د انقلاب دوهم ګام : د تولید د لور نیونې غورځنګ

د تهران دپښتو خپرونې خوږو مینه والو په دې شیبو کې د اسلامی انقلاب د دوهم ګام نومې لړۍ د مطلبونو په دوام کې له ننني مطلب سره ستاسو په خدمت کې یوو .په دغه ننني مطلب کې درته د ایران د اوبه خور د زیرمو او ډيم جوړونې د چارو د تامینیدا په باب درسره غږیږو ،نو هیله ده د استفادې وړ مو وګرځي .

                      خوږو دوستانو ۱۳۹۹لمریز کال د اسلامی ا نقلاب معظم لارښود له خواد د  تولید د غورځنګ کال نومولی او کرهڼې چارې یوهغه ډګر دی،چې د تولید دلورنیونې د سیاستونو د اجرا لپاره ډيرې زمینې لري  او  په دې زمینې کې د کرهڼيزو چارو  د برخې   له لوړ پوټينشله  استفاده کیدلی او  په دې زمینې کې اغیزشیندونکي ګامونه پورته کیدلی شي .  

  د اسلامی  انقلاب معظم لارښود حضرت آيت ا... العظمي سید علی خامنه اي د نوروز داختر په مناسبت پر پيغام سربیره،هرکال  له  ولس سره په تفصیل سره وینا کوي؛خو په روان لمریز کال په سر کې د ایران ملت د خطاب د اسلامی انقلاب د ستر لارښود  نورزوي وینا،د کرونائي بحران په دلیل د حضرت امام رضا علیه السلام په حرم کې ترسره نه شوه او د هغه په ځاي،دوي د نوروز د اختر په دریمه ورځ د اسلام د ګران پیغمبر حضرت محمد مصطفی(ص) له مبعث سره په یووخت ، د ټيلیویژني په  وسیله په ژوندي  تو ګه  یا  لائيو  ولس ته خطاب وکړ .

 حضرت آيت ا...االعظمی سید علی خامنه اي په دغې وینا کې د کال د شعار په باب وفرمائيل؛ما پخپلو وروستیو څو ویناؤ کې  تکرار کړې ده چې هیواد باید لازیات پیاوړی شي،یو پياوړی هیواد دمونږ یو ستر هدف دی :::

 داسلامی انقلاب  ستر لارښود  فرمائيلي دي ؛ د تولید غورځنګ ، هم چې ما سږکال مطرح کړی ، په حقیقت کې د قدرت له آوزارونو څخه دی . تولید باید لا چټک شي ،  یوازې د تولید روښانه کیدا نه چې  تیر کال مو وئيلي  وو .د تولید رونق ، یه رونټیا  یعني په محصولاتو یا تولیداتو کې یو  حرکت رامینځةشي،چې دغه کار ترسره شوی دی،خو دا کافي نه دی،مونږ له دې هم لازیات  کار ته اړتیا لرو یعني د تولید غورځنګ ته .

                    د اسلامی انقلاب معظم لارښ،د همداراز د غواي  دم یاشتې په اولسمه نیټه  هم په مستقیمې ویډیو ئي وینا  کې کرهڼيزې چارې  د تولیداتو په اوه ډوله ټولګې کې،چې باید د تولید د لورنیونې په موضوع کې ورته ځانګړی اهتما وشي ، وګڼلې .د کرهڼې په دغو برخو کې  په تیره بیا د غنمو، روغني دانو،درملیزو بوټو  او اوبژوَیو په څير  د اساسی محصولاتو پر تولید او همداراز د ماډرن اوبه خور  له  رَودو څخه په استفادې سره  په دغو ډګرونو کې په ځان بسیاینې تمرکز  دی .

 د اوبو زیرمې  غالباً د چینو او د سطحي اوبو  په دوو ټولګو ویشل کیږي  او په کرهڼيزو چارو کې کابو درست  ضرورتونه   له دغو دوو سرچینو تامینیږي  په عین حال کې د اوبو د درستو زیرمو اصلی سرچینې او ماډرنول  له هغه موسم او آب وهوا سره اړه لري،چې د په بیلابیلو وختونو او ځایونو کې رامینځةکیږي . د زیرمو او سطحي اوبو سرچینې   د هائيډرالوجي په  ډګر کې  په بشپړ ډول  له یوه بل سره اړونده دي او  په شرائطو کې بدلون به  هم په  دوي یوه بل کې بدلون راولي .

 ددغې طبیعي قاعدې په اساس ،  د کمو ورښتونو په کلونو کې  په درست هیواد کې د اوبه خور  ډيمونو ته  د اوبو د واردیدیدو  اندازه  حتی څه دپاسه پنځوس فی صدي کمښت  ثبت شوې ده . 

له نیکمرغه  د  تولید  د غورځنګ کال  له دې پلوه  د ورښتونو له پام وړ اندازې سره یو ځاي  شوی  او دا یو استثنائي  او ارزښتمند  فرصت دی  چې باید  ډیره زیاته استفاده ورځیني  وشي .

 احصائې ښئ ، په ۱۳۹۷ او ۱۳۹۸لمریز کلونو کې  بې مخینې ورښټونه لامل شوي څو ددغه هیواد په آبي مځکو کې  یو نوی روح  پوو شي ، او  ددغه هیواد څه دپاسه څلویښت د اوبو ستر  جهیلونه او ډیمونه  له اوبو ډک شي .

