Taathira ya Mapinduzi ya Kiislamu katika Hali ya Wanawake Kimataifa

Tuko katika siku za kukaribia kilele cha maadhimisho ya ushindi wa Mapinduzi ya Kiislamu; mapinduzi ambayo yameweza kuleta mabadiliko makubwa katika nyuga zote hasa katika masuala ya kiutamaduni, kijamii na kisiasa.

Moja ya mafanikio yaliyopatikana baada ya ushindi wa Mapinduzi ya Kiislamu ni kubadilika mtazamo wa umma kuhusu wanawake. Kwa maneno mengine ni kuwa, Mapinduzi ya Kiislamu ya mwaka 1979 yalifanikiwa kuleta mtazamo mpya kuhusu wanawake na kupelekea mwanamke atazamwe kama mwenye hadhi na thamani ya juu. Iwapo tutaangazia historia ya kushiriki wanwake katika sekta za kijamii, kiutamaduni, kisayansi na kisiasa duniani, tunaweza kusema kuwa hivi sasa mwanamke katika Jamhuri ya Kiislamu ya Iran si tu kuwa anashiriki katika setka mbali mbali za maisha kwa mafanikio katika dunia ya leo iliyojaa kiza, bali pia uwepo wake umenawiri kiasi cha kuwa kigezo kwa mataifa yote. Mafanikio hayo yameweza kupatikana kwa ajili ya tukio la aina yake katika zama hizi, yaani Mapinduzi ya Kiislamu.
Kabla ya ushindi wa Mapinduzi ya Kiislamu kulikuwa na misingi miwili ya kuwatazama wanawake. Awali ilikuwa ni kuwatumia kama chombo cha kwa malengo mbali mbali na pili ilikuwa ni kupuuza harakati zao za kijamii katika aghalabu ya nchi. Baada ya ushindi wa Mapinduzi ya Kiislamu na kwa baraka za mtazamo wenye kutazama mustakabali wa Imam Khomeini MA, muasisi wa Mapinduzi ya Kiislamu, wanawake walianza kupewa nafasi kubwa katika harakati za kabla ya ushindi wa Mapinduzi na baada ya hapo waliweza kupata hadhi yao ya kibinadmau kwa maana halisi. Imam Khomeini MA, kama muasisi wa Mapinduzi ya Kiislamu Iran si tu kuwa alizingatia kwa kina nafasi ya mwanamke katika familia na hadhi yake kama mwenye kumjenga mwanadamu, bai pia alisititiza kuhusu nafasi ya wanawake katika jamii na muelekeo huo ulipelekea wanawake wa Iran wawe na harakati katika sekta mbali mbali za jamii… Ushiriki wa kwanza wa wanawake ulishuhudiwa katika kujumuishwa kwao katika harakati zilizopelekea ushindi wa Mapinduzi ya Kiislamu. Kuafiki kushiriki wanawake pembeni mwa wanaume katika maandamano ya mitaani ni jambo ambalo liliwapa utambulisho, umuhimu na itibari. Mapinduzi ya Kiislamu yaliweza kuwapa wanawake utambulisho na hivyo kubadilisha mtazamo potofu wa kuwadhalilisha….
Baada ya ushindi wa Mapinduzi ya Kiislamu na punde baada ya hapo kufuatiwa na vita vya kulazimishwa vya utawala wa Kibaath wa Iraq dhidi ya Iran, kulishuhudia mtazamo mwingine wa mafanikio ya uwepo wanawake katika jamii ya Iran. Katika kipindi hicho cha vita, wanawake walikuwa wakijishughulisha na kutoa huduma za matibabu, mapishi n.k kwa wapiganaji waliokuwa katika mstari wa mbele vitani. Wanawake walishiriki katika medani ya vita katika kipindi chote cha miaka minane ya Kijihami Kutakatifu. Baada ya vita uliendelezwa muelekeo huo wa Mapinduzi ya Kiislamu wa mtazamo wa wastani kuhusu wanawake katika sekta mbali mbali za kijamii. Wanawake wakiwa wanashirikiana na wanaume walijumuika katika ustawi na maendeleo ya Iran. Kwa msingi huu, wanawake Wairani ni kigezo kwa wanawake wanaotaka mabadiliko. Hivi sasa sifa ya kipekee ya ushijaa wa mwanamke Muirani pamoja na subira yake isiyo na kikomo ni jambo ambalo limekuwa ni mfano wa kuigwa wa mapambano na muqawama endelevu wa wanawake Ghaza, Lebanon, Syria, Iraq, nchi za Kiafrika, Asia, Amerika ya Latini na hata katika nchi za magharibi. Mtazamo wa wastani wa Mapinduzi ya Kiislamu kwa wanawake ni jambo ambalo limepelekea kuwepo taathira katika misimamo mikali kihusu nafasi ya mwanamke katika uga wa kimataifa.
