Совет Иттифоқи парчаланишидан кейин сув ресурсларига эга бўлиш учун Марказий Осиёнинг сувга эга юқори ва қуйи мамлакатлари ўртасида рақобат, ихтилоф ва кескинликлар вужудга келди.

Икки ёки бир нечита давлатлар назорати остида бўлган муштарак ер ости бўлоқлар, кичик дарёлар ҳамда катта дарёлардан баҳраманд бўлиш мизони ва шакли муштарак сув захираларининг қуйи ёки юқорисида жойлашган мамлакатлар ўртасида ихтилофларнинг вужудга келиши сабабига айланиши мумкин.

Самарали бошқарув омиллари ўтган аср давомида Марказий Осиё минтақасидаги сув захиралари ва атроф-муҳитига бевосита ёки билвосита тарзда катта тасир етказди. Чунки сув захираларини нотўғри бошқариш минтақадаги сув захиралари ҳажмининг камайиши, ҳаддан ташқари уни истеъмол этиш ва сув манбаларининг ифлосланиши сабабига айланди.

Мазкур дастурда Марказий Осиёнинг географик кенглигида сув ўрни ва вазъияти ҳамда ушбу минтақада сув ресурсларини тақсимлаш масаласини таҳлил этилади.

Марказий Осиёнинг фақат бешта мамлакати минтақадаги сув ресурсларида муҳим рол уйнайдиган томонлар эмас. Афғонистон ва Хитой каби сувга эга юқори мамлакатлар ва Эрон каби сувга эга қуйи мамлакат ёки Россия, Америка ва Европа Иттифоқи каби иқтисодий ва сиёсий мақсадларга эга бошқа мамлакатлар Марказий Осиё минтақаси сув ўзгаришлари жараёнида тасир етказадиган мамлакатлар ҳисобланади.

Тарих давомида Марказий Осиё ўзгаришларида сув масаласи муҳим масалалардан бири бўлиб келган ва сувга аҳамият қаратмасдан ушбу минтақанинг тарихини таҳлил этиш мумкин эмас.

Бу мақолада минтақа мамлакатлари ўртасида ҳамкорлик, муносибат қилиш ёки ихтилоф, кескинлик ва рақобат қилиш омилларидан бири сифатида сувнинг уйнайдиган муҳим роли ҳақида тўхталиб ўтилади.

Марказий Осиё республикалари -Қозоғистон, Ўзбекистон, Тожикистон, Туркманистон сув хўжалиги вазири Қозоғистонга зарур бўлган 11 куб метр сувни етказиб бериш бўйича ҳужжат имзолашди.

Толибон энергетика ва сув вазири Абдулатиф Мансур Марказий Осиё давлатларининг қўштепа канали лойиҳаси бўйича хавотири ортидан шундай деди:Афғонистон ҳеч бир давлат билан Амударё суви ҳақида шартнома тузмаган. Аммо у қўшни давлатлар ташвишини ҳал қилиш учун бу ҳақда музокара қилишга тайёр.

Туркманистон пойтахти Ашхободда бўлиб ўтган йиғилишда Марказий Осиё давлатлари вакиллари Толибон ҳаракатининг Амударёдан сув тортиб олиш режасига қарши чиқди.

Евроосиё тараққиёт банки ўз ҳисоботида, Марказий Осиёда ортиқча истеъмол сабаб келажакда жиддий сув танқислиги юз бериши ҳақида огоҳлантирди.

Евроосиё тараққиёт банки кенгаши раиси бу банк 3 йил ичида Марказий осиё сув-энергетика компдексини янгилаш учун 400 миллион доллар сармоя киритади деб эълон қилди.

Марказий Осиё давлатлари жорий йилда Амударё ва Сирдарё ҳавзаларидан олинадиган сув миқдорини бошқаришга келишиб олдилар.

Қирғизистон ирригация илмий-тадқиқот инстутити директори Мкарказий Осиёдаги сув ресурсларнинг келажакдаги аҳволи ҳалокатли бўлишини башорат қилди.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев "2017-2021 йиллар учун Гидроэнергетикани ривожлантириш дастури тўғрисида"ги қарорни имзолади

2020 йил 1 май куни соат 05:55да Сирдарё вилоятида жойлашган “Сардоба” сув омбори дамбасининг 6 пикет деворида сув чиқиши юзага келган. Натижада Сардоба тумани Қўрғонтепа аҳоли яшаш пунктига сув кирган.  Бу ҳақда ФВВ хабар берди.

Эроннинг БМТдаги вакили ўринбосари Эрон Ислом Республикаси ўзининг ноёб салоҳияти ва имкониятларигаэга ҳамда Марказий Осиё ва Жанубий Осиё ўртасидаги муҳим кўприк сифатида икки катта минтақа ўртасидаги алоқа майдонини яхшилашга тайёр деб айтди.

Бу ҳақда Қозоғистоннинг Олмаота шаҳрида барқарор ривожланиш масалаларига бағишланган давра суҳбатида Евроосиё тараққиёт банки бош иқтисодчиси маълум қилдиЯқин беш йил ичида Марказий Осиё сув танқислигининг жиддий, оғир ва барқарор босқичига киради.

Евроосиё тараққиёт банки директорлар кенгаши раҳбари 2028-2029 йилларда Марказий Осиёда жиддий сув танқислиги кузатилишини прогноз қилди.

Евроосиё тараққиёт банки директорлар кенгаши раиси Марказий Осиё давлатлари ўртасидаги сув низоси ҳақида огоҳлантирди.