسی او پوځي تشکیلاتهموموند اویو ځواکمند حکومت ئې جوړ کړچېد یوه لوياسلامی تمندندرامینځةکیدا لپارهپیلامه شوه .

دیادولو ده چېداسلام ګران پيغمبرلومړنی کس ؤ چېخپل هجرت ئې دتاریخپیلوباله اوپه دغه تاریخ سره ئېله مشهوروقبایلی مشرانو ، عربومشرانو او نورو مشهورو شخصیتونو سرهخپلېمکاتیبېاو لیکونه ثبت کړل .

دحضرت امام حسین علیهالسلام او دهغه دوفادارو ملګروله قاتلانو دغچ اخستو لپارهد توابینو پاڅونپیل شو .دکوفې خلکوله دې مخکېداسلام دګران پیغمبرلمسی حضرت امام حسین علیه السلام تهبلنه ورکړې وه څودهغوي ښآر ته ورشي اودیزیرد ظالم حکومت په ضددې دهغويدپاڅون مشریوکړي .حضرت امام حسین علیه السلامت هم دهغويبلنه ومنله اودکوفې په لور ئې حرکت وکړ ، خو دلارې په مینځ کې یعني په کربلا کې د معاویه دزوي یزیرله لښکر سرهپه یوهنابرابر جنګ کې شهید شو.توابیندکوفې دخلکو هغه ډلهوه چې دژمنو دماتولواودامام حسیندیوازې پریښودلو په خاطرسخت پښمانه وو، ددغې ګناه اودخپلو لټیوپه علت ئې توبهوکړه اود سلمان بن صردپه مشرۍ ئېد دښمن له لوي لښکر سره وجنګیدلاوزیاتره کسان ئې په دغه جنګ کې شهیدان شول .

یو ایرانی آزادي غواړیاو مبارز روحانيمیرزا کوچک خاندایران د دیکتاتوررضا خان دمامورانو په وسیله اودشوروي اوانګلستاندحکومتونو په ملګرتیا سرهشهید شو .هغهد ځلمیتوب په پيل کېددیني علومو په مدرسو کې زده کړو ته مخه کړهاوپه دغې څانګې کې ئېعلمي مرحلې کچ کړې . هغه وروستهدآزادي غواړو له لیکو سره یو ځاي شواودمبارزې د دوام لپاره تهرانته راغی .دلومړينړیوال جنګپهوخت کې کوچک خانچېدایرانروانو حالاتو اندیښمن کړی اوخپل هیواد ئې دپردیو په نیواک کې لید،داسلاميپرګنو داتحادفکر تهپه ګروهنېسره په دې لټه کې شو څو دیو لړ پوځي تشکیلاتو پهمنظمولو سرهداستبداد اواستعمار په ضدمبارزه وکړي .په ۱۹۱۹کال کېدانګلستان او ایران ترمینځیو تړون لاسلیک شوچې داجرا په بڼه کې ئېپه ایران کې دانګریزانو لازیات نفوذ په ځان پسې درلود.د دغه تړون لاسلیک کیدادجنګل دغورځنګ پشمولپه ایران کې دپردیو دلاسوهنېدمخالفو خوځښتونوزمینه برابره کړه . که څه هممیرزا کوچک خانپه پیل کېاوڅاره بریالیتوبونه ترلاسه کړل ،خوله حکومتي ځواکونو سره دجنګونو له څه مودې وروسته دانګلستان او شورويد دسیسواودغورځنګ د اصلي غړو ترمینځد درز او تفرقې له املهدهغه ځواکونه تیت پرک شول .دا موضوع لامل شوهیو شمیر آزادي غواړي شهیدان اواو ونیول شي .میرزا کوچک خان ځنګليهمچېدځواک دغونډولو لپاره له خپل زیږنځايه وتلی ؤ ،دایراند شمال په ځنګلونو کېدسختې واورې اویخنۍ له املهئې خپل توان له لاسه ورکړ اودرضاحانتالی څټو چېدهغه په تعقیب کې وو ،هغهبې هوشهاو بې خودهوموند اودهغه له بدنه ئې سر غوڅ کړ اوهغه ئې د جنګل دپاڅوند پايدنښې په توګهدرضاخان لپارهولیږه .