Baada ya zama za Renaissance (karne za 14-17) barani Ulaya , kulishuhudiwa mabadiliko katika fikra na mtazamo wa dunia barani Ulaya ambapo kulibuniwa nadharia ya kimaada na humanism. Hii ni nadharia iliyojengeka katika msingi kuwa, la kutangulizwa mbele ni binadamu na mahitaji yake tu na si dini. Kati ya nadharia hatari na za kufurutu ada zilizoibuka katika zama hizo ni nadharia ya ufeministi. Nadharia hii imejengeka katika msingi kuwa mwanaume ni sawa na mwanamke katika medani za kisiasa, kijamii n.k.
Kwa itikadi ya wafeministi, tokea mwanzo wa historia mwanamke amekuwa akidunishwa na hivyo akawa ni mwenye kudhulumiwa haki zake. Kutokana na kuwa Wafeministi walikusudia kuondoa vizingiti alivyowekwa mwanamke kwa msingi wa jinsia yake. Aidha walipinga thamani za maadili bora huku wakifadhilisha makabiliano ya mwanamke na mwanaume sambamba na kuvuruga msingi wa familia. Halikadhalika wafeministi walitaka kuwepo uhusiano baridi baina ya mwanume na mwanmke badala ya mahaba, mapenzi na ukuruba. Hali hii ilipelekea kuporomoka maadili katika baadhi ya jaamii hasa za magharibi ambapo kulishuhudiwa kuongezeka ufasiki, uavyaji mimba, mwanamke na mwanaume kuishi pamoja pasina kufunga ndoa, uhusiano wa watu wa jinsia moja n.k. mambo ambayo yalihatarisha usalama wa kiafya wa jamii ya mwanadamu na kuvuruga misingi ya familia. Ingawa ufeministi katika jamii za Magharibi uliibuka kutokana na dhulma walizokuwa wakitendewa wanawake, lakini itikadi hiyo ilipoteza muelekeo kutokana na kufutwa thamani za kiutamaduni na itikadi za kidini. Mtazamo mwingine usio sahihi ni muelekeo wa mfumo wa kibepari wa magharibi kuhusu mwanamke. Mwanamke katika jamii ya Magharibi kibepari hutazamwa chombo cha kutumika kwa maslahi ya kiuchumi duniani. Katika jamii hiyo ya kibepari, familia, thamani za kimaadili na utamaduni pia hupuuzwa na kudhoofishwa kabisa. Mapinduzi ya Kiislamu ya Iran yalikuwa na mtazamo wa wastani kuhusu nafasi ya mwanamke. Mtazamo huo wa Kiislamu, ambao ulibainishwa na Imam Khomeini, ulipelekea mwanamke kupata nafasi na hadhi yake anayostahiki. Mfumo wa kibepari wa nchi za Magharibi haukumtazama mwanamke kama mwanadamu kamili bali alikuwa ni chombo cha kibiashara kwa lengo la kuridhisha matamanio ya mwanaume. Hali kama hii ilipelekea mwanamke kutengwa zaidi, kuwa kama mfungwa na kutumbukia katika ufisadi. Mtazamo wa pili kuhusu mwanamke ulikuwa ni ule wa kifeministi ambao uliompkonya mwanamke thamani na itikadi zake na hilo lilipelekea kuenea ufuska wa kiutamaduni na kuporomoka hadi ya mwanamke.
Kabla ya ushindi wa Mapinduzi ya Kiislamu, si tu kuwa wafeministi katika nchi za magharibi, bali pia hata ndani ya Iran walifanikiwa katika kutekeleza baadhi ya mipango yao katika sekta mbali mbali za jamii kuanzia sekta za sinema na utamaduni hadi katika idara za kazi, shule na vyuo vikuu ambapo walieneza ufuska miongoni mwa wanawake. Lakini kufuatia ushindi wa Mapinduzi ya Kiislamu na kukita mizizi mafundisho yaliyotokana na mapinduzi hayo, ufeministi ulitambuliwa kama itikadi potovu na yenye mafundisho ya kifasiki.
Mtazamo wa Kiislamu wanwastani wa viongozi wa kidini Iran kuhusu nafasi ya mwanamke na ukosoaji wa mitazamo ya kifeministi na kimagharibi katika uga wa kimataifa ni mambo ambayo yalipelekea kuweza kufahamika mtazamo wa wastani, wa sahihi na wenye kuzingatia uhalisia wa nafasi ya mwanamke. Kwa msingi huo jamii iliweza kufuatia njia sahihi na kujiweka mbali na ufeministi. Mtazamo wa Imam Khomeini MA kuhusu mwanamke kama mwenye kumlea mwanadamu ni mtazamo ambao ulikinzana na ule wa magharibi kuhusu mwanamke. Katika upande wa pili, kutokana na Mapinduzi ya Kiislamu ya Iran, kwa mara ya kwanza katika historia ya kisasa, utambulisho wa Kiislamu ulipata msimulizi wake. Hii ni kwa sababu wanawake Waislamu duniani waliweza kujitambulisha na mapambano ya kisiasa ya wanawake wa Iran. Wanawake wa nchi zingine za Waislamu waliweza kuanzisha mikakati wa kupambana utamaduni wa kimagharibi.