 د ایران د اوبه خور د چارو  د صنعت کارنامه ددې ښودنه کوي ، چې  په ۱۳۹۸لمریز کال کې   د ورښتونو  اندازه   د ۱۳۹۷لمریز کال   د ورته مودې په نسبت  په اوڅاره توګه په سلو کې سل  فی صده وده   تجروبه  شوه . په داسې حال کې  چې  د ۱۳۹۷لمریز کال لومړنۍ  شپې ورځې وې چې  ایران د یوسل اوه ملي میټري ورښتونو سره ، د وروستۍ نیمې پيړۍ  تر ټولو بې مخینې وچکالي  تجروبه کړه .  دغې پيښې د   اوبو د کمښت لرونکو ښارونو زیاتیدا ، د ډيمونو د زیرمو  محسوسه کمیدا ، د بریښنا کوټ،نو د تولید د توان کمیدا او  په دې پسې  په  درست هیواد کې د تل پاتې بریښنا  او اوبو دتامینولو لپاره  سخت اوړئ   په ځان پسې درلود، خو   ناڅاپي په یو هیړ  د ایران زیاتره سیمې  چې په تیرو یولسو کلونو کې  له دوامدارې وچکالۍ سره مخامخ وې ، په تیر پسرلي کې ئې  بې مخینې  ورښتونه تجروبه کړل .

                   په وروستیو څو کلونو کې  په هیواد کې د تودوخې له زیاتیدا سره یو ځاي د وچکالۍ دوام ، لامل شوی ، د اوبو دزیرمو اندازه  کمه شي او په مقابل کې له دغو سرچینو څخه د اوبو د ویستلو  په کارونو کې زیاتوالی راشي .

په کلي توګه  په ایران او لویدیځي آسیا سیمې کې  د ورښتونو  اندازه  د نړۍ د ورښتونو  په متوسط ډول په درو کې یوه برخه   ده . د نورو سیمو په  نسبت د نړۍ د خوږو اوبو له سرچینو څخه د ایران ونډه تر ډيره حده کمه ده . په داسې حال کې چې  د نړس یو فی صدي نفوس  ایران  ته بیل دي ، د خواږو اوبو  د زیرمو ونډه ئې  یوازې  درې فی صده ده .

 دم ګړۍ په ایران کې  یو سل اته اتیا ډیمونه  فعال دي چې البته د  دوي د زیرمه کولو اندازه  په هرکال  کې د ورښتونو  له اندازې سره  تړلې ده .په ایران کې د اوبو د زیرمو د مدیّریت د ضرورت په زمینې کې دوهم مهم ټکی د زیرمو محدودیدا  او د نفوسو  ترمینځ په ویش کې ئې بې انډوله زیاتیدا  ده .

 د ایران کرهڼيز جهاد  وزارت پروګرام  د هیواد   آب و هوا په مختلفو سیمو کې د مناسبت کښت  دبیلګې برابرول دي څو  کرهڼيزه برخه  د موجوده امکاناتو په اساس مدیّریت کړائ شی  او  د  دکمښتونو  په ختمولو سره  وده او پراختیا تجروبه کړي .

د ایران دصنعتي چارو یو کارپيژاند  علی رضا حائري  دتولید لور نیونې او  کرهڼیزې برخې  ته د پام د  اهمیّت په باب وائي، ایران ،هغو ډيرو زیاتو طبیعي  پوټینشلونو ته په پام سره چې  په  اختیار کې ئې لري ،کرهڼیز اقتصاد په نورو برخو کې د تولید د لورنیونې او پراختیا بیخ بینائي ګرځولی شي،په  دې دلیل چې ډیری صنائع  له دغې برخې سره  اړونده دي  او  د کرهڼيزې برخې د اصولي  رونټیا په بڼه کې به  اړونده صنائع هم چټکیتا  او ډیر والی ولري .

                        په کرهڼيزو محصولاتو کې  دتولید لورنیونه  داسې پراخ ظرفیّتونه  رامینځةکولی شی ، چې  د صادراتو په برخه کې به ئې د عایداتو سرچینه   دپام وړ وي . دم ګړۍ  ایران په کال کې  کابو شپاړس میلیون هیکټره کرهیڼزو مځکو څخه کابو یو سل دیرش میلیون ټنه ډول ډول کرهڼیز محصولات ترلاسه  کوي  چې  د پام وړ برخه ئې  مصرفیږي  او د بدلونکو صنائعو څخه په استفادې سره ئې بدلیدونکي ارزښتونه نوره هم زیاتیدلی شی څو په صادراتي بازارونو کې   د پام وړ اسعارو د ترلاسه کیدا لامل کیدلی شی .

د ګلخانه اي کَر یا کښت  پراختیا هم یو داسې فرصت دی چې  په بیلابیلو برخو کې د ایران لپاره د تولید او محصولاتو زیاتیدا بهیر ډالۍ کولی شی  او په نهایت کې  په نړیوالو بازارونوکې هم دمحصولاتو د ډګر لپاره لازیات امکانات  درلودلی شی . له دې نظره،د تولید لورنیونه یا غورځنګ  په حقیقت کې د غیر تیلي صادراتو لپاره د نوو فرصتونو درامینځةکولو او د محصولاتو د زیاتولو لپاره د دوه چنده انګیزې د رامینځةکولو  او د لازیاتو هلو ځلو  لپاره د کرهڼې په برخې کې  یو روښانه فرصت دی  چې د اسلامی انقلاب  په دوهم ګام کې  یوه سټراټژيکه موخه ده .  

(سیماب)

***********************************************