Matukio ya hivi karibuni ya mwamako wa Kiislamu katika nchi za Mashariki ya Kati na Afrika Kaskazini na nafasi ya wanawake katika mwamko huo ni jambo linaloashiria kuwepo utambulisho wa Kiislamu na kuondolewa dhulma dhidi ya wanwake.
Kubainishwa nafasi na shakhsia ya mwanamke katika Uislamu baada ya Mapinduzi ya Kiislamu ni jambo ambalo lililobatilisha mitazamo isiyofaa kuhusu mwanamke. La kusikitisha ni kuwa hivi sasa dunia inashuhdia mitazamo ya pote la Uwahhabi na makundi ya kigaidi kama Daesh au ISIS kuhusu wanawake. Kwa mtazamo wa kifikra na kiitikadi , ISIS ni kundi la wenye kuwakufurisha Waislamu wasio afiki itikadi zao potovu. Kundi hili linafuata msingi wa kifikra uliowekwa na mwanzilishi wa Uwahhabi, Abdulwahab na pia mwananadharia maarufu wa Uwahhabi aitwaye Ibn Taimiya. Wawili hao walikuwa na fikra zilizojaa taasubi na tafsiri zenye misimamo mikali kuhusu Uislamu, misimamo ambayo inakinzana na Uislamu halisi pamoja na akili katika masuala yote ya maisha. Kwa msingi huo hatutazamii nchi kama Saudia yenye kufuatia misingi ya Uwahhabi kuwa na mtazamo sahihi kuhusu mwanamke. Fikra ya Uwahhabi humtizama mwanamke kama mwenye kutenda ufisadi na asiye na maadili. Ili kuujua mtazamo wa Mawahhabi kuhusu wanawake inatosha kusoma fatwa za baadhi ya mamufti wa pote hilo na hapo tutafahamu kina cha namna walivyozama katika upotovu. Kwa mtazamo wa mamufti wa Kiwahhabi, uwepo wote wa mwanamke ni wa shari, wanamtazama mwanamke kama shetani, wanaharamisha mwanamke kuendesha gari na kwamba wanwake wanaoendesha gari wanapaswa kuuawa. Aidha Mawahhabi wanaamini kuwa mwanaume anaweza kumpa talaka mke wake kwa njia rahisi sana kama vile ujumbe mfupi wa simu ya mkononi. Halikadhalika baadhi ya mamufti wa Kiwahhabi wameharamisha mwanamke kutumia intaneti. Kwa msingi huo, tunaona ambavyo hivi sasa makundi wa Kiwahhabi na magaidi wa ISIS katika eneo wanavyo mdhalilisha mwanamke kijinsia na hata kuwauza na kuwanunua wanawake kama bidhaa sokoni katika maeneo wanayoyadhibiti.
Mapinduzi ya Kiislamu ya Iran yanapinga kikamilifu mitamzamo kama hii ya misimamo mikali kuhusu wanawake. Ni kwa sababu hii ndio mapinduzi ya Kiislamu yameweza kuleta mabadiliko mazuri katika jamii mbali mbali.
Bi. Melanie Franklin ambaye sasa ni maarufu kama Mardhiya Hashimi, ni Mwislamu Mmarekani ambaye hapa anazungumza namna Mapinduzi ya Kiislamu yalivyomuathiri: "Binafsi nimeathiriwa na Mapinduzi ya Kiislamu na shakhsia ya Imam Khomeini MA hasa kuhusu nafasi na hadhi ya mwanamke. Kwa msingi huo nilifanya utafiti kuhusu Uislamu na hatimaye nikasilimu na kufuata madhehebu ya Shia. Kwa hakika hilo limetokana na ukarimu wa Mwenyezi Mungu."
Mapinduzi ya Kiislamu yalimletea mwanamke mabadiliko na kuinua hadhi yake katika sekta mbali mbali za kielimu, kiutamaduni na kijamii. Mazingira ya baada ya Mapinduzi ya Kiislamu yalipelekea mwanamko kuwa na nafasi inayofaa katika jamii na natija ya kuwa ni kuwaona wanawake Wairani wakiwa katika sekta mbali mbali za umma sambamba na kushika nafasi muhimu za uongozi.
Wanawake Waislamu Wairani kwa kutegemea misingi ya Kiislamu na uelewa sahihi wa thamani za maadili bora, uadilifu na kupinga dhulma wameweza kujiunga na wanawake wapenda uhuru duniani na hivyo kuwa na taathira katika mfumo wa kimataifa kw akushiriki katika makongamano ya kimataifa na taasisi za kimataifa zisizo za kiserikali ambapo wamweza kuchangia pakubwa katika kupitishwa maazimio ya kimataifa.